დეიმონ უილსონი დიდი ხანია აკვირდება და კარგად იცნობს საქართველოსა და რეგიონში განვითარებულ მოვლენებს. რადიო თავისუფლების ჟურნალისტი ნანა პლიევა მას პრაღაში შეხვდა და საქართველოს პრეზიდენტის იმპიჩმენტის პროცედურაზე, „ოცნების“ ბრალდებებზე დონორების წინააღმდეგ, საქართველოს მთავრობის საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტებსა და რეგიონში განვითარებულ მოვლენებზე ესაუბრა.
ინტერვიუს სრული ტექსტისთვის გადადით აქ
დეიმონ უილსონი იმპიჩმენტზე: საგანგაშოა, როდესაც ხედავ, როგორ უპირისპირდებიან, შესაძლოა, ერთადერთ ინსტიტუტს, რომელსაც არ აკონტროლებს მმართველი პარტია.
მმართველი პარტიის ბრალდებებზე USAID-ის წინააღმდეგ: შეურაცხმყოფლად მიმაჩნია, რომ საქართველოში ჩვენი მოკავშირეები და მეგობრები შეხედავენ USAID-ს ან აშშ-ს და დაადანაშაულებენ ქვეყანაში რევოლუციის გაღვივებაში. ჩვენ იქ [საქართველოში] არ ვართ იმისთვის, რომ სასწორზე თითი დავდოთ და პოლიტიკურ შეჯიბრება ერთი ან მეორე მიმართულებით გადავწონოთ.
საერთო ფასეულობების შესახებ საქართველო-უნგრეთის ლიდერის განცხადებებზე: საქართველო, რომელიც ფიქრობს, რომ ევროპას შეუერთდება იმ თამაშით, რომელსაც უნგრეთი თამაშობს, არის საქართველო, რომელიც გაღებულ კარში ვერ შევა.
საქართველოს რუსეთთან დაახლოებაზე: ბოლომდე არ მესმის რუსეთთან დაახლოების პოლიტიკა, როდესაც რუსეთი იჭრება და თავს ესხმის თავის მეზობლებს.
საქართველოს ჩინეთთან დაახლოებაზე: ცოტა დაბნეული ვარ, რა არის პრიორიტეტი? საქართველო რომ ახლა ფოკუსირებული იყოს იმაზე, როგორ მიიღოს [ევროკავშირის წევრი ქვეყნის] კანდიდატის სტატუსი, ამას არ უნდა აკეთებდეს.
აზერბაიჯან-სომხეთის დაპირისპირებაზე: არა მგონია, პრეზიდენტ ალიევს სურდეს საკუთარი სახლის ბატონ-პატრონის პოზიციიდან კუთხეში მიმწყვდეული აღმოჩნდეს, რაც მას ასევე უფრო დამოკიდებულს გახდის მოსკოვზე.
უკრაინა-რუსეთის ომზე: დღეს მსოფლიოში არაფერია უკრაინაში რუსეთის დამარცხებაზე მნიშვნელოვანი.
რადიო თავისუფლება: პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილს იმპიჩმენტი ემუქრება იმისთვის, რომ იგი ევროპელ ლიდერებს ხვდებოდა აქ ევროპაში კრიტიკულ დროს, როდესაც ქვეყანა ელოდება ბრიუსელის მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებას კანდიდატის სტატუსზე. ეს აახლოებს საქართველოს ევროპასთან?
დეიმონ უილსონი: ძალიან დასანანია, თვალი ადევნო იმას, თუ როგორ გადის საქართველოს პრეზიდენტი, პრეზიდენტი ზურაბიშვილი, მისი იმპიჩმენტის მცდელობის თითქმის კაფკიანურ პროცესს იმისთვის, რომ ის მხარს უჭერს აზრს, რომ საქართველო ევროპული ქვეყანაა. იმას, რაც ქართველმა ხალხმა ცხადად გამოხატა, რომ სურს. გულწრფელად რომ გითხრათ, თვითონ საქართველოს მთავრობამ განაცხადა, რომ ეს მას სურს. ასე რომ, სიმართლე გითხრათ, მიჭირს გავიგო, რა ლოგიკა დგას იმის უკან, რაც ხდება. იხილო პრეზიდენტი, რომელიც წარმოადგენდა თავის ხალხს და ასე შესანიშნავად წარმოადგენდა თავისი ქვეყნის მისწრაფებებს. ნამდვილად საგანგაშოა, როდესაც ხედავ, როგორ უპირისპირდებიან, შესაძლოა, ერთადერთ ინსტიტუტს, რომელსაც არ აკონტროლებს მმართველი პარტია. მე მესმის სისტემა, თუმცა, როგორც ჩანს, ამას კონსტიტუციის კონცეფცია თითქმის სასაცილო უკიდურესობამდე მიჰყავს. სამწუხაროა იმის ხილვა, რაც ახლა ხდება.
რადიო თავისუფლება: ეს არ არის ერთადერთი ნაბიჯი, რომელიც დასავლეთში შეკითხვებს აჩენს საქართველოს ხელისუფლების ზრახვებზე. ცოტა ხნის წინ საქართველოს მთავრობამ განაცხადა, რომ აღკვეთა რევოლუციური სცენარი და USAID-ი მის დაფინანსებაში დაადანაშაულა ამერიკის საელჩოსა და სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ მტკიცე უარყოფის მიუხედავად. ამაზე რას ფიქრობთ?
დეიმონ უილსონი: მართალი გითხრათ, ცოტა შეურაცხმყოფლად მიმაჩნია, რომ საქართველოში ჩვენი მოკავშირეები და მეგობრები შეხედავენ USAID-ს ან აშშ-ს და დაადანაშაულებენ ქვეყანაში რევოლუციის გაღვივებაში. უბრალოდ ეს ასე არ მუშაობს. იქნება ეს USAID-ი, აშშ-ის მთავრობა - და მე არ წარმოვადგენ აშშ-ის მთავრობას, მე არ ვლაპარაკობ აშშ-ის მთავრობის სახელით - მე წარმოვადგენ დემოკრატიის ეროვნულ ფონდს (NED), მაგრამ ჩვენ ვართ ამერიკული ინსტიტუტების ნაწილი, რომლებმაც გაიგეს და უპასუხეს ქართველი ხალხის საკმაოდ ხანგრძლივ მოწოდებას, ეპოვათ საკუთარი ადგილი დემოკრატიულ თავისუფალ სამყაროში.
იქნება ეს „ქართული ოცნება“ თუ „ნაციონალური მოძრაობა“ - ჩვენ ვმუშაობთ ყველა პოლიტიკურ პარტიასთან, რომლებიც ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ამბობდნენ, რომ ეს არის მათი მთავრობის პოლიტიკა, რომელიც მხარდაჭერას საჭიროებს. ასე რომ, ჩვენ, ამერიკელ გადასახადის გადამხდელებს, ამერიკელ ხალხს, დიდი ინვესტიცია გვაქვს ჩადებული ქართული დემოკრატიული ცხოვრების მხარდაჭერაში.
რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, ამან გაამართლა?
დეიმონ უილსონი: ვფიქრობ, რომ ასეა. მე საკმაოდ შეშფოთებული ვარ საქართველოში შექმნილი ვითარებით. მაგრამ ჩვენი თქვენი ქვეყნის მიმართ ერთგულების ნაწილია, რომ შეძლო მხარი დაუჭირო ხალხის ხმას და მათ წარმომადგენლობას, როგორც ამას აკეთებს USAID-ი ან თუნდაც დემოკრატიის ეროვნული ფონდი.
ჩვენ იქ არ ვართ იმისთვის, რომ სასწორზე თითი დავდოთ და პოლიტიკური შეჯიბრება ერთი ან მეორე მიმართულებით გადავწონოთ. ეს ჩვენი საქმე არაა. ჩვენ ვზრუნავთ დემოკრატიის ინფრასტრუქტურის, ინსტიტუციების, პროცესებისა და ელემენტების მხარდაჭერაზე, რომლებიც მოიცავს აქტიურ სამოქალაქო ცხოვრებას, ასევე აქტიურ, დამოუკიდებელ მედიას. ეს არის ჯანსაღი სამშენებლო ბლოკები დემოკრატიული საზოგადოებებისთვის მთელ მსოფლიოში, რომლის მხარდაჭერითაც ამერიკელი ხალხი ამაყობდა საქართველოში.
რადიო თავისუფლება: შიშობთ, რომ ამ საქმის კეთება - დემოკრატიული ინსტიტუტების და დემოკრატიის მხარდაჭერა საქართველოში - გაგიჭირდებათ იმის ფონზე, რაც ქვეყანაში ხდება?
დეიმონ უილსონი: ჩვენზე არ ვდარდობ. ეს ნამდვილად არ ეხება შეერთებულ შტატებს. სიმართლე გითხრათ, ეს ჩვენ არ გვეხება. საუბარი იმაზეა, რომ ქართულმა ჯგუფებმა, განსაკუთრებით დამოუკიდებელმა ჯგუფებმა, შეძლონ ჰქონდეთ წარმომადგენლობა, ჰქონდეთ ხმა, რათა გამოხატონ თავიანთი შეხედულებები, განახორციელონ თავიანთი დემოკრატიული უფლებები.
ვფიქრობ, რომ ეს არის უკუკავშირის და ანგარიშვალდებულების მნიშვნელოვანი ნაწილი დემოკრატიაში. ჩვენ ვნახეთ ამ სამოქალაქო სივრცის გარკვეული ნაწილის დახურვა, დაწყებული დამოუკიდებელი მედიით, დამთავრებული ბევრი ქართული სამოქალაქო ინსტიტუტის დამოუკიდებელი ქმედებებით, რომლებიც, ჩემი აზრით, ძალიან მნიშვნელოვანია მომავლისთვის. ეს არის ის, რაც მე მაწუხებს.
რადიო თავისუფლება: პრემიერ-მინისტრი ღარიბაშვილი ცოტა ხნის წინ საქართველოში მასპინძლობდა თავის მთავარ ევროპელ მოკავშირეს და მეგობარს ვიქტორ ორბანს. მათ ისაუბრეს ღირებულებებზე, რაც მათ აერთიანებთ - ქრისტიანობა, ტრადიციული ღირებულებები და არა ლიბერალური „ლგბტ პროპაგანდა“. მოგვიანებით კი ორბანი პუტინს შეხვდა ჩინეთში. ერთგვარი პოპულისტური არალიბერალური ინტერნაციონალის გაჩენის მოწმენი ხომ არ ვართ? შეუძლია საქართველოს, იმის უფლება მისცეს თავს, რომ მისი ნაწილი იყოს?
დეიმონ უილსონი: იცით, პრემიერ ღარიბაშვილს დიდი ხანია, წლებია ვიცნობ და მასთან დავამყარე ისეთი ურთიერთობა, რომ ღია საუბარი შეგვიძლია. ერთს იმას ვიტყოდი, რომ, პირველ რიგში, თავისუფალი სამყარო მოიცავს ფართო სპექტრს - რელიგიურ კონსერვატორებს, ადამიანებს განსხვავებული შეხედულებებით - აბორტიდან დაწყებული ლგბტქ-ს უფლებებით დამთავრებული. ეს დისკუსიის ბუნებრივი ნაწილია.
საქართველოში ჩემი ერთ-ერთი ბოლო ჩასვლის დროს მე მქონდა ტრაპეზი ბევრ გამოჩენილ მართლმადიდებელ მღვდელთან, რადგან საქართველო და ქართველი ხალხი პატივს სცემს მართლმადიდებელ ეკლესიას და უსმენს მას. ჩვენი საუბრის ნაწილი შეეხებოდა იმას, რომ მე ვარ ძალიან კონსერვატიული პასტორის შვილიშვილი ვერმონტის პატარა ქალაქიდან, შეერთებული შტატების ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში. ვისაუბრეთ, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება, ნატოში გაწევრიანება, იყო თავისუფალი სამყაროს ნაწილი, არ ნიშნავს თქვენი ღირებულებების, რწმენის ან რელიგიის მიტოვებას. უბრალოდ დაელაპარაკეთ პოლონელ კათოლიკეებს, ბერძენ მართლმადიდებლებს და ამერიკული ევანგელური ეკლესიის მიმდევრებს, რომლებიც ჩვენი დემოკრატიების ენერგიული, ნორმალური ნაწილია.
მაგრამ რასაც ჩვენ ვუუყურებთ, ზოგჯერ ეს საკითხის პოლიტიზებაა. ხშირად ეს არის ის, რაც ჩვენ ვიხილეთ რუსეთის სტრატეგიაში, რომელიც ცდილობს გააიგივოს ევროპა, ევროკავშირი, ნატოში გაწევრიანების პროცესი დეკადენტურ დასავლეთთან, რომ თითქოს თქვენ უნდა დათმოთ თქვენი კონსერვატიული ღირებულებები და ფესვები. და ეს არის ის პოპულისტური რეაქცია, რომელსაც ჩვენ ვხედავთ.
და ჩვენ ეს კარტი უნგრეთშიც ვნახეთ. ასე რომ, მე ვიტყოდი, რომ საქართველოს აქვს ღია მიწვევა, თქვენ ხედავთ უამრავ კეთილ ნებას, რომ საქართველო თავისუფალი სამყაროს, დემოკრატიული ევროპის ნაწილი გახდეს.
საქართველო, რომელიც ფიქრობს, რომ ევროპას შეუერთდება იმ თამაშით, რომელსაც უნგრეთი თამაშობს, არის საქართველო, რომელიც გაღებულ კარში ვერ შევა.
მე ვფიქრობ, ალბათ პოლიტიკაშია საქმე - არჩევნები ახლოვდება, ამაზე ფიქრობენ. არა მგონია, ეს ჭკვიანური სტრატეგია იყოს, თუ მიზანია თქვენი ქვეყნის ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრირება.
რადიო თავისუფლება: საქართველოს უმაღლესი თანამდებობის პირები თავს იკავებენ რუსეთისა და უკრაინაში მისი აგრესიული ომის კრიტიკისგან. მეორე მხრივ, ჩვენ ვნახეთ რუსეთთან დაახლოება ყველა მიმართულებით - პირდაპირი ფრენებით დაწყებული, ეკონომიკური კავშირების გამყარებით დამთავრებული. როგორ ფიქრობთ, რა დგას ამის უკან? ეს პრაგმატული გათვლაა - ისინი ფიქრობენ საქართველოს დაუცველობაზე ამ რთულ რეგიონში ახალი რუსული აგრესიის შემთხვევაში, თუ ამის უკან რაღაც სხვა დგას?
დეიმონ უილსონი: ქართველებმა დიდი ფასი გადაიხადეს, 2008 წელი ძალიან მტკივნეული იყო, თქვენ ეს კარგად იცით. საქართველომ და მისმა ხალხმა დიდი ფასი გადაიხადა. ასე რომ, არ არის გამორიცხული, გულწრფელი პოლიტიკური და პოლიტიკის შესახებ დებატები გქონდეს იმის შესახებ, თუ რა უნდა იყოს საუკეთესო პოლიტიკა და სტრატეგია საქართველოს ინტერესებისა და სუვერენიტეტის დასაცავად. მე წარმომიდგენია, რომ ამის შესახებ შეიძლება იყოს ძალიან ღია და ენერგიული დისკუსია, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს პოლიტიკურ დებატებს, პოლიტიკურ პარტიებსა და მედიადებატებს, და არჩევნებს. ბოლომდე არ მესმის ის, რასაც ახლა ვხედავთ.
მაგრამ მე მაშფოთებს, რომ არსებობს შემწყნარებლური მიდგომა ძალიან რევანშისტული და ძალადობრივი რუსეთის მიმართ, რომელიც ახლა საშინელებებს სჩადის უკრაინაში. იმისათვის, რომ იყო თავისუფალი სამყაროს ნაწილი, იყო დემოკრატიული დასავლეთის ნაწილი - მე ვერ ვხედავ სხვა არჩევანს გარდა იმისა, რომ ზურგი გაუმაგრო და მხარი დაუჭირო მათ, ვისაც დაუპირისპირდნენ მათი თავისუფლების გამო, იდგე უკრაინელი ხალხის გვერდით.
ვფიქრობ, რომ ეს მართლაც მნიშვნელოვანი გამოცდაა დემოკრატიებისთვის მთელ მსოფლიოში. ასე რომ, მე არ მესმის სოლიდარობის ნაკლებობა უკრაინელების მიმართ, რომლებიც ცდილობენ დაიცვან საკუთარი ქვეყანა და სუვერენიტეტი. მე მესმის, რომ შეიძლება იყოს დისკუსია იმის შესახებ, თუ როგორ წარმართო ურთიერთობები რუსეთთან. საბოლოო ჯამში, დემოკრატია ემყარება თქვენი ქვეყნის ხელისუფლების ლეგიტიმურობას და ხალხის ნება არის თქვენი ერის სუვერენიტეტის ერთ-ერთი საუკეთესო გარანტია. ვფიქრობ, მოლდოველი ხალხი, სომეხი ხალხი ხვდება - რაც უფრო ძლიერია დემოკრატიული ინსტიტუტები, მით უფრო ძლიერია დემოკრატია, ის უფრო ნაკლებად დაექვემდებარება რუსული ძალების, კლეპტოკრატიული ინტერესების მანიპულაციას და გავლენას. ამავდროულად, რაც უფრო ძლიერია დემოკრატია, მით უფრო ძლიერია ევროპელების, ამერიკელების კეთილი ნება, მხარი დაუჭირონ საქართველოს სუვერენიტეტს. ეს აძლიერებს ამ პროცესს. ასე რომ, ვშიშობ, ახლა ეს ყველაფერი ცოტა მოწყვლადია. ბოლომდე არ მესმის რუსეთთან დაახლოების პოლიტიკა, როდესაც რუსეთი იჭრება და თავს ესხმის თავის მეზობლებს. ის, რაც საქართველომ ძალიან კარგად იცის.
რადიო თავისუფლება: ჩვენ რუსეთზე ვსაუბრობთ, მაგრამ არის კიდევ სტრატეგიული პარტნიორობის ხელშეკრულება ჩინეთთან. ჩინეთის მოქალაქეების მიმართ ქვეყანაში უვიზო რეჟიმი მოქმედებს. შეიძლება, საქართველოს დღეს შეერთებული შტატების სტრატეგიული პარტნიორი უწოდო? შეიძლება, ერთდროულად იყო როგორც ჩინეთის, ასევე დასავლეთის სტრატეგიული პარტნიორი რეგიონში? ეს თავსებადია?
დეიმონ უილსონი: მე ვერ ვხედავ დიდ ძალისხმევას, ენერგია და სული შთაბერონ შეერთებულ შტატებთან სტრატეგიულ პარტნიორობას ან, გულწრფელად გითხრათ, დიდ ენერგიულობას და ერთგულებას ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მისაღწევად.
ევროკავშირის მოახლოებული გადაწყვეტილების გათვალისწინებით, მე ვიფიქრებდი, რომ მთავრობას, რომელიც ევროკავშირში გაწევრიანების ერთგულია - აქვს მიზანი, ფოკუსი და მთელი ენერგია აქეთაა მიმართული. მაგრამ პრეზიდენტს, რომელიც ამ საქმის წინ წაწევას ცდილობდა, იმპიჩმენტი ემუქრებოდა. იმის ნაცვლად, რომ ფოკუსირება მოეხდინათ იმაზე, თუ როგორ მიიღონ დადებითი პასუხი ევროპისგან, საქართველოს მთავრობის ენერგია მიმართულია ჩინეთთან სტრატეგიულ პარტნიორობაზე. ჩინეთთან, რომელმაც დაადასტურა შეუზღუდავი პარტნიორობა რუსეთთან; ჩინეთთან, რომელშიც, როგორც ბევრმა გაიგო მსოფლიოში, არ არის დადებითი საინვესტიციო რეჟიმი.
ჩვენ ძალიან ბევრი რამ ვისწავლეთ იმის შესახებ, თუ როგორ უთხრის ძირს მთელი მსოფლიოს ქვეყნებში დემოკრატიულ ინსტიტუტებს და კანონის უზენაესობას ჩინეთთან დაახლოება, რასაც ჩვენ უხეში ძალის ჩართულობას ვუწოდებთ. ასე რომ, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, ცოტა დაბნეული ვარ, რა არის პრიორიტეტი. საქართველო რომ ახლა ფოკუსირებული იყოს იმაზე, როგორ მიიღოს კანდიდატის სტატუსი, ამას არ უნდა აკეთებდეს.
რადიო თავისუფლება: მოდით, ახლა რეგიონულ მოვლენებსა და ძალთა გადანაწილებაზე ვისაუბროთ. სომხეთის პრემიერ-მინისტრი ნელ-ნელა ზურგს აქცევს რუსეთს და დასავლეთთან დაახლოებას ცდილობს. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც თითქმის მთელი სომხური მოსახლეობა - 100 000 კაცზე მეტი - იძულებული იყო მთიანი ყარაბაღი დაეტოვებინა აზერბაიჯანის მიერ ამ რეგიონის სამხედრო გზით აღების შემდეგ. Politico-მ წინა კვირაში დაწერა, რომ სახელმწიფო მდივანმა ბლინკენმა გააფრთხილა ამერიკელი კანონმდებლების მცირე ჯგუფი, რომ „აზერბაიჯანი შესაძლოა სომხეთში შეიჭრას უახლოეს კვირებში”. ამის ეშინიათ ერევანშიც. რა შეუძლია გააკეთოს შეერთებულმა შტატებმა რეგიონში კიდევ ერთი ომის თავიდან ასაცილებლად? შეუძლია თუ არა დასავლეთს, რომ სომხეთს მისცეს უსაფრთხოების გარანტიები, რომლებსაც დღეს ის ეძებს?
დეიმონ უილსონი: ტრაგედიაა ის, რაც დაემართა სომხებს მთიან ყარაბაღში, რომლებიც გაიქცნენ სომხეთში. ღრმად შემაშფოთებელია, რომ პრეზიდენტი ალიევი შესაძლოა განიხილავდეს აზერბაიჯანის საერთაშორისოდ აღიარებული საზღვრების ჩარჩოდან გასვლას სომხეთში, რათა საკუთრივ აზერბაიჯანი საიმედოდ დააკავშიროს ნახიჩევანს. ეს არის წითელი ხაზი. და ახლა, ვფიქრობ, ნაწილი იმისა, რაც ნამდვილად შთამბეჭდავია, არის ის, რომ წლების განმავლობაში იყო მცდელობა სომხური ელიტების ხელში ჩაგდებისა კორუფციით, კლეპტოკრატიული საშუალებებით, უშიშროების სამსახურებში შეღწევით, რათა სომხეთი რუსეთის ვასალურ სახელმწიფოდ დარჩენილიყო. მიუხედავად ამისა, სომეხმა ხალხმა დაინახა, რომ რუსეთის სამშვიდობო ძალები იყვნენ თანამონაწილეები აზერბაიჯანის მიერ მთიანი ყარაბაღის აღებისა. რუსმა სამშვიდობოებმა არაფერი გააკეთეს მშვიდობის შენარჩუნებისთვის და სომხების დაცვისთვის.
ასე რომ, მე პატივს ვცემ პრეზიდენტ ფაშინიანის გადაწყვეტილებას, რომ კვლავ უკავშირებს სუვერენიტეტს დემოკრატიას. როდესაც ის განსაცდელში იყო, არჩევნები დანიშნა და სომხეთის მოსახლეობას მიმართა, და მათ ხელახლა აირჩიეს ის და მისი მთავრობა.
ეს არის ის, თუ როგორ უნდა დააკავშირო და დაიცვა სომხეთის სუვერენიტეტი, როდესაც რწმუნდები, რომ მათი დემოკრატია არის ძლიერი და მტკიცე. ამიტომ, ეს არის შესაძლებლობა, ძალიან მიმზიდველი მიზეზი ევროკავშირისთვის, ევროპული ქვეყნებისთვის, შეერთებული შტატებისთვის - მხარი დაუჭირონ სომხეთს როგორც დემოკრატიას - ყველა გზით, რაც შესაძლებელია.
რადიო თავისუფლება: მათ შორის, უსაფრთხოების გარანტიებით?
დეიმონ უილსონი: ვფიქრობ, რომ ეს ალბათ ძალიან რთული იქნებოდა. ვერ ვხედავ ბრიუსელსა და ვაშინგტონში მადას, ისაუბრონ უსაფრთხოების გარანტიებზე.
თუმცა, ვფიქრობ, რომ თავისუფალ სამყაროს ძალიან ბევრი რამის გაკეთება შეუძლია, რათა დადგეს სომხეთის გვერდით და ნათლად აჩვენოს პრეზიდენტ ალიევს შედეგები, რომელთა წინაშეც აღმოჩნდება ეს რეჟიმი, ეს დიქტატურა, თუ ის ამ ზღვარს გადალახავს.
ევროპაში ბევრი ზოგჯერ თვალს ხუჭავდა გაზის გამო, რაც ხშირად აღქმა უფროა. ჩვენი კოლეგა გუბადი [გუბად იბადოღლუ - აზერბაიჯანელი მკვლევარი, ადამიანის უფლებათა დამცველი, ლონდონის ეკონომიკის სკოლის მკვლევარი 2021 წლიდან, დააკავეს ბაქოში 2023 წლის ივლისში, საერთაშორისო უფლებადამცველების შეფასებით, პოლიტიკურად მოტივირებულ საქმეზე] აზერბაიჯანის პატიმრობაში იმყოფება, დღეს ბაქოში პოლიტპატიმრები გვყავს. ვფიქრობ, უნდა იყოს ძალიან მკაფიო და მტკიცე გზავნილი პრეზიდენტ ალიევის და ბაქოს მიმართ სომხეთის საზღვრების გადაკვეთის შესახებ. რომ ამას მოჰყვება შედეგები აზერბაიჯანის ინტერესებისთვის, იქნება ეს ეკონომიკური, პოლიტიკური თუ უსაფრთხოების სფეროში სანქციების დიაპაზონი, შესაძლებლობების შეზღუდვა ევროკავშირსა და შეერთებულ შტატებთან.
არა მგონია, პრეზიდენტ ალიევს სურდეს საკუთარი სახლის ბატონ-პატრონის პოზიციიდან კუთხეში მიმწყვდეული აღმოჩნდეს, რაც მას ასევე უფრო დამოკიდებულს გახდის მოსკოვზე.
ასე რომ, მე ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი, რომ ალიევი დაინახავს კედელზე წარწერას, გაჩერდება და გაუღებს კარს იმას, რაც რეალურად იქნება მიმზიდველი რეგიონისთვის - ნორმალიზაციის პროცესს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, რომლის ფარგლებშიც ეს ქვეყნები არ უნდა იყვნენ დამოკიდებულები სხვა მეზობლებზე, რათა ხელი შეუწყონ თავიანთ გადაწყვეტილებებს საკუთარ მომავალზე.
რადიო თავისუფლება: რაც დღეს თითქმის შეუძლებელად გამოიყურება. მაგრამ ყველაზე დიდი შეკითხვა, რაც აქ ევროპაში და ასევე შეერთებულ შტატებში ისმის, არის - როგორ და როდის დამთავრდება ომი უკრაინაში. დარჩება თუ არა ამერიკის შეერთებული შტატები საკუთარი მოკავშირის გვერდით „რამდენ ხანსაც დასჭირდება” და რამდენი ხანია ეს? რამ შეიძლება შეცვალოს ან გამოცადოს ეს ერთგულება?
დეიმონ უილსონი: დღეს მსოფლიოში არაფერია იმაზე მნიშვნელოვანი, ვიდრე უკრაინა, უკრაინის გამარჯვება რუსეთზე, რუსეთის დამარცხება უკრაინაში. უკრაინის გამარჯვება ერთადერთი გზაა გრძელვადიან მშვიდობამდე, სადაც უკრაინას შეუძლია იპოვოს კუთვნილი ადგილი ევროპაში, ევროკავშირის ინსტიტუტებსა და ნატოში. ეს ერთადერთი გზაა გრძელვადიანი მშვიდობისთვის, სანამ არ არსებობს თავისუფალი რუსეთი. საბოლოო ჯამში, უსაფრთხო ევროპა დამოკიდებულია თავისუფალ რუსეთზე, რუს ხალხზე, რომელიც შეძლებს საკუთარი თავისთვის განსხვავებული მომავლის შექმნას. მე ვფიქრობ, რომ ამერიკელი პოლიტიკური აქტორების უმეტესობას, არა ყველას, მაგრამ უმეტესობას, ესმის უკრაინის ბრძოლის მხარდაჭერის სასიცოცხლო მნიშვნელობა, თავისუფლებისთვის მათი ბრძოლა და მათი გამარჯვების მხარდაჭერის მნიშვნელობა. ამას განსაზღვრავენ უკრაინელები. ეს არის ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც ჩვენ დემოკრატიის ეროვნულ ფონდში სრულად ვართ მზად მხარი დავუჭიროთ უკრაინელებს მათ ბრძოლაში, დავეხმაროთ მათ ინფრასტრუქტურის აშენებაში უკვე ახლა, რათა უზრუნველვყოთ, რომ ისინი ამ ომის შედეგად უფრო ძლიერი დემოკრატია გახდნენ, თითქმის მორალური ზესახელმწიფო თავისუფალ სამყაროში, გახდნენ საყრდენი, თავისუფლების ფარი დანარჩენი ევროპისთვის. ეს არის უმაღლესი, უზენაესი პრიორიტეტი.
ვისურვებდი, რომ დემოკრატიებმა მთელ მსოფლიოში გააკეთონ კიდევ უფრო მეტი. დიახ, ამაზე აქტიური დისკუსია მიმდინარეობს. სიმართლე ის არის, რომ ჩვენ ვართ დემოკრატიები, ეს ნორმალურია - აზრთა სხვადასხვაობა. მაგრამ კონგრესის ხელმძღვანელობა, რესპუბლიკური პარტიის ხელმძღვანელობა და ადმინისტრაცია უკრაინის მხარდასაჭერად მტკიცედ დგანან ერთად. სინამდვილეში ვაშინგტონში დინამიკა ხშირად ისეთია, რომ კონგრესის წევრები უბიძგებენ ბაიდენის ადმინისტრაციას, მეტი გააკეთოს უკრაინისთვის, მიუხედავად იმისა, რომ არიან ხმაურიანი ჯგუფებიც, რომლებმაც გამოთქვეს შეშფოთება ფინანსური მხარდაჭერის გამო.
მაგრამ სიმართლე ისაა, რომ ეს ისეთი მოკრძალებული ინვესტიციაა, თუ ამას განვიხილავთ არა მხოლოდ იმ ფინანსების თვალსაზრისით, რომლებსაც ჩვენ ვუზიარებთ უკრაინას ბრძოლისთვის, არამედ - თუ ამას რეალურად შევხედავთ ამერიკის უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე. ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტიანი მოგება ინვესტიციიდან - უკრაინელების მხარდაჭერა, რუსეთის აგრესიული შეიარაღებული ძალების განეიტრალება, რათა ის აღარ წარმოადგენდეს საფრთხეს არა მხოლოდ უკრაინისთვის, არამედ საფრთხე არ შეუქმნას ნატოს, შეერთებულ შტატებს, ჩვენს მოკავშირეებსა და პარტნიორებს მთელ მსოფლიოში. ეს მომგებიანი გათვლაა და შედის ამერიკის ინტერესებში. მე დარწმუნებული ვარ, რომ ამერიკელთა უმეტესობა და ამერიკელი პოლიტიკური ლიდერების უმეტესობა ამას დაინახავს და საქმეს ბოლომდე მიიყვანს.