ბრამლეტი უკრაინის მოხალისეთა უცხოურ ლეგიონს 10 თვის განმავლობაში მეთაურობდა. დღეს ის უკრაინაში დაღუპული და დაჭრილი ამერიკელი მოხალისეების მოძიებასა და აშშ-ში დაბრუნების ოპერაციებს ხელმძღვანელობს. აშშ-ის ყოფილი სპეცრაზმელი ვაჟა თავბერიძის კითხვებს კიევიდან პასუხობდა.
ეს ალბათ ჩემი თაობის ყველაზე სამართლიანი ომია.
რადიო თავისუფლება: როგორც [აშშ-ის] არმიის რეინჯერი, თქვენ ერაყსა და ავღანეთში იბრძოდით და, როგორც ჩანს, ეს არ იყო საკმარისი - კვლავ ომში დაბრუნდით, ამჯერად უკრაინისთვის იბრძოლეთ. რატომ თვლით, რომ ეს თქვენი ომია?
დევიდ ბრამლეტი: პირველ რიგში - იცით, მე ვფიქრობ, ეს ალბათ ჩემი თაობის ყველაზე სამართლიანი ომია. ჩემთვის ესაა კეთილი ბოროტის წინააღმდეგ. ბოლო სემესტრი მქონდა ჯონს ჰოპკინსის უნივერსიტეტში, და განვიხილავდით, შეიჭრებოდა თუ არა რუსეთი უკრაინაში. და სიმართლე გითხრათ, არ მეგონა, რომ ამას იზამდნენ. არ მეგონა, რომ ასეთი ბრიყვები გამოდგებოდნენ. მე რეინჯერი ვიყავი, სპეციალური დანიშნულების მეათე ჯგუფში, ჩვენი, ზოგადად სპეცრაზმების დევიზია - De Oppreso Liber, რაც ნიშნავს: „გაათავისუფლე ჩაგრული“. ამას აკეთებს მწვანე ბერეტი - ის პარტნიორ ქვეყანას ეხმარება - ან გარე აგრესიისგან თავის დაცვაში, ან მონაწილეობს კორუმპირებული, ავტოკრატი მთავრობების დამხობაში. ასე რომ, როდესაც ეს ყველაფერი [რუსეთის სრულმასშტაბიანი ომი უკრაინაში] დაიწყო, მე ვთქვი - ცოდნა მაქვს, უნარებიც, აქ ჯდომის ნაცვლად, შემიძლია, მათ დავეხმარო. ავიღე ე. წ. აკადემიური წელი, აქ ჩამოვედი და აღმოვაჩინე, რომ ეს ომი სრულიად განსხვავდება იმისგან, რაც აქამდე მენახა. ერაყსა და ავღანეთში ჩემი ყველაზე საშინელი დღეც კი - აი, როდესაც იქმნებოდა განცდა, რომ არაფერი გამოგვდიოდა, ყველაფერი კონტროლს მიღმა იყო - აი, ეს ყველაზე საშინელი დღეც კი, ახლოს ვერ მოვა ერთ მორიგ დღესთან უკრაინის ომში. ვფიქრობ, ამ ომიდან ბევრი რამის სწავლა შეიძლება, ბევრი გაკვეთილია, რომელიც დასავლურმა ჯარმა უნდა აითვისოს, მაგრამ ითვისებენ კი?
რადიო თავისუფლება: მშვენიერია, ისედაც ვაპირებდი ამის კითხვას - განვიხილოთ მთავარი გაკვეთილები, რომელიც ამ ომმა გვასწავლა.
ბრამლეტი: ვისწავლეთ ის, რომ მწვანე ბერეტები და ზოგადად, სპეცოპერაციების ხელმძღვანელი ოფიცრები ბევრად უფრო კომფორტულად უნდა ეგუებოდნენ მეტ დისკომფორტსა და კომუნიკაციის წყვეტას მათთან, ვინც ბრძოლის ველზეა. იმიტომ რომ აღმოჩენის შანსი - თუ კომუნიკაციის ხელსაწყოებს გამოიყენებ, ძალიან იზრდება. მარტიდან ოქტომბრამდე, როდესაც 4-კაციან სადაზვერვო ჯგუფს პერიმეტრზე ვგზავნიდი, მანამდე არ ვიცოდი რას აკეთებდნენ, ან კარგად იყვნენ თუ არა, სანამ ქვის სასროლ მანძილზე არ დავინახავდი.
რადიო თავისუფლება: ანუ გადაწყვეტილების მიღება უნდა შეეძლოს ყველას, უბრალო ჯარისკაციდან ოფიცრამდე.
ბრამლეტი: ასეა. ამერიკულ ჯარს ამ მხრივ ძალიან უჭირს. ოფიცრებმა უნდა ისწავლონ, რომ თავიანთ ხალხს, მათი განსჯის უნარს ენდობოდნენ. ცალკე პრობლემაა საბაზისო უნარების არქონა. აქ ჩამოსვლამდე ფორტ ბრაგში მომიწია ჩასვლა და შეხვედრა ოფიცრებთან, რომლებიც მწვანე ბერეტის კურსს გადიოდნენ. ანუ, ისინი ყველანი ჩემ წინ დგანან, მე კი ჩემს გამოცდილებას ვუზიარებ და ძირითადად საბაზისო უნარების ქონის აუცილებლობაზე ვქაქანებ. ვიკითხე: ბოლოს როდის მოგიწიათ საბრძოლო პოზიციების მომზადება, სანგრის გათხრა? როდის გათხარეთ სანგარი? ხელი არავის აუწევია. ბოლოს როდის გახვედით ტყეში და მიგიღიათ თუ არა რაზმთან ერთად საბრძოლო ოპერაციაში მონაწილეობა? ეს საბრძოლო წვრთნების აუცილებელი ნაწილია და ავტომატურად უნდა ხდებოდეს? მხოლოდ რამდენიმემ ასწია ხელი, წლების წინ გაეკეთებინათ ეს, და ისიც მაშინ, თუ რეინჯერების სკოლაში სწავლობდნენ. აი, ასეთი გაკვეთილებია. ჩვენ ისევ ტერორიზმის წინააღმდეგ გლობალური ომის ერაში ჩავრჩით - ყველას მაგარი ბიჭობა უნდა, ახლო დისტანციაზე სროლები, ეს ხომ ასე მაგარი და „საკაიფოა“. აქ [უკრაინაში] ამას ვერ იზამ - ყოველ შემთხვევაში, თუ სიცოცხლე არ მოგბეზრებია. თუ შენობაში შევარდები, როდესაც პერიმეტრზე არტილერია და ტანკებია, იმ შენობაშივე გამოგწვავენ და ეგ იქნება. ბევრი, ბევრი გაკვეთილია - მწარე გაკვეთილები, რომელიც უკრაინელებმა უკვე დაისწავლეს, პრაქტიკის ხარჯზე.
რადიო თავისუფლება: ძალიან ხშირად, როდესაც დასავლელ სამხედრო პირებს ვესაუბრები, ისმის ასეთი ფრაზა: დღეს უკრაინას მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი, კარგად მომზადებული და ეფექტური არმია ჰყავს. იმის გათვალისწინებით, რომ მათ გვერდით იბრძოდით 10 თვის განმავლობაში, რას იტყვით ამ შეფასებაზე?
ბრამლეტი: ვფიქრობ ეს სალაპარაკო ფრაზაა, ნარატივის ხაზი - ვიღაცამ თქვა, ეფექტურად ჟღერს, მერე სხვებმაც აიტაცეს და იმეორებენ. რეალობაში ყველაფერი უფრო რთულადაა: ერთი მხრივ, უკრაინას ჰყავს პროფესიონალი სამხედრო დანაყოფები, რომლებიც ერთად იბრძვიან 2015 წლიდან მოყოლებული, დონბასში - ისინი ნამდვილად ბრწყინვალედ მომზადებულები არიან. მაგრამ, მეორე მხრივ, გვყავს ახალი ბრიგადები, რომლებიც სულ ახლახან შეიკრა მოხალისეებისგან და თავისთავად ცხადია, მათ ასეთ მომზადებას ვერ მოვთხოვთ. მაგრამ მე აღარ ვმონაწილეობ საბრძოლო მოქმედებებში გასული წლის დეკემბრიდან - ასე რომ, გამიჭირდება შევაფასო, რამდენად გაიზარდა მათი ეფექტურობა დასავლეთში წვრთნების შემდეგ. რომ გაიზრდებოდა, ამაზე ორი აზრი არ არსებობს, ძნელია ზუსტი ნიშნულის პოვნა, მაგრამ გარანტირებულად შეიძლება თქმა, რომ ისინი უკრაინაში უკეთეს მებრძოლებად დაბრუნდებოდნენ.
რუსები წვრთნაში მოიკოჭლებენ და ეფექტიანობისაც არა ცხიათ რა.
რადიო თავისუფლება: პირადად თქვენ როგორ შეაფასებდით უკრაინელი მებრძოლების ეფექტიანობას?
ბრამლეტი: ვიტყოდი, რომ ძალზე ეფექტიანები არიან. შეიძლება ყველაზე დახელოვნებული მებრძოლები არ იყვნენ, მაგრამ ეს არცაა საჭირო იმისთვის, რომ ეფექტიანი იყო. ავიღოთ, მაგალითად, „კრაკენის“ დანაყოფი [სამხედრო მოხალისეთა ჯგუფი, რომელიც უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ შეიქმნა და ექვემდებარება უკრაინის დაზვერვის მთავარი დირექტორატის სპეცრაზმს რ.თ.] - მათთან ერთად ვიმუშავეთ წინა წლის გაზაფხულზე - ისინი არ იყვნენ სუპერგაწვრთნილები, მაგრამ შედეგი ჰქონდათ. და, საბოლოო ჯამში, მთავარიც ესაა. დახელოვნება მოაქვს პრაქტიკას და თავისთავად ცხადია, „კრაკენის“ ბიჭები და გოგოები ახლა უფრო დახელოვნებული მებრძოლებიც იქნებიან, ეფექტიანობასთან ერთად. მე ვიტყოდი, რომ უკრაინელების ეფექტიანობის მთავარი საიდუმლო ეს მორალია - შემართება და მხნეობა, მოტივაცია. ეს ხალხი იბრუნებს ქალაქებს, სადაც დაიბადნენ, სახლებს, რომლებშიც გაიზარდნენ, სადაც პირველად აკოცეს ვინმეს და ა.შ.
რადიო თავისუფლება: უსამართლობა იქნებოდა, თუ რუსებზეც არ გკითხავთ - ათი თვე ებრძოდით რუსებს - მათ ეფექტურობას როგორღა შეაფასებდით?
ბრამლეტი: მე მხოლოდ ჩემი გამოცდილებიდან შემიძლია ვისაუბრო, მაგრამ რაც ვნახე, იმის მიხედვით, წვრთნაში მოიკოჭლებენ და ეფექტიანობისაც არა ცხიათ რა. მე ხარკოვში ვიბრძოდი - ბოლოს რომ შევამოწმე, ხარკოვის 98 პროცენტი გათავისუფლებული იყო. ვფიქრობ, დასავლეთში ჯერ კიდევ გადაჭარბებული წარმოდგენა გვაქვს რუსის ჯარის შესაძლებლობებსა და ეფექტიანობაზე.
რადიო თავისუფლება: საინტერესოა - ახლაც კი, როდესაც საჯაროდ გაქარწყლდა მითი იმის შესახებ, რომ რუსული არმია მსოფლიოს ნომერი მეორე არმიაა, მაინც კიდევ გადაჭარბებით ვაფასებთ რუსებს?
ბრამლეტი: დიახ, ასე ვფიქრობ. თუ ამ ომში რუსული ჯარის [ეფექტიანობის] ტრაექტორიას შეხედავთ, ის ან არ იზრდება, ანდა პირიქით, ქვემოთაც მიდის. საკადრო რესურსი დაეხოცათ, გამოცდილი ხალხი, და გამოცდილი ხალხის დაკარგვა ორმაგი დარტყმაა: ერთი, რომ ბრძოლის ველზე იკლებს შენი ეფექტიანობა და მეორე, ამ ხალხის წლობით ნაგროვებ გამოცდილებას კარგავ და ახალ რეკრუტებს ვეღარ უზიარებ, ანუ ის ხალხიც დაკარგეს, ვისაც ფრონტისთვის ახლად მობილიზებული რუსები უნდა გაეწვრთნა. ასე რომ, რუსების ტრაექტორია ქვემოთ ეშვება, მაშინ როცა უკრაინელების ტრაექტორია პირიქით, მაღლა და მაღლა მიიწევს. არ დაგავიწყდეთ, უკვე სერიოზულად ვსაუბრობთ არა იმაზე, მივცეთ თუ არა F-16 უკრაინას, არა - ახლა უკვე განვიხილავთ, თუ როდის (!) მიიღებს უკრაინა F-16-ებს.
რადიო თავისუფლება: თქვენ მონაწილეობდით უკრაინის კონტრიერიშში შარშან. წელს როგორ შეაფასებდით მათ შანსებს, რისი მიღწევა შეუძლიათ უკრაინელებს?
ბრამლეტი: მე, რა თქმა უნდა, სუბიექტური ვარ, მაგრამ ვფიქრობ, რომ ძალიან ბევრის. სპეკულირებას არ დავიწყებ იმ თემაზე, რას გააკეთებენ, სად და როდის, მაგრამ მე „საქმეში“ ვნახე რუსებიც და უკრაინელებიც და ამიტომ ვფიქრობ, რომ კონტრიერიში კარგად წარიმართება. დამატებითი იმედის საფუძველს მაძლევს მათი გენერალური შტაბიც - ზალუჟნი და სხვები - ამ ხალხმა იციან, რასაც აკეთებენ და არ მგონია, რომ შეცდომებს დაუშვებენ.
რადიო თავისუფლება: ბოლო კითხვა, რომელიც ალბათ უფრო ადრე უნდა დამესვა - თქვენ ამბობთ: „ეს ყველაზე სამართლიანი ომია, რომელშიც ოდესმე მიმიღია მონაწილეობა“. ერაყშიც იბრძოდით და ავღანეთშიც - რატომ გგონიათ ეს ომები „ნაკლებად სამართლიანები“?
ბრამლეტი: ჰო, ერაყსა და ავღანეთზე ტკბილმწარე მოგონებები მაქვს. ვერ ვიტყვი, რომ ვეთანხმები იმას, თუ როგორ წარვმართეთ ეს ომები. განსაკუთრებით ავღანეთი - ეს უნდა ყოფილიყო ოპერაცია მწვანე ბერეტებისთვის, ჩვენ იდეალურად ვერგებოდით სცენარს, დაგვჭირდებოდა მხოლოდ საჰაერო დახმარება. ამის ნაცვლად, თამაშში შემოიყვანეს შეიარაღებული ძალები, აშშ-ის არმია, საზღვაო ქვეითები და ა.შ. მათ არ აქვთ ის, რაც ჩვენ გვაქვს... 18 წლის ბავშვს თუ იარაღს მიაჩეჩებ ხელში და საბაზისო წვრთნის შემდეგ მოლოდინი გაქვს, რომ წავა და თალიბანს შეებრძოლება... ისინი არ არიან მომწიფებულები ამისთვის. ამიტომ შერეული გრძნობები მაქვს. იცით, მე გულმხურვალედ ვგულშემატკივრობ ყველა დაჩაგრულს, ვფიქრობ, რომ მათი დახმარება ღირსების საკითხია. რაც შეეხება ერაყს... იცით, კარგი პასუხი რომ არ მაქვს ამ თქვენს კითხვაზე, ეს ალბათ უკვე ბევრზე მეტყველებს. და რაც შეეხება უკრაინას, უკრაინასთან შედარებით... უკრაინა ევროპული ქვეყანაა, დემოკრატიულად არჩეული მთავრობით. ახლა კიევში ვზივარ და ეს ბევრი არაფრით განსხვავდება ვაშინგტონსა ან ნიუ-იორკში ჯდომისგან. და ეს არის ომი სამართლიანობისთვის, ღირსებისთვის - ეს 1939 წლის აგვისტო-სექტემბრის სცენარის განმეორებას ჰგავს - თუ რუსებს ახლა არ შევაჩერებთ, მერე ყველაფერი უარესობისკენ წავა. გადავხედოთ რუსეთის ტრაექტორიას საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ - რას აკეთებდნენ. შევხედოთ დნესტრისპირეთს, ჩეჩნეთს, საქართველოს, 2014 წელს ყირიმი, დონბასი, MH-17 ბოინგის ჩამოგდება, პოლონიუმი, ნოვიჩოკი, „უეცრად“ აფეთქებული იარაღის საწყობები ჩეხეთში. რუსები ცოფიანი ძაღლივით არიან - თუ აქ არ შევაჩერებთ, მათი ტრაექტორიის შემხედვარე, ეჭვი არ მეპარება, რომ შემდეგ ნატოს წევრ ქვეყანას დაადგამენ თვალს. და მერე უკვე ყველაფერი ბევრად უარესად იქნება.
