ცოტა არ იყოს, შიშმა შემიპყრო, როდესაც დავაპირე იმის დაწერა, რომ „ჭამა და სექსი“ კარგი კომედიაა. ჯერ ერთი, შეიძლება დამაბრალონ, რომ უგემოვნო პრიმიტივი ვარ. ამაზე პასუხად მხოლოდ ის შემიძლია ვთქვა, რასაც ჩემი ყველა მეგობარი დაგიდასტურებთ: სინამდვილეში მე მძაფრად მიყვარს არტჰაუზის რთული, ეზოტერული, ნელი და იდუმალი ფილმები. ხოლო მიზეზი, რის გამოც ვამბობ, რომ „ჭამა და სექსი“ კარგი კომედიაა, შემდეგია: მასობრივ ფილმებს მე არტჰაუზის კრიტერიუმებით არ ვსჯი. მაღალი ხელოვნების პრეტენზია კარგად შემიძლია განვასხვავო მასობრივი ხელოვნების პრეტენზიისაგან და ამიტომ, როდესაც ვუყურებ ფილმს, რომლის სურვილიცაა კარგად გამართოს, მე მას არ ვთხოვ ღრმა ფილოსოფიურ წიაღსვლებსა და ესთეტიზმს. უბრალოდ, იმას ვსჯი, გამართო თუ არა მან. „ჭამა და სექსი“ კარგი კომედიაა, იმიტომ რომ მან ეს ნამდვილად მოახერხა. და არა მხოლოდ მე - გადატენილი დარბაზის სიცილ-ხორხოცი ამაზე ნათლად მეტყველებდა!
შიშის მეორე მიზეზი ის იყო, რომ შეიძლება შეთქმულების თეორიის ნაწილი გავხდე, რომლის მიხედვითაც „ჭამა და სექსის“ შექებით მე კულტურას ვებრძვი და საქართველოში სინგაპურს ვაშენებ. ვიფიქრე კიდეც, რა დამამტკიცებელი საბუთი შეიძლება მქონდეს, რომ ამას არ ვშვრები-მეთქი, მაგრამ მივხვდი, რომ შეთქმულების თეორიის წინააღმდეგ არანაირი დამამტკიცებელი საბუთი არ ჭრის, ამიტომაც შევეშვი ამ საქმეს.
ფილმის ნახვამდე მასზე უკვე იმდენი რამ მქონდა წაკითხული, რომ ბოლო კადრებამდე არც კი ვიყავი დარწმუნუბული, რომ რამის დამატება მინდოდა. დიახ, მშვენიერი კომედიაა. უკანასკნელი წლების საუკეთესო ფილმი? არა მგონია. ჩემი აზრით, დიტო ცინცაძის „რევერსი“ როგორც იდეის, ისე განხორციელების თვალსაზრისით, საგრძნობლად ჯობდა. გამოირჩევა თუ არა ისეთი ბრიყვული ფილმების ფონზე, როგორიცაა, მაგალითად, „ოცნების ქალაქი“? ძალიან გამოირჩევა და იმედი ვიქონიოთ, რომ ეს ფილმი ახალი ხარისხიანი ქართული კინოს დასაბამი იქნება.
მაგრამ ყველაფერი ფილმის ბოლო წუთებზე შეიცვალა. ჯერ ერთი, ფარულმა რეკლამამ ანუ product placement-მა გამაღიზიანა. ფარული რეკლამა ნორმალურ ქვეყანაში ნიშნავს რეკლამას პროდუქტისა, რომელიც შემდეგ მომხმარებელმა უნდა იყიდოს. აი, მაგალითად, დევიდ ლინჩი ასე აკეთებდა „ჰაინეკენის“ რეკლამას. „ჭამა და სექსში“ ბოლო კადრებში ფარული რეკლამა სხვა სახეს იღებს.
ჯერ ერთი, ფილმის ბოლო დიალოგი მიმდინარეობს წიგნების ახალი ბაზრობის ფონზე, რაც სხვა არაფერია, თუ არა მცდელობა, „გაპიარდეს“ თბილისის საკრებულოს ინიციატივა, რომელმაც გააქრო წიგნები ქუჩებიდან, მაგრამ ჯერჯერობით ვერ შექმნა ბიბლიოფილების თავშეყრის ახალი ადგილი. მეორეც, ბოლო კადრში დავინახეთ მათე კირვალიძე, რომელმაც თავი დაგვამახსოვრა, როგორც „ქრონიკის“ იმდენად თავზეხელაღებული პოლიტიკური პროპაგანდის ავტორმა, ლამის საბჭოთა „მოამბეს“ რომ არ უდებს ტოლს.
ორივე ეს მომენტი მე აღვიქვი არა როგორც ფილმის, არამედ როგორც ქვეყნის პრობლემა. ორივე შემთხვევა, ჩემი აზრით, იმაზე მიუთითებს, რომ საქართველოში ეკონომიკური ინტერესები ზედმეტად მჭიდროდაა დაკავშირებული პოლიტიკურთან. და ეკონომიკური პროდუქტების რეკლამის მაგივრად ორივე შემთხვევაში ხელში შეგვრჩა პოლიტიკური პროდუქტების რეკლამა. მაგრამ ვიღაცამ შეიძლება ეს ჩემი პერსონალური პარანოიის შემოტევად ჩათვალოს, ამიტომ გადავალ მთავარ პრობლემაზე.
უკვე აღინიშნა, რომ ყველაზე უარესი და მოსაწყენი ნაწილი ფილმის შესავალია. ჩემი აზრით, ეს იმის ბრალია, რომ ფილმის შემქმნელებს ძალიან კარგად გამოსდით თხრობა და არც ისე კარგად - რეფლექსია. ფილმის ბოლო კადრებიც ამ პრობლემის გამოხატულებად მეჩვენება.
ფილმის ბოლო ეპიზოდს ლაიტმოტივად გასდევს ხინკლის ჭამა. სახინკლეში ჯერ განუვითარებელ ქართველ კაცსა და მის ჩაგრულ ცოლს ვხედავთ, შემდეგ - ამ ჩაგრულ ცოლსა და მის დაქალებს. ჰოდა, ფილმის ბოლოს ცოლი გაიცნობს დადებით, განვითარებულსა და განათლებულ ექიმს, რომელთანაც რომანის გაბმას იწყებს. ჰოდა, ექიმი ეკითხება, სუში გასინჯული გაქვსო? აღმოჩნდება, რომ ჩაგრულ ცოლს სუში არ აქვს გასინჯული. მაშინ მე გაგასინჯებ სუშისო, ჰპირდება მას ექიმი. ესაა ფილმის ბოლო სიტყვები.
ფილმის შემოქმედებით ჯგუფს ამით შეიძლება ორაზროვნების შემოტანა ეწადა ან იმის თქმა, რომ დროა, ქართველებმა საკუთარი მენიუ გავამრავალფეროვნოთ. მაგრამ ისე გამოვიდა, რომ ფილმი მთავრდება სუშით, რომელიც (ბინარულ) ოპოზიციაშია ხინკალთან. ხინკალი გამოდის ჩამორჩენილი ქართველების საჭმელი, სუში - განვითარებულების, ეს უკვე აღარაა პარანოია - ესაა მხატვრული ნაწარმოების ლოგიკა, რომელიც იკითხება იმისდა მიუხედავად, თუ რის თქმა უნდოდათ ფილმის შემქმნელებს. იმედია, არავინ აპირებს იმაზე დავას, რომ ეს მცდარი და გაუმართლებელი დაპირისპირებაა.
საქმე გვაქვს ისევ და ისევ რეფლექსიის პრობლემასთან, რომელმაც მშვენივრად მოყოლილ ამბავში არასწორი სიმბოლო შემოიტანა.
შიშის მეორე მიზეზი ის იყო, რომ შეიძლება შეთქმულების თეორიის ნაწილი გავხდე, რომლის მიხედვითაც „ჭამა და სექსის“ შექებით მე კულტურას ვებრძვი და საქართველოში სინგაპურს ვაშენებ. ვიფიქრე კიდეც, რა დამამტკიცებელი საბუთი შეიძლება მქონდეს, რომ ამას არ ვშვრები-მეთქი, მაგრამ მივხვდი, რომ შეთქმულების თეორიის წინააღმდეგ არანაირი დამამტკიცებელი საბუთი არ ჭრის, ამიტომაც შევეშვი ამ საქმეს.
ფილმის ნახვამდე მასზე უკვე იმდენი რამ მქონდა წაკითხული, რომ ბოლო კადრებამდე არც კი ვიყავი დარწმუნუბული, რომ რამის დამატება მინდოდა. დიახ, მშვენიერი კომედიაა. უკანასკნელი წლების საუკეთესო ფილმი? არა მგონია. ჩემი აზრით, დიტო ცინცაძის „რევერსი“ როგორც იდეის, ისე განხორციელების თვალსაზრისით, საგრძნობლად ჯობდა. გამოირჩევა თუ არა ისეთი ბრიყვული ფილმების ფონზე, როგორიცაა, მაგალითად, „ოცნების ქალაქი“? ძალიან გამოირჩევა და იმედი ვიქონიოთ, რომ ეს ფილმი ახალი ხარისხიანი ქართული კინოს დასაბამი იქნება.
მაგრამ ყველაფერი ფილმის ბოლო წუთებზე შეიცვალა. ჯერ ერთი, ფარულმა რეკლამამ ანუ product placement-მა გამაღიზიანა. ფარული რეკლამა ნორმალურ ქვეყანაში ნიშნავს რეკლამას პროდუქტისა, რომელიც შემდეგ მომხმარებელმა უნდა იყიდოს. აი, მაგალითად, დევიდ ლინჩი ასე აკეთებდა „ჰაინეკენის“ რეკლამას. „ჭამა და სექსში“ ბოლო კადრებში ფარული რეკლამა სხვა სახეს იღებს.
ჯერ ერთი, ფილმის ბოლო დიალოგი მიმდინარეობს წიგნების ახალი ბაზრობის ფონზე, რაც სხვა არაფერია, თუ არა მცდელობა, „გაპიარდეს“ თბილისის საკრებულოს ინიციატივა, რომელმაც გააქრო წიგნები ქუჩებიდან, მაგრამ ჯერჯერობით ვერ შექმნა ბიბლიოფილების თავშეყრის ახალი ადგილი. მეორეც, ბოლო კადრში დავინახეთ მათე კირვალიძე, რომელმაც თავი დაგვამახსოვრა, როგორც „ქრონიკის“ იმდენად თავზეხელაღებული პოლიტიკური პროპაგანდის ავტორმა, ლამის საბჭოთა „მოამბეს“ რომ არ უდებს ტოლს.
ორივე ეს მომენტი მე აღვიქვი არა როგორც ფილმის, არამედ როგორც ქვეყნის პრობლემა. ორივე შემთხვევა, ჩემი აზრით, იმაზე მიუთითებს, რომ საქართველოში ეკონომიკური ინტერესები ზედმეტად მჭიდროდაა დაკავშირებული პოლიტიკურთან. და ეკონომიკური პროდუქტების რეკლამის მაგივრად ორივე შემთხვევაში ხელში შეგვრჩა პოლიტიკური პროდუქტების რეკლამა. მაგრამ ვიღაცამ შეიძლება ეს ჩემი პერსონალური პარანოიის შემოტევად ჩათვალოს, ამიტომ გადავალ მთავარ პრობლემაზე.
უკვე აღინიშნა, რომ ყველაზე უარესი და მოსაწყენი ნაწილი ფილმის შესავალია. ჩემი აზრით, ეს იმის ბრალია, რომ ფილმის შემქმნელებს ძალიან კარგად გამოსდით თხრობა და არც ისე კარგად - რეფლექსია. ფილმის ბოლო კადრებიც ამ პრობლემის გამოხატულებად მეჩვენება.
ფილმის ბოლო ეპიზოდს ლაიტმოტივად გასდევს ხინკლის ჭამა. სახინკლეში ჯერ განუვითარებელ ქართველ კაცსა და მის ჩაგრულ ცოლს ვხედავთ, შემდეგ - ამ ჩაგრულ ცოლსა და მის დაქალებს. ჰოდა, ფილმის ბოლოს ცოლი გაიცნობს დადებით, განვითარებულსა და განათლებულ ექიმს, რომელთანაც რომანის გაბმას იწყებს. ჰოდა, ექიმი ეკითხება, სუში გასინჯული გაქვსო? აღმოჩნდება, რომ ჩაგრულ ცოლს სუში არ აქვს გასინჯული. მაშინ მე გაგასინჯებ სუშისო, ჰპირდება მას ექიმი. ესაა ფილმის ბოლო სიტყვები.
ფილმის შემოქმედებით ჯგუფს ამით შეიძლება ორაზროვნების შემოტანა ეწადა ან იმის თქმა, რომ დროა, ქართველებმა საკუთარი მენიუ გავამრავალფეროვნოთ. მაგრამ ისე გამოვიდა, რომ ფილმი მთავრდება სუშით, რომელიც (ბინარულ) ოპოზიციაშია ხინკალთან. ხინკალი გამოდის ჩამორჩენილი ქართველების საჭმელი, სუში - განვითარებულების, ეს უკვე აღარაა პარანოია - ესაა მხატვრული ნაწარმოების ლოგიკა, რომელიც იკითხება იმისდა მიუხედავად, თუ რის თქმა უნდოდათ ფილმის შემქმნელებს. იმედია, არავინ აპირებს იმაზე დავას, რომ ეს მცდარი და გაუმართლებელი დაპირისპირებაა.
საქმე გვაქვს ისევ და ისევ რეფლექსიის პრობლემასთან, რომელმაც მშვენივრად მოყოლილ ამბავში არასწორი სიმბოლო შემოიტანა.
