ორშაბათი, დილის 9 საათი - საპროტესტო აქციისთვის ცუდი დროა, თუმცა დღეს ამ დროს პარლამენტის უკანა შესასვლელთან რამდენიმე ასეული ადამიანი “უცხოეთის აგენტების შესახებ” კანონის გასაპროტესტებლად მაინც შეიკრიბა. მოქალაქეებმა - ჟურნალისტებმა, არასამთავრობო ორგანიზაციების თანამშრომლებმა, სამოქალაქო აქტივისტებმა, პლაკატებითა და ხმაურით გამოხატეს პროტესტი “უცხოეთის აგენტების შესახებ” კანონის წინააღმდეგ, რომელიც უმეტესობა მათგანს იძულებულს გახდის იმუშაოს “უცხოეთის აგენტის” სტატუსით - ეს კანონი ყველა ორგანიზაციას შეეხება, რომლის შემოსავლის 20%-ზე მეტი უცხოეთიდან მოდის.
ნათია მიხელიძე, "აი, ფაქტის" ჟურნალისტი
“არცერთი თავმოყვარე ადამიანი თავს აგენტად არ გამოაცხადებს - არ ვართ აგენტები უბრალოდ და იმიტომ. ყველაფერს იზამენ იმისთვის, რომ გაგვაჩერონ”, - მითხრა ნათია მიხელიძემ, გამოცემა “აი, ფაქტის” ჟურნალისტმა. ხელში დიდი სამიზნე ეჭირა, რომელსაც სისხლიანი ნატყვიარი თითქმის შუაში ჰქონდა დასმული. “ეს გამოხატავს, რომ ერთი ნაბიჯია დარჩენილი ოცდაჩვიდმეტ წლამდე და ქუჩაში დევნამდე. მე მინდა ვუთხრა ყაველაშვილს, რომ მე ვარ ჟურნალისტი და არ ვარ აგენტი, ვარ მეგობარი და არა აგენტი”.
პარლამენტის წინ ევროკავშირისა და საქართველოს დროშები გაშალეს
პარლამენტში იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს განხილვა დილიდანვე უნდა დაეწყო, მაგრამ სხდომის დაწყება გაჭიანურდა; ოპოზიციონერი დეპუტატების შეძახილების გამო კომიტეტის თავმჯდომარემ ანრი ოხანაშვილმა ორჯერ გამოაცხადა ტექნიკური შესვენება. ოპოზიციის რამდენიმე დეპუტატი სხდომიდან გააძევეს - დარბაზის დატოვება მოუწიათ "ნაციონალური მოძრაობის" დეპუტატებს, მათ შორის ლევან ხაბეიშვილსა და გიორგი ბოტკოველს, ასევე პარლამენტის წევრებს - სალომე სამადაშვილს, ხათუნა სამნიძეს, თამარ კორძაიასა და თაკო ჩარკვიანს.
სხდომიდან გაძევებული პარლამენტარები თამარ კორძაია და ხათუნა სამნიძე
“დღეს ამ პარლამენტში ფორმდება საქართველოს გასაბჭოება. იურიდიული კომიტეტის თავმჯდომარე ამას ასრულებს გადასარევად. ანრი ოხანაშვილი პასუხისმგებელია იმაზე, რომ ამ სიმშვიდეში, ჩვენი გამოძევებით, მიიღებს კანონს, რომელიც საქართველოს არათუ დემოკრატიას, დამოუკიდებლობას ასამარებს”, - თქვა თამარ კორძაიამ გაძევების შემდეგ.
პროტესტს არც ანტიუტოპიური ნაწარმოებით შთაგონებული პლაკატები აკლდა - “ორუელი გამომადგა”, “ბოროტება სიკეთეა”, “თავისუფლება მონობაა” - ციტატები და “ქართული ოცნების” ლიდერების სახეები აქტივისტებმა პარლამენტის წინ, კედელზე გააკრეს.
კანონპროექტი საპარლამენტო უმრავლესობის, “ხალხის ძალის” საკანონმდებლო ინიციატივაა - ორი კანონპროექტიდან პირველი, “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ შესახებ მაშინვე “რუსულად” შეფასდა. მიუხედავად იმისა, რომ მეორე კანონპროექტს - „უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის“ შესახებ ავტორები ამერიკულის ანალოგს უწოდებენ, საზოგადოება კანონს მაინც რუსულად აფასებს - აქციაზე რუსულ ენაზე შესრულებული პლაკატები ჭარბობდა.
აქტივისტმა მარიამ ყანჩაველმა დაახლოებით გადათარგმნა ქართულად ის ტექსტი, რომელსაც რუსეთში მედია და სამოქალაქო ორგანიზაციები იყენებენ, ოღონდ სიტყვები შეუცვალა:
"ეს კანონპროექტი შექმნილია და ვრცელდება რუსული პოლიტიკური პროპაგანდისტული საშუალებების მიერ, რომლებიც ასრულებენ უცხოელი აგენტის ფუნქციებს"
“რა ტექსტიც მიწერია, არის დაახლოებით ის, რისი მიწერაც მოგვიწევს ფეისბუკზე დადებულ სურათზე. ამ კანონის შემდეგ მე საქართველოს მომავალს ვერ ვხედავ, ვხედავ რუსეთის პრეფექტურას. ჩვენ ვცხოვრობთ სახელმწიფოში, სადაც არსებობს რუსული ფული და არსებობს გრანტი. რუსული ფული მოდის ბიძინა ივანიშვილისგან, რომელიც ფაქტობრივად ფლობს ბიზნესის უდიდეს ნაწილს, და არსებობს საგრანტო პროექტები, რომლებიც იხარჯება სოციალურ პრობლემებზე, ეთნიკური უმცირესობების გაძლიერებაზე, ლგბტქი თემის გაძლიერებაზე, ქალების გაძლიერებაზე. თუ ეს ყველაფერი გაქრა, სამოქალაქო სექტორი რჩება დაუცველი. მე არაერთ საგრანტო პროექტზე მიმუშავია და გრანტის მიღების დროს, თითოეული თეთრი გაწერილია და გამჭვირვალედ უნდა ჩააბარო ანგარიში. გრანტის თანხა ციდან არ ცვივა, ეს არის თანხა, რომელიც რაღაც საკითხით შეწუხებულმა ადამიანებმა შეგწირეს და კაპიკ-კაპიკ ანგარიში უნდა წარადგინო. ამ კანონის ძირითადი მიზანია, გააკონტროლოს ქვეყანაში კაპიტალის შემოდინება, რომ დარჩეს მხოლოდ რუსული ფული. გარდა ამისა, “враг народа” [ხალხის მტერი] ცნება უნდა დაგვემარხა სტალინთან ერთად”.
პლატფორმა “სალამის” წევრებმა პლაკატები აზერბაიჯანულად მოამზადეს - “არ გაჩუმდე, თორემ ჯერი შენზე დადგება” და “არა რუსულ კანონს”.
“აქ დავიბადე, აქ გავიზარდე და ჩემთვის მნიშვნელოვანია ამ პროტესტზე აზერბაიჯანულად მქონდეს წარწერა, რადგან ვაჩვენო, რომ აზერბაიჯანელებსაც გვაწუხებს ეს საკითხი და სხვა აზერბაიჯანელებსაც გავაგებინო, რისი თქმა გვინდა“, - ამბობს ნიამადინ შარაევი. ბენო კასიმოღლუ შავად გაფერადებული ფურცლით მოვიდა -
პლატფორმა "სალამის" წევრები
“გუშინ ვცდილობდით, მხატვრულად გამოგვესახა როგორ ვხედავთ ამ კანონს და ბოლოს აქამდე მივედით, სრულ სიბნელემდე, კანონის მხარდამჭერის სულიერი მდგომარეობაა ეს და ასევე ადგილი, სადაც მივყავართ. სიბნელე უყვართ ღამურებს. ესენი - მოძალადე ჯგუფები და მხარდამჭერები არიან ღამურები - ჩვენ გვინდა სინათლე. გვაქვს მოქალაქეების იმედი, რომ ნათელ ადგილას დავბრუნდებით“.
ეკა ჭითანავა, “ტოლერანტობისა და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის” დირექტორი
“ამ ბოლო დღეებში ვნახე ბევრი გულშემატკივარი და სხვადასხვა ჯგუფიდან მესმის ამ კანონის კრიტიკა - მეგობრები და თანამშრომლები, სტუდენტები, ტაქსისტი, რომელმაც აქამდე მომიყვანა… გრძნობენ საფრთხეს და ეშინიათ რუსული მომავლის. ნათესავებიც კი, რომელიც აქამდე ამას მიიჩნევდნენ მხოლოდ მარგინალური ჯგუფების პროტესტად, გრძნობენ, რომ საფრთხე არის რეალური, რომ ეს არ არის “ენჯეოების” მოგონილი”, - ამბობს ეკა ჭითანავა, “ტოლერანტობისა და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის” დირექტორი.
პროტესტს სტუდენტებიც შეუერთდნენ
“რუსეთშიც ორგანიზაციებით დაიწყო ეს ყველაფერი და საბოლოოდ თითოეულ ფიზიკურ პირამდე მივიდა. ჩვენ ვერ შევძლებთ ფუნქციონირებას, ის ადამიანები, რომლებიც ჩვენგან იღებენ დახმარებას, დარჩებიან დაუცველები, თუმცა ამით არ დასრულდება - რადგან ეს კანონი იქმნება იმისთვის, რომ წაგვართვან საჯარო სივრცე, ჩაახშონ კრიტიკული აზრი, ხმის ამოღების უფლება”.
პროტესტის რამდენიმე მონაწილემ ხმა პირდაპირი მნიშვნელობით “ჩაიხშო” - აქტივისტებმა დროებით პირზე სკოჩი აიკრეს და ხელები შეიკრეს. მათ შორის იყო ქალთა ორგანიზაცია GrlzWave-ის თანადამფუძნებელი თეკლა თევდორაშვილიც.
“პროტესტის ამ ფორმით შევეცადეთ გაგვეთამაშებინა საქართველოს მომავალი იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოს პარლამენტი მიიღებს ამ რუსულ კანონს, რადგან რაღაცნაირად მგონია, ბოლომდე ადამიანები ამას ვერ იაზრებენ. გავაგრძელებთ თუ არა საქმიანობას “უცხოური აგენტის” სტატუსით, რთული კითხვაა, რადგან მართლა ღირსების შემლახავი სიტუაცია იქმნება, მაგრამ ისეც არ არის, რომ ჩვენ გვერდით მყოფ ადამიანებს მივატოვებთ. გვაქვს იმედი, რომ ხვალაც, ზეგაც და ყოველთვის, როცა ჩაინიშნება ეს სხდომა, რომ [კანონს] არ მიიღებენ და ჩვენც ავარიდებთ თავს საქართველოს გარუსეთებას”.
მარია კორნოუხოვა - "ახლა თუ ვერ გამოვრთეთ, მერე არაფერი გვეშველება და ვიქნებით ისეთივე უსუსურები, როგორც ახლა რუსები რუსეთში".
“2008 წლამდე რუსეთში ვცხოვრობდი და ომის მერე გადავწყვიტე, რომ იქ არაფერი მესაქმება, წამოვედი. 2012 წლიდან კი მთლიანად ოჯახი გადმოვედით, - ამბობს მარია კორნოუხოვა, - მაქვს ამ კანონის და კიდევ ბევრი სხვა შემზღუდავი კანონის გამოცდილება. რუსეთში ამას ეძახიან “გაგიჟებულ პრინტერს” - პარლამენტის ასეთ რეჟიმში მუშაობას, სულ რომ ახალ-ახალ კანონს ბეჭდავს. ახლა თუ ვერ გამოვრთეთ, მერე არაფერი გვეშველება და ვიქნებით ისეთივე უსუსურები, როგორც ახლა რუსები რუსეთში“.
ბექა კვაჭანტირაძე, სამოქალაქო აქტივისტი - "ეს კანონი რუსული ნარატივია. სამწუხაროდ, ჩვენი ხელისუფლება ვასალია, აგრძელებს იმავეს და უნდა მოახრჩოს არა მხოლოდ თავისუფალი აზრი, არამედ გადაკეტოს ფინანსური წყაროები და იყოს ერთპიროვნული მმართველი. ცოტა ხანში შეზღუდავს მედიას და აქედან რაღა დარჩა რუსეთამდე?"
დღეს, ხანგრძლივი განხილვის შემდეგ, იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა მოიწონა კანონპროექტები “უცხოური გავლენის აგენტების" შესახებ და პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე გატანა ხვალ, 7 მარტს, დილის 10 საათზე დაგეგმა. კანონპროექტების წინააღმდეგ აქცია პარლამენტთან ბიუროს სხდომის პარალელურადაა დაგეგმილი.
ნინია კაკაბაძე, ჟურნალისტი - "მე ვფიქრობ, რომ საზოგადოების ძალიან დიდ ნაწილს უკვე ესმის ამ კანონის საფრთხე, და ვისაც არა, დარწმუნებული ვარ, რომ ამ დღეებში გაიგებს, რადგან მედია საუბრობს ამ კანონის პრობლემებზე და დარწმუნებული ვარ, რომ ეს შედეგს გამოიღებს".
"არა რუსულ კანონს - ეს არის ჩემი სიტყვა. მე ყოველთვის გამოვდივარ ქუჩაში და ბევრს ისეთს ვხედავ, ვინც ახლად გამოსულია, მათ შორის ისინიც, ვინც დაიჭირეს წინა აქციაზე. მიტინგები ადასტურებს, რომ საქართველოში ჯერ კიდევ დარჩენილია პროგრესულად მოაზროვნე ხალხი, ამიტომ ამ პროტესტის იმედი მაქვს", - მარიკა ადამია, ექიმი