ერთი რამ ცხადია - ის დაიწყო იერუსალიმში! მაგრამ რა არის ის, რაც იერუსალიმში დაიწყო? ქრისტიანობა? სიტყვა ქრისტიანობა ხომ ანაქრონიზმია პირველ საუკუნეში?! მართალია მოციქულთა საქმიდან ვიგებთ, რომ „ანტიოქიაში მოწაფეები პირველად იწოდნენ ქრისტიანებად“...მაგრამ სიტყვა პირველად ხომ გულისხმობს ამ ტერმინის შემდგომ გამოყენებას?! თუმცა, როგორც ჩანს, ვერც მოციქულთა საქმის ავტორმა, ვერც სხვა სამოციქულო მამებმა ვერ შეისისხლხორცეს ეს ტერმინი, რომელიც ახალ აღთქმაში სულ სამჯერ გვხვდება (საქმენი XI, 26; XVI, 28 და 1 პეტრე IV, 16). როგორც ჩანს, ტერმინ ქრისტიანს სამოციქულო მამები სხვა კრებით სიტყვებს ამჯობინებდნენ: დები, ძმები, წმინდანები და აშ.
(მკითხველს არ გაუკვირდეს, თუ ახალ აღთქმაში სიტყვა დებს ხშირად შეხვდება. არც ის გაუკვირდეს, თუ აღმოაჩენს, რომ ქალები არა მარტო ეკლესიებს ედგნენ სათავეში, არამედ მოციქულებადაც იყვნენ წოდებულნი).
ქრისტიანისგან განსხვავებით ერთ-ერთი კრებითი ტერმინი, რომელსაც ხშირად ვხვდებით ახალ აღთქმაში, არის მორწმუნე (მარტო მოციქულთა საქმეში ეს კრებითი ტერმინი სულ ცოტა თორმეტჯერაა გამოყენებული. ხოლო პავლე მოციქულთან კიდევ უფრო ხშირად ვხვდებით). თუმცა სიტყვა მორწმუნე ახალ კითხვას აჩენს - რის მორწმუნე? იესოსი? დავუშვათ. მაგრამ რა კავშირი აქვს იესოს ქრისტიანობასთან? როგორ არის იესო იმ ის-ის დამაარსებელი, თუ ეს ის ჩამოყალიბდა, როგორც ანტითეზა იუდაიზმისა და თუ იესოს მორწმუნეებში ებრაელებს ვერ ვხვდებით?! ვინაიდან თვით იესო ხომ საკუთარ მოწაფეებს არწმუნებდა, რომ მხოლოდ ებრაელებისათვის იყო მოვლენილი: „აი, ეს თორმეტი წარგზავნა იესომ, უბრძანა და უთხრა მათ: წარმართთა გზით ნუ ივლით, და ნუ შეხვალთ სამარიელთა ქალაქში.- ვინაიდან - სხვას როდის მოვვლენივარ, არამედ მხოლოდ ისრაელის სახლის დაღუპულ ცხვრებს“ .
ან იქნებ ეს ის დაიწყო იესოს აღდგომით? მაგრამ როგორ ჩავთვალოთ, რომ ის დაიწყო იესოს აღდგომით, მაშინ როცა იესოს აღდგომაზე სახარებები ერთსულავანნი არ არიან?! ყოველ შემთხვევაში, სახარებათა შორის უძველესს, მარკოზისას, ყველაზე არქაული ხელნაწერები მეთექვსმეტე თავის მერვე მუხლზე თავდება - „და გამოვიდნენ და სირბილით გაშორდნენ საფლავს; ცახცახს და ძრწოლას მოეცვა ისინი, და არავისთვის არა უთქვამთ რა, რადგანაც ეშინოდათ“. იესოს გამოცხადების ეპიზოდი კი (მარკოზი XVI, 9-20) არ არის არც ბერძნულ უძველეს ხელნაწერებში (სინას კოდექსი, ვატიკანის კოდექსი), არც უძველეს სირიულ, ქართულ თუ სომხურ ხელნაწერებში. ვერც ეკლესიის მამები - კლიმენტი ალექსანდრიელი, ევსევი კესარიელი თუ ორიგენე - ვერ ადასტურებენ ამ მუხლების არსებობას. როგორც ჩანს, აღდგომის სასიხარულო ამბავს უჭირდა ტრადიციაში დამკვიდრება...
ასე რომ, თუ იოაჰან სებასტიან ბახის ღვთაებრივ მესაში ტრაგიკული Crucificus-ი ("ის ჯვარს ეცვა") ძალზედ ბუნებრივად გადადის სიხარულით აღსავსე Et Resurrexit-ში („და ის აღდგა“), ქრისტიანულ ტრადიციაში ეს გარდაქმნა სავარაუდოდ ასე უმტკივნეულოდ არ მომხდარა.
მაგრამ მოდით გვერდზე გადავდოთ ბახის ღვთაებრივი მუსიკა და ახალი აღთქმის ტექსტებს დავუბრუნდეთ: ზემოთ ხსენებული მაგალითები მხოლოდ ერთი-ორი წვეთია კითხვების იმ ოკეანეში, რომელიც შეიძლება ამ ტექსტებით დაინტერესებულ მკითხველს გაუჩნდეს. ასე რომ, იქნებ ჯობდეს, რომ აღდგომის დღესასწაულისთვის მზადებისას მაინც მორწმუნემ დროებით გვერდზე გადადოს როგორც მოგვიანებით გამოგონილი რიტუალები, ისე ობსკურანტიზმში ჩავარდნილი მღვდლების „რჩევები“ და ახალი აღთქმის კითხვას მიჰყოს ხელი...