მათ დახმარება სჭირდებათ ახლავე. იმიტომ, რომ ონკოლოგიური პაციენტების დრო არ ითმენს.
კოვიდ 19-ის პანდემიის პირობებში, როცა უამრავმა ადამიანმა დაკარგა სამსახური და შემოსავალი, შეიზღუდა გადაადგილება და ხელმისაწვდომობა სამედიცინო მომსახურებასა თუ მედიკამენტებზე, სიმსივნით დაავადებული პაციენტები, რომლებსაც უახლოეს ხანში ქიმიოთერაპიის ჩატარება უწევდათ, გამოუვალ მდგომარეობაში ჩავარდნენ.
მათ საკუთარი თავი ვერც იმ ჯგუფების ჩამონათვალში იპოვეს, ვისაც, ანტიკრიზისული გეგმის თანახმად, მთავრობა ფინანსურად უნდა დაეხმაროს.
ელზა: ვფიქრობ, არ ჩავიტარო ქიმიოთერაპია, არ ვიცი რა ვქნა...
44 წლის ელზა ჭუმბურიძემ, რომლის დიაგნოზი მარჯვენა ძუძუს ავთვისებიანი სიმსივნეა, ოპერაცია სექტემბერში გაიკეთა. მას მერე ვერ მუშაობს, მარჯვენა ხელს, ფაქტობრივად, ვერ ხმარობს. ცოცხსაც ვერ იჭერს, რომ სახლი გამოგავოს. ყველა საქმე ახლა მისი 19 წლის სტუდენტი ქალიშვილის კისერზეა, რომელთან ერთადაც ელზა თბილისში, ნაქირავებ ბინაში ცხოვრობს.
ხან მეგობრები, ხან ნათესავების, ხან უბრალოდ კეთილმოსურნეების ფინანსური დახმარებით და ნაწილობრივ, საყოველთაო დაზღვევის პროგრამით, პანდემიამდე საჭირო პროცედურების ჩატარება მოახერხა - ქიმიოთერაპია, სხივური თერაპია, ჰორმონალური თერაპია, მოკლედ, რაც საჭირი იყო.
მაგრამ კორონავირუსის პანდემიის გამოცხადების შემდეგ, ელზას მდგომარეობა დღითიდღე გართულდა - ვისი დახმარების იმედიც ჰქონდა, ის თავად დასახმარებელი გახდა. ბევრმა სამსახური დაკარგა. ახლა ქიმიოთერაპიის ბოლო ორი პროცედურა აქვს დარჩენილი, მაგრამ რა იქნება და როგორ - არ იცის.
რასაც სახელმწიფო უფინანსებს, უფინანსებს, მაგრამ თვეში კიდევ იმდენი ხარჯია, ექიმის, ანალიზების, დოკუმენტების გადაგზავნის, ექიმამდე ტაქსით მისვლის. ხან 60 ლარი, ხან 25, ხან 37. ემატება და ემატება და ყველაზე აუცილებელი ხარჯი 200-250 ლარზე ადის.
ელზას სოციალური დახმარება კი, რომელსაც ის სახელმწიფოსგან თვეში იღებს, 100 ლარია.
პენსია არ დაუნიშნეს, არ გეკუთვნისო. ორი კვირა რეკა ცხელ ხაზზე, 144-ზე, ვერავის გააგონა. არ მიპასუხესო. წესით, მალე, სხივური თერაპია უნდა დაიწყოს. იქნებ არ გავიკეთო? ახლა ეს აზრი უტრიალებს თავში, რადგან ჯერ არ იცის, ისესხებს თუ არა საჭირო თანხას ვინმესგან
„ვიცი, ყველას გაუჭირდა.
ჩემი მეგობარია უცხოეთში, მისი იმედი მქონდა, მაგრამ მანაც რამდენი უნდა გამომიგზავნოს?რას მოახერხებს?
თან მეფიქრება, აი, რამდენჯერ დამაფინანსეს, იქნებ მე აღარც მეკუთვნის და უკან ვიხევ. ხათრიანი ვარ რაღაცნაირად. ემოციურიც. მერე ვდარდობ ამაზე. მუშაობა მაინც შემეძლოს“.
ელზამ არ იცის რა შეიძლება იყოს გამოსავალი ახლა. ახლა ლაპარაკიც ძალიან უჭირს, იმიტომ, რომ ტირის.
ასევე ნახეთ ძუძუს კიბოსთან ერთად: მე ვარ. მე ვიქნებიანიტა მამაზე გვიყვება
საფიქრალი ანიტა თვაურს და მის ძმას კოვიდ 19-ის პანდემიამდეც მუდმივად ჰქონდათ - ყოველთვე მამის მკურნალობისთვის საჭირო თანხის მოძიება.
საყოველთაო დაზღვევა საჭირო ხარჯის 70%-ს კი აფინანსებს, მაგრამ ამის მიღმა თვეში 1500 ლარამდე მაინც სჭირდებათ.
თუმცა პანდემიამ ონკოპაციენტების და მათი ოჯახებისთვის სხვა გაუთვალისწინებელი დაბრკოლებებიც გააჩინა.
ჯერ გადაადგილების სირთულის წინ აღმოჩნდნენ. შემდეგ მედიკამენტების დეფიციტის. სიმსივნით დაავადებულ ადამიანებს კი საჭირო პროცედურის ჩატარება და წამლის მიღება - საჭირო დროს სჭირდებათ. დაკარგული დრო - დაავადების პროგრესირებას ნიშნავს, ან უარეს შემთხვევაში - სიკვდილთან მიახლოებას.
ანიტას ჯერ მანქანით გადაადგილებისთვის საშვის მოსაპოვებლად დასჭირდა ბრძოლა - არადა, მამას ქიმიოთერაპია სჭირდებოდა და საავადმყოფოში უნდა წაეყვანა. მერე აღმოჩნდა, რომ წამლებს ყველა აფთიაქში ვერ იყიდდი, რადგან საყოველთა დაზღვევით სარგებლობს დროს, მედიკამენტების ყიდვა კონკრეტულ აფთიაქებშია შესაძლებელი. ამან დიდი დრო წაიღო.
მთელი დღე რეკავდა 144-ზე, სანამ ბოლოს და ბოლოს გაარკვია, რომ ნებართვა კლინიკისგან უნდა აეღოთ. გადასხმისთვის საჭირო ხან რომელი მედიკამენტი არ იყოს სააფთიაქო ქსელში, ხან რომელი.
"ყველგან უნდა რეკო გაუთავებლად, რომ წამლები მოაგროვო.დავიტანჯეთ.ძალიან რთულია, როცა გეუბნებიან, რომ ზეგ გადასხმისთვის რა წამალი გჭირდება არსად არ არის. რაღაც სასწაულით მოვახერხეთ, რომ ბოლო წუთში ვიშოვეთ“.
მამას გადასხმას ორკვირაში ერთხელ უკეთებენ.
„ახლა ვნახე სოციალური სააგენტოს გამოგზავნილი ბოლო მესიჯი. ჯამში 620 ლარით დაგვაფინანსა სახელმწიფომ. მაგრამ ამის გარდა, წამლებში გვჭირდება, საშუალოდ, 600 ლარი (წინაზე 800 ლარი დაგვიჯდა) და ანალიზებში 200 ლარი. მიფიქრია იმაზეც, ერთ დღეს რომ ვერ მოვახერხოთ და გაგვიცდეს თერაპია, რა შეიძლება მოხდეს. ეს, ალბათ. ნიშნავს, რომ მეტასტაზები ისევ გაიზარდოს, რასაც ამდენი ხანი ვებრძვით".
მამა 66 წლისაა და ანიტა იმაზეც ღელავს, პანდემიის დროს კლონიკაში მისი მიყვანა რომ უწევთ. განსაკუთრებით თავიდან დარდობდა, იქ უამრავ ადამიანთან ჰქონდათ შეხება - მამამ კი რისკჯგუფში შედის. ერთ ოთახში უკეთებდნენ გადასხმას რამდენიმე ადამიანს. ამ პროცედურას სულ სამი დღე სჭირდება და აქედან პირველ დღეს სრულ 4 საათს პაციენტი კლინიკაში ატარებს.
„მერე სახლში უშვებენ სპეციალური მოწყობლობით (რომელსაც ასევე მე ვყიდულობ) და ამ მოწყობილობით გადასხმა გრძელდება ორდღენახევარი. მეორე დღეს ისევ მიმყავს გადასხმაზე, რაღაც წამლები რომ დაუმატონ, მესამე დღეს კი მიმყავს, რომ მოხსნან გადასხმის მოწყობილობა“.
ექიმმა ანიტას უთხრა, კანონით, გადასხმის სახლში გაკეთების უფლება არ გვაქვსო.
დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ვებსაიტზე იძებნება მონაცემები, რომლის თანახმად, 2015 წელს საქართველოში რეგისტრირებულია ყველა ლოკალიზაციის კიბოს 10881 ახალი შემთხვევა. ხოლო 2018 წელს აღირიცხა კიბოს 9635 ახალი შემთხვევა.
ყველა ლოკალიზაციის კიბოს ახალი შემთხვევების 70% რეგისტრირებულია ყველაზე შრომისუნარიან ასაკობრივ ჯგუფში (30 წლიდან 70 წლამდე), შემთხვევათა - 26.3% - 70 წელზე უფროს ასაკობრივ ჯგუფში, 0-დან 15 წლამდე ასაკობრივ ჯგუფზე მოდის შემთხვევათა 0.7%, 15 - 19 წლის მოზარდებზე - 0.6%.
„დაუფინანსეთ სიცოცხლე“
ანა მაზანიშვილმა, რომელიც თავადაც ონკოპაციენტი იყო და დღეს სხვების უფლებების იცავს ორგანიზაციაში "ვეროპა დონა საქართველო", პეტიციის დაწერა გადაწყვიტა.
ბოლო კვირებში მის ტელეფონზე არ წყდება იმ პაციენტთა ზარები, ვინც, ელზას მსგავსად, გამოსავალს ვერ პოულობს, გადაუდებელი თერაპია კი არ იცდის.
მანამდე კი ანამ ფეისბუკზე დაწერა, რომ იმ პაციენტებს,რომელთაც პანდემიის პერიოდში უწევთ გადაუდებელი მკურნალობა, როგორმე უნდა „დაუფინანსდეთ სიცოცხლე“. ანას წუხილი იმას ეხებოდა, რომ მთავრობის ანტიკრიზისულ გეგმაში ონკოპაციენტებზე ყურადღება არ გამახვილდა.
„ძალიან მინდა,რომ სოციალურად დაუცველმა ნინომ, რომელსაც მძიმე დიაგნოზი აქვს და სასწრაფოდ ესაჭიროება ოპერაცია და ჰერცეპტინის ინექციები (ვერ მივაღწიეთ იმს,რომ ჩაჯდეს პროგრამაში ), ჩაიტაროს ყველა საჭირო პროცედურა. ძალიან მინდა, რომ 22 წლის გიორგიმ, ასევე მძიმე დიაგნოზით, ჩაიტაროს მკურნალობა და მისი ოჯახის წევრები არ ნერვიულობდნენ თანხებზე, რომელსაც ვერ უყრიან თავს. ძალიან მინდა, რომ ჩემი გოგოები, რომლებიც შშმ პირებიც არიან, სარგებლობდნენ შესაბამისი ყურადღებით და შეღავათებით. ძალიან მინდა,რომ სიცოცხლე გახდეს პრიოიტეტი“, - დაწერა ანამ.
ანასთან ყოველდღე რეკავს რამდენიმე ონკოპაციენტი, ვისაც გადაუდებელი დახმარება სჭირდება, რადგან მათ საჭირო პროცედურის ჩასატარებლად კიდევ 700 ლარის (ხან მეტის ხან ნაკლების) დამატება უწევთ, მაგრამ უსახსროდ დარჩენის გამო, ამ თანხის შოვნის იმედი გადაეწურათ.
„ჩვენ არ ვლაპარაკობთ საკვებზე, ან თავშესაფარზე. სიცოცხლეზე ვლაპარაკობთ. მეც ამას ვითხოვ მთავრობისგან, რომ ამ ადამიანებს დაუფინანსონ სიცოცხლე. ფაქტია, მთავრობის ანტიკრიზისულ გეგმაში ვერ მოხვდნენ ეს ადამიანები, მაღალ რისკჯგუფში მყოფი ონკოპაციენტები".
ანა მაზანიშვილი ხელისუფლებას სთხოვს, პანდემიის პერიოდში გაითვალისწინოს მათი ისედაც რთული მდგომარეობა და დაუწესონ მათ გარკვეული შეღავათები.
ხოლო მათ , ვისაც დღეს სჭირდება ოპერაცია ან გადაუდებელი კონკრეტული სამედიცინო პროცედურა, მაგრამ ამის არანაირი შესაძლებლობა დღეს აღარ გააჩნია, სრულად დაუფინანსოს მკურნალობის ხარჯები. და როგორც ანა ამბობს:
„პრიორიტეტი უნდა იყოს სიცოცხლე. ეს ხალხი, ქიმიოთერაპიის მერეც იცოცხლებს კიდევ მრავალი წელი.
მათ არ უნდა შევხედოთ როგორც სასიკვდილოდ გადადებულებს.
მათ აქვს სიცოცხლის უფლება. ხოლო სახელმწიფო ვალდებულია მათზე იზრუნოს".