გიორგი მუმლაძე კონსტიტუციონალისტი და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამართლის სკოლის მოწვეული ლექტორია. სამოქალაქო აქტივიზმი ბევრ სხვა საქმესთან ერთად მისი ცხოვრების ნაწილად იქცა. არაერთი პრობლემა შეექმნა მასაც და მის გამო, მისი ოჯახის წევრსაც კი. თვლის, რომ ყველა მოქალაქემ ბოლომდე უნდა იბრძოლოს საკუთარი სიმართლის დასაცავად. ის პრაქტიკა, რომელსაც ხელისუფლება საპროტესტო აქციებში მონაწილეების წინააღმდეგ მიმართავს, დაუცველს ხდის ქვეყანაში გამოხატვის თავისუფლებას: „საბჭოთა კანონით ხდება კონსტიტუციური სტანდარტის დარღვევა“.
რადიო თავისუფლების ეთერში გიორგი მუმლაძე ამბობს:
„ჩვენ ბოლომდე უნდა ვიბრძოლოთ იმასთვის, რომ შევქმნათ ძალაუფლების გადანაწილების სამართლიანი სისტემა. ვისაც რა ეკუთვნის, ის უნდა მიიღოს, რომ მერე ვიცოდეთ - ვის რა მოვთხოვოთ და არა ისე, რომ უმცირესობამ გვმართოს უმრავლესობა. პროპორციული არჩევნები უნდა იყოს საქართველოში. სამართლიანი სისტემა მხოლოდ ამის შემდეგ შეიქმნება და ეს ბრძოლა არ არის ერთი დღისთვის, ეს არის სახელმწიფოსთვის. დემოკრატიის გარეშე აქ ვერც ეკონომიკა განვითარდება, ვერც ადამიანები დასაქმდებიან, ვერც გაძლიერდებიან, ვერც ადამიანის უფლებები იქნება დაცული. ჩვენ მართლები ვართ. მე პირადად, როგორც მოქალაქე, მართალი ვარ. მე მინდა უკეთესი მომავალი, უკეთესი ცხოვრება, ამიტომ ვიბრძოლებ ამისთვის ბოლომდე“.
გიორგი მუმლაძე თვლის, რომ სახელმწიფო ცდილობს 20 ივნისის შემდეგ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანები დასაჯოს:
„ქუჩაში რატომ ვდგავარ? დისკომფორტია... მაგრამ, არსებობს უმთავრესი - სახელმწიფო გვინდა, თუ არ გვინდა? როგორ სახელმწიფოში უნდა ვიცხოვროთ? რომ ვხედავ ამ მოცემულობებს, შეუძლებელია გავჩერდე და შეუძლებელია, რომ ამ გარემოს გაჯანსაღებისთვის რამე არ გავაკეთო“.
„დილის საუბრების“ სტუმარი სრულ სოლიდარობას უცხადებს მალხაზ მაჩალიკაშვილს:
„ჩვენ როგორ მივედით აქამდე? ვიღაცებს შერჩათ კონკრეტული დანაშაულები. წარსულიდან მოყოლებული ასე ხდებოდა, რომ ბოლომდე არ მივიყვანეთ გამოძიებები, არ დავსაჯეთ სათანადოდ ადამიანები.
რატომ ვტრიალებთ წრეზე? იმიტომ, რომ არ მოვიქეცით სწორად კონკრეტულ მომენტებში, არ გამოვიჩინეთ სიმტკიცე, არ გამოვიჩინეთ ღირებულებების ერთგულება...
ჩვენ თუ კონკრეტულ ქმედებებს, კონკრეტულ დანაშაულებს ბოლომდე არ გამოვიძიებთ, ჩვენ ვიტრიალებთ წრეზე და ყოველთვის გვექნება პრობლემები სამართლებრივი სახელმწიფოს კუთხით.
...მაჩალიკაშვილების ოჯახთან დაკავშირებით, მე პირადად, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქე, თავს ვგრძნობ ნამდვილად დამნაშავედ, რომ ამ ქვეყანაში მათ ჯერჯერობით ვერ იპოვნეს სამართალი, მაგრამ იმედი მაქვს ჩვენი ბრძოლა გამოიღებს შედეგს და არ მოხდება მსგავსი ფაქტები და თუ მოხდება, ის უნდა გამოვიძიოთ, რადგან სხვა შემთხვევაში აქ ცხოვრება ემსგავსება აბსურდს. გამოდის, რაღაც კატეგორიის ადამიანების მიმართ მუშაობს სამართალი, მუშაობს პრივილეგია, მუშაობს უფლება. ეს არის ცალსახად შერჩევითი მოცემულობა, რაც პრაქტიკულად ქმნის გარემოს, სადაც ადამიანები უფრო ნაკლებად ცდილობენ დარჩნენ“.
ქვეყანაში არსებული ვითარების საზომად იყენებს მიგრაციას:
„ჩემს გარშემო იმდენი ადამიანი ფიქრობს, ცდილობს ყველანაირად, რომ წავიდეს ამ ქვეყნიდან, რომ ეს არის ჩვეულებრივი ტესტი, თუ რა ხდება ამ ქვეყანაში“.
განსაკუთრებით სტკივა გული, როცა ხედავს, რომ მისი ახლანდელი და ყოფილი სტუდენტები ცდილობენ ქვეყნიდან წასვლას.
კვლავ თემირლან მაჩალიკაშვილის საქმეზე, მის მოქმედ პირებსა და სახელმწიფოზე:
“მაჩალიკაშვილის ქეისი არის ცალსახად სახელმწიფოს მხრიდან ძალის დემონსტრირება.
...იმ ადამიანის [ჩატაევის] საქართველოში ყოფნა ყველა შემთხვევაში დაკავშირებული უნდა ყოფილიყო თანამდებობის პირების რაღაც რგოლთან. უჩინრად ამ ყველაფრის გაკეთება თუ მოხდა, მაშინ ქუდი დაიფაროს ყველა სამართალდამცავმა და თქვას, რომ არაფერი შეუძლია. ამხელა საფრთხეს თუ ვერ უმკლავდები, რაც არის ძალიან ხელშესახები - ცხადია, ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ტერორისტი შემოვიდა ქვეყანაში. ვის აბრალებენ?
თუ აქამდე დარწმუნებული იყვნენ თავის სიმართლეში, ამდენი ხანი რატომ დასჭირდათ თუნდაც საქმის შეწყვეტისთვის, რატომ არ ამცნეს საზოგადოებას ჭეშმარიტება?
თუ დარწმუნებული არიან სიმართლეში, რატომ ეწინააღმდეგებიან საგამოძიებო კომისიის შექმნას პარლამენტში?
...კომისიის შექმნას ხომ არაფერი უდგას წინ? იმიტომ, რომ იციან კომისიაზე რაც მოხდება. მათ გამოცდილება აქვთ „ხორავას ქუჩის საქმესთან“ დაკავშირებით, სადაც მთელი სიბინძურე გამოჩნდა საგამოძიებო ორგანოების. ის კი არა და, უმაღლესი თანამდებობის პირებმა არ იცოდნენ თავისი სამსახურის დასახელება“.
გიორგი მუმლაძე საზოგადოების დიდ სირცხვილად აფასებს, მაგალითად, ირაკლი შოთაძის პროკურატურაში დაბრუნების პერსპექტივას და ფიქრობს, რომ საზოგადოება საკმარის ძალისხმევას არ სწევს ვითარების შესაცვლელად:
„თუ საჭიროა, უნდა ვიდგეთ იქ, სადაც უნდა ვიდგეთ, უფრო მეტნი უნდა ვიდგეთ, უფრო მტკიცედ და უფრო დიდი ხნით.
ჭკუას არავის ვასწავლი, მაგრამ ავიღოთ ფართო სურათი - პირადი კეთილდღეობისთვის და ბედნიერად ყოფნისთვის მნიშვნელოვანია, რომ გარემო იყოს ჯანსაღი, სამართლებრივი გარემო გქონდეს, სადაც დაცულად იგრძნობ თავს, სადაც იცი, რომ არ დაგჩაგრავენ. ამისთვის რას ვაკეთებთ? რამდენად ბევრ დროს ვხარჯავთ ამაზე?
...სტუდენტებთან მაქვს შეხება და იმდენად იმედგაცრუებულები არიან ხოლმე, რომ რაღაცებზე რომ ველაპარაკები, ეღიმებათ. მათ იციან, რომ ეს თეორიულად ასეა, მაგრამ პრაქტიკაში რაც ხდება, არის კატასტროფა“.
გიორგი მუმლაძის თქმით, სამართლიანი სისტემა მხოლოდ პროპორციული არჩევნებით შეიქმნება. მიზნის მიღწევაში კი უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებს სამოქალაქო საზოგადოებას, ძლიერ მოქალაქეთა საზოგადოებას:
„ხელშესახები შედეგები შეუძლებელია გამოჩნდეს იმ პირობებში, როდესაც ჩვენ არ გვაქვს თუნდაც სამოქალაქო საზოგადოება, ძლიერი და აქტიური ადამიანები სანთლით საძებარია. თუ ადამიანს სახელმწიფოსი ეშინია, იქ მოძალადე სახელმწიფო თვითნებობს და ეს კატასტროფაა. მოძალადე სახელმწიფოს ამარცხებენ ძლიერი ადამიანები. ნებისმიერი წესი, რომელსაც დაწერს სახელმწიფო, ან ერთად დავწერთ და იმის აღსრულების პროცესს კონტროლს არ გავუწევთ, აზრი არ აქვს, რადგან ნებისმიერ წესს შეიძლება ყური ისე მოაბა, როგორც გინდა.
ძალადობრივი სისტემა რატომ არსებობს? იმიტომ, რომ არასდროს გაგვიმახვილებია ყურადღება კონკრეტულ საკითხზე. მაგალითად, დამოუკიდებელი მართლმსაჯულება არ გვაქვს, რაც არის ყველაზე დიდი საფრთხე თავისუფლებისთვის. ამას ემატება ცუდი კანონმდებლობა. ჩვენ, მაგალითად, გვასამართლებენ 1984 წელს მიღებული საბჭოთა “ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით“. იცით, რატომ არ უნდათ ამის რეფორმა? ამ ორი - 166-ე და 173-ე მუხლის გამოწვრილმანი ხულიგნობა და პოლიციელის მიმართ დაუმორჩილებლობა. ეს არის დასჯის მექანიზმი, რომ რაღაც აქტივობები ჩაახშოს. მე ძალიან ლოგიკური წინააღმდეგობა მაქვს ხოლმე სამართალდამცავებთან, როცა ისინი არ მიხსნიან რატომ მაკავებენ. მაგალითად, ჩემი ვითომ დამკავებელი, რომელიც დაკავებისას არც მინახავს, ჩემზე ამბობდა, რომ კანონს აგინებდაო...
...სისტემა შეიცვლება მხოლოდ მაშინ, როცა ჩვენ გავაკონტროლებთ მას და არ მივუშვებთ თავის ნებაზე“.
არ მოელის, რომ ყველა აქციებზე მისვლით გამოხატავს თავის პოზიციას, მაგრამ არჩევნებში მონაწილეობა და ხმის დაცვა არის ის, რა პასუხისმგებლობაც ყველა მოქალაქემ უნდა აიღოს:
„აუცილებელია არჩევნებზე მისვლა. პასუხისმგებლობის განაწილება არ არის ერთი კონკრეტული ჯგუფის ინდივიდუალური პასუხისმგებლობა და ვალდებულება. ყველასია ეს სახელმწიფო და თუ ჩვენ ასე არ ვუყურებთ ამას, არც გვაქვს სახელმწიფო. სახელმწიფო ფორმალურად არსებობს, მაგრამ ინსტიტუტები არ მუშაობს.
....იმ ხელისუფლებამ რომ ქნა და ამან რო გააგრძელა, ჩვენი სისუსტე ისაა, რომ ამასაც მივეცით საშუალება. ახალი ხელისუფლება რომ მოვიდეს და დაგვიწყოს ისინი ცუდები იყვნენო. ისინი რომ ცუდები იყვნენ, უკეთესი არ უნდა გააკეთო? ჭაობში ვიყოთ და ვიცოცოთ? შევხედოთ გარემოს - წავიდა ხალხი, ეკონომიკა გაჩერდა და მე, მაგალითად, ამაზე დიდი უბედურება არაფერი მგონია, რომ შენს გვერდით გაზრდილი ადამიანები მიდიან და აქ რატომღა უნდა დავბრუნდეო, გეუბნებიან“.
გიორგი მუმლაძე ყვება როგორ დაიწყეს მისი ძმის შევიწროება სასაზღვრო პოლიციაში, სადაც ის არის დასაქმებული. ძმის უფლებების დასაცავად სამართლებრივ გზას მიმართა. პროცესი ჯერაც გრძელდება:
„არ დავთმობ არაფერს, რადგან არ შეიძლება, რომ ჩემს გამო ჩემი ოჯახის წევრი დაისაჯოს. ამას მოჰყვა კიდევ ბევრი სხვა ფაქტიც... თუ ამით უნდათ გაგვაჩერონ, ეს ვერ გაგვაჩერებენ.
...სისტემის შეცვლა უნდა დავიწყოთ კონკრეტულად ჩვენი სიმართლის დამტკიცებით. არასდროს უნდა დავნებდეთ და თუ საბრძლოველი გვაქვს, უნდა ვიბრძოლოთ“.
Your browser doesn’t support HTML5
გიორგი მუმლაძე უკეთესი სახელმწიფოსთვის მოქალაქის ბრძოლაზე