მიმდინარე წლის 4 ივლისს, აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტომ (USAID) აამოქმედა ახალი ინსტრუმენტი სახელწოდებით „კრემლის მავნე ზეგავლენასთან ბრძოლის“ (CMKI) სტრატეგიული ჩარჩო, რომლის მიზანია აშშ-ის პარტნიორი ქვეყნების გაძლიერება რუსეთის რბილი ძალის პირისპირ.
USAID-ის ევროპისა და ევრაზიის ბიუროს ხელმძღვანელი, ბროკ ბირმანი რამდენიმე დღის წინ იმყოფებოდა საქართველოში და მონაწილეობა მიიღო მაკკეინის ინსტიტუტისა და „ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის“ (EPRC) მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო კონფერენციაში.
ბროკ ბირმანი საქართველოში პირველად 20 წლის წინ ჩამოვიდა ახალგაზრდა პოლიტიკური ლიდერების გაცვლის პროგრამის ფარგლებში. ამ ხნის განმავლობაში მეგობრებიც შეიძინა. მისი შეფასებით, ბოლო ოცი განმავლობაში საქართველო მკვეთრად შეიცვალა. განსაკუთრებით გამოყოფს ინფრასტრუქტურულ ცვლილებებს და ადამიანების დამოკიდებულებას არსებული ვითარების მიმართ. მისი შეფასებით, გამოწვევების მიუხედავად, ეს დამოკიდებულება უფრო პოზიტიურია, ვიდრე გასული საუკუნის ბოლოს იყო.
რადიო თავისუფლება ბროკ ბირმანს ესაუბრა USAID-ის ახალ ინიციატივაზე - „კრემლის მავნე ზეგავლენასთან ბრძოლის“ სტრატეგიულ ჩარჩოსა და მის მიზნებზე:
რადიო თავისუფლება: ვიდრე ეს ინიციატივა ამუშავდებოდა, საკმარისად იყო, თუ არა შესწავლილი საკითხი, პრობლემა, მისი მასშტაბი?
ბროკ ბირმანი: რასაკვირველია. ნება მომეცით, გითხრათ, რომ ეს პროგრამა პირდაპირ 4 ივლისს არ დაგვიწყია, მანამდე წინასწარ ფიქრის გარეშე. რეალურად, მე ამაზე ლაპარაკი დავიწყე 2017 წლის დეკემბერში, როცა ჩემი დამტკიცების პროცესი მიმდინარეობდა და როცა მე გავიაზრე რა ხდებოდა აქ, არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში - ეს იყო კონკრეტულად თავდასხმა დემოკრატიაზე, სხვაგვარად თუ ვიტყვით, პუტინის ავტორიტარული მიდგომა მმართველობისადმი, რომელიც ჩემი და ბევრის აზრითაც, არის პირადი ინტერესით გაპირობებული და არა დამოუკიდებელი პოზიცია. ბოლო წელიწადნახევრის განმავლობაში ამაზე ვფიქრობდით არა მხოლოდ USAID-ის ფარგლებში, არამედ ვესაუბრებოდით: ჩვენს კოლეგებს სხვა უწყებებიდან, კონგრესის წევრებს როგორც რესპუბლიკური, ისე დემოკრატიული პარტიებიდან. ეს იყო ძალიან თანამშრომლური პროცესი. ჩვენ ეს საკითხი განვიხილეთ ჩვენს მიმღებ/პარტნიორ ქვეყნებთანაც იქნებოდა ეს აქ - საქართველოში, თუ მთელს რეგიონში, რომელზეც მე ვარ პასუხისმგებელი. საშუალება გვქონდა გავსაუბრებოდით სამოქალაქო საზოგადოების ლიდერებს, პოლიტიკურ ლიდერებს. გვქონდა საშუალება გვემსჯელა იმაზე - კონკრეტულად როგორია ეს ზეგავლენები. სწორედ ამის საფუძველზე შევიმუშავეთ ოთხი კონკრეტული „სვეტი“,
ვცდილობთ ჩვენი პროგრამები ეხებოდეს არა მხოლოდ იმას, როგორ შეიქმნას დამოუკიდებელი მედია, არამედ როგორ მივცეთ საზოგადოებას ცოდნა იმისათვის, რომ ადამიანებმა გაიგონ და გააანალიზონ ინფორმაცია.
რომელთაგან: ერთი ეხება კორუფციის საკითხს, კანონის უზენაესობასა და დემოკრატიულ მმართველობას, მეორე - მედიის დამოუკიდებლობასა და დეზინფორმაციას, მესამე - ენერგოდამოუკიდებლობას და მეოთხე - ეკონომიკურ დამოუკიდებლობას.
რადიო თავისუფლება: რამდენად განსხვავდება ეს მიდგომა ზოგადად USAID-ის მუშაობისგან, მაგალითად, საქართველოში?
ბროკ ბირმანი: ის ცალსახად პასუხობს არსებულ ვითარებას. ჩემი ხედვით, ის, როგორც ლაზერი, ფოკუსირდება ცალკეულ საკითხზე, როგორიცაა მაგალითად, დეზინფორმაცია. დღეს დეზინფორმაციაზე ლაპარაკისას სხვა ინტერვიუშიც ვთქვი, როგორ დახარჯეს RT-მ და Sputnik-მა დაახლოებით 300 მილიონი დოლარი ერთ წელიწადში - რომ დეზინფორმაციის განსხვავებული პერსპექტივა მეჩვენებინა, როცა ფაქტები არ არის წარმოჩენილი სამართლიანად, თავისუფლად და დამოუკიდებლად. ასე რომ, როცა ვფიქრობთ ჩვენს პროგრამებზე, ვცდილობთ ისინი ეხებოდეს არა მხოლოდ იმას, როგორ შეიქმნას დამოუკიდებელი მედია, არამედ როგორ მივცეთ საზოგადოებას ცოდნა იმისათვის, რომ ადამიანებმა გაიგონ და გააანალიზონ ინფორმაცია და ფაქტები ინფორმირებული გადაწყვეტილების მისაღებად.
რადიო თავისუფლება: ზოგიერთმა ეს ინიციატივა შეიძლება აღიქვას როგორც ფონდების, ფინანსური რესურსების რბოლა. ასეა თუ არა ეს?
ბროკ ბირმანი: სრულებითაც არა. ეს არის ადამიანებისთვის არჩევნის საშუალების მიცემა. ჩემი აზრით, განსხვავება არის იმაში, როგორ ვაძლევთ ჩვენ ადამიანებს საშუალებას მიიღონ დამოუკიდებელი
ეს ინიციატივა ეხება ძალაუფლებისადმი ავტორიტარულ მიდგომას და არა რუსეთს. ადრეც აღვნიშნე, რომ რუსეთის ხალხს სურს იგივე, რაც ჩვენ.
გადაწყვეტილება, იმის საპირისპიროდ, როგორც იყენებს ამ რესურსებს კრემლი პროპაგანდის იარაღად - პიროვნებაზე ზეგავლენის მოსახდენად და მის მაგივრად გადაწყვეტილების მისაღებად.
რადიო თავისუფლება: შეგიძლიათ დაასახელოთ აუცილებელი ნაბიჯები, რომლებიც საქართველომ უნდა გადადგას, რომ უფრო ძლიერი გახდეს რუსეთის ზეგავლენის პირისპირ? საქართველო არის ერთ-ერთი ქვეყანა, რომელსაც აქვს საერთო ისტორია რუსეთთან, როგორც ბევრ სხვა ყოფილ საბჭოთა ქვეყანას. არის თუ არა აღმოსავლეთ ევროპა უფრო მეტად დაუცველი, ვიდრე დასავლეთ ევროპა რუსეთის ზეგავლენის პირისპირ?
ბროკ ბირმანი: მნიშვნელოვანია იმის ცოდნა, რომ ეს არ ეხება რუსეთს და რუსეთის ხალხს. აგრეთვე გვესმის საქართველოსა და მთელი აღმოსავლეთ ევროპის გეოპოლიტიკური მდებარეობის დინამიკა. ეს ინიციატივა ეხება ძალაუფლებისადმი ავტორიტარულ მიდგომას და არა რუსეთს. ადრეც აღვნიშნე, რომ რუსეთის ხალხს სურს იგივე, რაც ჩვენ. მას სურს დამოუკიდებლობა, სურს ჰქონდეს შესაძლებლობა სამართლიან და თავისუფალ გარემოში მისცეს ხმა თავის რჩეულ ლიდერებს, მას სურს დამოუკიდებელი მედია, რომლის მიერ გავრცელებულ ფაქტებსაც
კვლავ ვიტყვი, რომ საკითხი ეხება არა არჩევნის გაკეთებას აშშ-სა და რუსეთს შორის, ერთ ან მეორე ქვეყანას შორის, არამედ ეს ეხება ადამიანებისთვის დამოუკიდებელი არჩევნის გაკეთების შესაძლებლობის მიცემას.
დაეყრნობოდა, სურს, რომ ახლანდელ და შვილების თაობებს ჰქონდეთ დამოუკიდებელი ეკონომიკური შესაძლებლობები და სურს ჰქოდეს შანსი კონკურენციაში ჩაებას მსოფლიოსთან, რომლის ამოცანა არ არის რუსეთის ხალხის აზრებსა და მოქმედებებზე ზეგავლენის მოხდენა.
რადიო თავისუფლება: როგორ იგრძნობს საქართველოს საზოგადოება ამ ინიციატივის ამოქმედებას? იქნებ დამატებითი პროექტები, თუ როგორ იმუშავებს ის აქ?
ბროკ ბირმანი: არა მხოლოდ დამატებითი პროექტები. ისე არ უნდა გავიგოთ, რომ ჩვენ არ გვქონდა ჩარჩო, ზეგავლენა და პროგრამები წარსულში. ჩვენი ზოგიერთი პროგრამა, რომელიც წარმატებულია, მაგალითად დივერსიფიკაციის პროგრამა ეკონომიკის სფეროში, რომელიც ეხება ბაზრის დივერსიფიკაციას და ადამიანებისთვის პროდუქციის უფრო დიდ ბაზარზე გაყიდვის შესაძლებლობას, რაც ეფუძნება დამოუკიდებელ აზრს და არ არის მანიპულაციის მცდელობა, რომ შენი პროდუქცია რომელიმე ერთ ბაზარზე გაყიდო. გეტყვით, რომ ეს არის CMKI-ის სტრატეგიული ჩარჩო გარკვეული თვალსაზრისით, ანუ ის, რაც ამ ჩარჩოს უსწრებდა წინ, მაგრამ რისი მეშვეობითაც ადამიანებს ვაძლევდით შესაძლებლობას გაეხედათ ერთი კონკრეტული ბაზრის მიღმა და გაეფართოებინათ ჰორიზონტი. და, კვლავ ვიტყვი, რომ საკითხი ეხება არა არჩევნის გაკეთებას აშშ-სა და რუსეთს შორის, ერთ ან მეორე ქვეყანას შორის, არამედ ეს ეხება ადამიანებისთვის დამოუკიდებელი არჩევნის გაკეთების შესაძლებლობის მიცემას.