„ქართული ოცნების“ უკვე ყოფილმა წევრმა, აკაკი ზოიძემ, არა მხოლოდ მმართველი პარტია დატოვა, არამედ პოლიტიკიდან საერთოდ წასვლის გადაწყვეტილება მიიღო და ამის ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად დაასახელა მმართველი გუნდის უარი მის ინიციატივაზე - ჩატარებულიყო რეფერენდუმი არჩევნების საკითხზე. ხელისუფლების მხრიდან, პროპორციული წესით არჩევნების ჩატარების დარღვეული პირობა და პოლარიზებული პოლიტიკური გარემო ის ფაქტორები გახდა, რის გამოც პარლამენტის ჯანდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარემ წასვლა არჩია და თქვა, რომ ის დღევანდელ საჯარო, პარტიულ პოლიტიკაში და, შესაბამისად, პარლამენტში თავის ადგილს ვერ ხედავს.
გთავაზობთ ინტერვიუს აკაკი ზოიძესთან.
რადიო თავისუფლება: პოლიტიკიდან წასვლის მიზეზად თქვენ დაასახელეთ მმართველი გუნდის უარი პლებისციტის ჩატარებაზე, რაც თქვენი შეთავაზება იყო შექმნილი პოლიტიკური ვითარების განსამუხტად. მაგრამ იყო მხოლოდ პლებისციტი მთავარი და ნამდვილი მიზეზი, რის გამოც თქვენ მხოლოდ „ქართული ოცნება“ კი არა, მთლიანად პოლიტიკა დატოვეთ?
აკაკი ზოიძე: ცხადია, არა. ამ გადაწყვეტილების მიზეზი არის ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური პროცესი, რაც ჩემთვის მიუღებელია - პოლარიზაცია, ერთმანეთის მიმართ სიძულვილის ენის გამოყენება, ლანძღვა და დაპირისპირება. გუშინ ღამით მომხდარი დაპირისპირებაც „ქართული ოცნების“ ოფისთან ამის ნათელი ილუსტრაცია იყო. ეს მიმაჩნია მიუღებლად და ჩემს ადგილს ასეთ პოლიტიკაში ვერ ვხედავ. ის, რაც დღეს ხდება, მოქმედებს ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაზე, საზოგადოების ცხოვრებაზე, მოქმედებს ყველაზე დაუცველი მოქალაქეების ყოველდღიურობაზე, როცა, მაგალითად, ლარის კურსი იცვლება იმის გამო, რომ არასტაბილურობის შეგრძნება ჩნდება და ა.შ. ამ ვითარებაში პოზიტიური რეფორმების ჩატარების შესაძლებლობის პერსპექტივა, შემდეგ ერთ წელში, არჩევნებამდე მაინც, არ ჩანს. ჩემთვის კი, პოლიტიკა ყოველთვის იყო და არის, მხოლოდ და მხოლოდ საშუალება მიზნის მისაღწევად. იმ რეფორმების ჩატარება, რაც ქვეყანას და ხალხს გამოადგება. ეს სფერო ჩემთვის ჯანდაცვის და სოციალური დაცვის სფეროა და ამ მხრივ ძალიან მეეჭვება, რომ არჩევნებამდე რაიმე პოზიტიური ცვლილებების განხორციელება მოხერხდეს.
რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, რატომ არ მიიღო თქვენი წინადადება მმართველმა გუნდმა პლებისციტის ჩატარების თაობაზე? ან რა მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა თქვენსა და „ქართული ოცნების“ წევრებს შორის იმ დღემდე, ვიდრე კახა კალაძის პირით გუნდის უარს მოვისმენდით ამ ინიციატივაზე?
აკაკი ზოიძე: შიდა საუბრებზე, ცხადია, ვერ ვილაპარაკებ, თუმცა ჩემთვის პლებისციტი იყო ამ ქაოსიდან გამოსვლის საშუალება. ამ პლებისციტით დასრულდებოდა 25-წლიანი დისკუსია - საერთოდ რომელი საარჩევნო სისტემა გვირჩევნია საქართველოში. თუმცა, უმრავლესობაში შიშობდნენ, მოსახლეობამ მხარი რომ არ დაუჭიროს პროპორციულ არჩევნებს და მართლაც მაჟორიტარულ ან შერეულ სისტემას მიემხროს, ან უარი თქვას 2020 წელს პროპორციულ სისტემაზე გადასვლაზე, ამან საფრთხე არ შეუქმნას 2024 წლის კონსტიტუციურ რეფორმასო. მაჟორიტარული სისტემის მომხრეები კი ამბობდნენ, მოდით, პლებისციტი ჩავატაროთ არა იმაზე, რომ 2020 წელს გადავიდეთ ახალ საარჩევნო სისტემაზე, არამედ კითხვა იყოს, თუ რომელი სისტემა გირჩევნიათო. მოკლედ, რადგან აზრები ასე გაიყო, უმრავლესობამ გადაწყვიტა, რომ ამას შეიძლება დამატებით დაპირისპირება გამოეწვია. თუმცა, მე მიმაჩნია, რომ რესურსი ამ თემის ბოლომდე მისაყვანად არსებობდა. შეიძლება რეფერენდუმი 2021 წელს დაინიშნოს, მაგრამ ეს უკვე იმ მიზანს არ მოემსახურება, რასაც ამ მომენტში საზოგადოებრივი დაძაბულობის განმუხტვა ერქვა. და რომელი დაძაბულობაც, რეალურად, ხელისუფლების პირობის დარღვევას მოჰყვა. და კიდევ, გულახდილად ვიტყვი, ლომის წილი, ამ წინადადების უარყოფაში მგონი შეიტანა სასტიკმა უარმა ამ ინიციატივაზე „ნაციონალური მოძრაობის“ და „ევროპული საქართველოს“ მხრიდან. მათ ეს დროის გაყვანის ტაქტიკად შეაფასეს. როგორც ჩანს, მათაც არ აწყობდათ ამ პროცესის ესკალაციის შეჩერება. სხვანაირად, მე ვერ ამიხსნია, მეორე დღესვე რატომ თქვა ამ ინიციატივაზე უარი ოპოზიციამაც.
რადიო თავისუფლება: ამ დარღვეულმა პირობამ თქვენ, როგორც პოლიტიკოსს და მმართველი გუნდის ნაწილს, შეგიქმნათ დისკომფორტი? ესეც ერთი მიზეზი გახდა თქვენი პოლიტიკიდან წასვლისა?
აკაკი ზოიძე: რა თქმა უნდა. ეს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო. მე მიმაჩნდა, განსაკუთრებით 20-21 ივნისის მოვლენების შემდეგ, რომ პროპორციული სისტემა არის საშუალება, შავ-თეთრი პოლიტიკური სპექტრი გაფერადებულიყო და უფრო მეტ მოქალაქეს აეღო ქვეყნის მართვის პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე. ამ პირობაზე ჩვენ რამდენიმე თვე ვლაპარაკობდით და უცებ მისი დარღვევა ჩემთვის, ცხადია, გახდა განხიბვლის საგანი.
რადიო თავისუფლება: თქვენ წერთ, რომ, მაგალითად, არ დასრულდა ნარკოპოლიტიკის რეფორმა. კიდევ რა საკითხები იყო, რაც გახდა ერთგვარი წყალგამყოფი თქვენსა და მმართველ პარტიას შორის?
აკაკი ზოიძე: პირველი, რაც ჩვენ 2016 წლის პროგრამაში გვეწერა, რომ ჯანდაცვის სფეროში რა რეფორმებიც უნდა განგვეხორციელებინა, დაგვიანდა. მხოლოდ ახლა დაიწყო ეს პროცესი და ჯერ ბევრი კითხვა არსებობს მის მიმდინარეობასთან დაკავშირებით. მე ვფიქრობ, რომ რეფორმების ტემპი იყო ნელი. და შესაძლებლობებიც გაშვებულია ხელიდან.
რადიო თავისუფლება: თქვენი შეფასებით, თქვენი და კიდევ რამდენიმე თქვენი კოლეგის პარტიიდან წასვლის შემდეგ „ქართული ოცნება“ როგორ პოლიტიკურად ძალად რჩება? პოლიტიკის არაერთი მკვლევარი ამბობს, რომ პარტია დასუსტებულია.
აკაკი ზოიძე: „ქართულმა ოცნებამ“, ვფიქრობ, აუნაზღაურებელი დანაკლისი მიიღო არა ჩემი წამოსვლით, არამედ ჩემი სხვა კოლეგების წამოსვლით, განსაკუთრებით პოზიტიური დღისწესრიგის და რეფორმების კუთხით. ის მრავალფეროვნება, რაც ჰქონდა „ქართულ ოცნებას“, შემცირდა, დანარჩენს მომდევნო წელიც აჩვენებს, თუმცა დღეს მგონია, რომ მმართველმა პარტიამ საკმაოდ დიდი დანაკლისი მიიღო. თუმცა, მე როგორც ვიცი, ეს პროცესი დასრულებულია - ვინც „ოცნებიდან“ წამოსასვლელი იყო, ან პოლიტიკიდან წავიდა, ან საპარლამენტო უმრავლესობიდან.
რადიო თავისუფლება: თქვენ თუ დაბრუნდებით პოლიტიკაში? თუ, როგორც დაწერეთ, ჯანდაცვის სფეროს ექსპერტის ამპლუაში დარჩებით?
აკაკი ზოიძე: პოლიტიკაში მეორედ დაბრუნებული მინახავს, მესამედ - იშვიათად. მე ვფიქრობ, რომ ჩემი ექსპერტული კონტრიბუციით გავაგრძელებ ჯანდაცვისა და სოციალური დაცვის სფეროში რეფორმების მხარდაჭერას. ქვეყნის სამსახურში ყოფნა ხომ მხოლოდ პოლიტიკაში ყოფნას არ ნიშნავს.