კინემატოგრაფიული ფაქტურის შეგრძნების თვალსაზრისით გიორგი ოვაშვილს თავისი თაობის ქართველ კინორეჟისორებში ნამდვილად არა ჰყავს ბადალი... და არა მარტო თავისი თაობისა. კონკრეტული საგნის გან-სახიერება და საბოლოო ჯამში ყოველდღიური, რუტინული ყოფის პოეტიზაცია ფილმის მსვლელობის პროცესში (ე.ი. ჩვენს თვალწინ), ყოველთვის უჭირდა ქართულ კინოს. ოვაშვილმა ეს უნარი განსაკუთრებით გამოავლინა თავის ყველაზე წარმატებულ ფილმში ”გაღმა ნაპირი”. შემდეგ სურათში, ”სიმინდის კუნძულში”, გიორგის ხელწერა არ შეცვლილა, თუმცა კინემატოგრაფიული გამოსახულებით ერთგვარმა ტკბობამ (ან თვითტკბობამ) ხელი შეუშალა თხრობას და მაყურებლის ჩართვას მოქმედებაში; ზედაპირული, მე ვიტყოდი, ”დეკორატიული” დატოვა არა მარტო გარემო, არამედ პერსონაჟებიც.
გიორგი ოვაშვილი, როგორც ჩანს, იმეორებს იმ გზას, რომელიც მისმა საყვარელმა ირანულმა კინომ გაირა. დაიწყო გასული საუკუნის 90-იან წლებში ჭარბი პლასტიკურობით, სურათოვანი და სტატიკური გამოსახულებით, რომელიც ირანელი რეჟისორებისთვის ესოდენ ძვირფასი ”ეზოპეს ენისთვის” სრულიად ადეკვატურად აღიქმებოდა (როცა ყველაფერი, რასაც ვხედავთ ეკრანზე, ”რაღაცას სხვას ნიშნავს”, როცა პერსონაჟები თავად წარმოადგენენ ”მეტაფორებს”, ნიშნებს, ზოგჯერ კი, უბრალოდ, ორნამენტულ სამკაულებს, - სურათოვნება ამ შემთხვევაში ძალიან უხდება თხრობის ქარაგმულობას). მაგრამ მოგვიანებით ამ ირანულმა ფერწერულმა კინოილუსტრაციებმა ცოცხალი მუხტი და სიღრმე დაკარგეს. და, რაც მთავარია, მეტისმეტმა პოეტიზაციამ სოციალური და პოლიტიკური სიმძაფრე დაუკარგა თითქმის მთელ ირანულ კინემატოგრაფს.
ირანი და ირანული კინო შემთხვევით არ გამახსენდა. გიორგი ოვაშვილის ახალ ფილმში ”ხიბულა” მთავარ როლს, პრეზიდენტის როლს, ირანელი მსახიობი ჰოსეინ მაჰჯუბი ასრულებს. მსახიობმა ქართული არ იცის. მას ახმოვანებს სხვა მსახიობი, რომელიც, თავის მხრივ, ცდილობს როგორმე დაამთხვიოს ქართული მეტყველება ირანელი არტისტის მიმიკას. ნამდვილად შეიძლება ითქვას, რომ წვალობს. იქმნება დისონანსი ხმასა და გამოსახულებას შორის, რომელსაც ისეთი პროფესიონალი, როგორიც გიორგი ოვაშვილია, ცხადია, შეამჩნევდა. მაგრამ როცა ფილმის გადაღება და გახმოვანება დასრულებულია, რა შეიძლება იღონოს ავტორმა? გამოსავალი ერთია - უნდა მოერიდოს მთავარი გმირის ახლო ხედებს, რათა მაყურებელმა ეს სიყალბე ვერ შენიშნოს. მაგრამ ”ხიბულაში” ვერც ეს გამოსავალი შველის საქმეს - მაყურებელს ნაკლებად აინტერესებს მთავარი გმირის გარემოცვა (ანუ ადამიანები, რომელთაც ხშირად გვიჩვენებენ ახლოდან), ”ხიბულას” მშვენიერი, ხანდახან მართლაც იდუმალი პეიზაჟებით კიდევაც შიძლება მოიხიბლოს, მაგრამ არა უსასრულოდ... მაყურებელს აინტერესებს მთავარი გმირი, აინტერესებს პრეზიდენტი, რომლის გარშემოა აწყობილი გიორგი ოვაშვილის ფილმის დრამატურგია. ბოლოს და ბოლოს თავად რეჟისორი ამბობს: „მთელი ეს ამბავი მისტიური უფროა ჩემთვის, აბსურდი, თუ რა მდგომარეობაში შეიძლება ჩააყენოს ერმა ადამიანი, რომელიც თვითონ აირჩია ლიდერად“... მართლაც საინტერესო თემაა! საინტერესოა ხელოვნებისთვის, კინოსთვის. ერთის მხრივ - რეალობა, ისტორიული სიმართლე, კონკრეტული დრო, კონკრეტული სივრცე და, მეორე მხრივ - აბსურდი, ისტორიული პროცესების კოშმარი, ისტორიისთვის დამახასიათებელი სისასტიკე ლიდერის მიმართ. იმ ლიდერისა, რომელიც დღეს გმირია, ხვალ კი დევნილი ხდება გარემოში, სადაც იგი ცოტა ხნის წინ გმირად შერაცხეს.
მაგრამ ”ხიბულა” მაყურებლის ამ ინტერესს არ აკმაყოფილებს. თანაც, არ აკმაყოფილებს პრინციპულად, ჯიუტად, იმ აზრით, რომ ამბავი, რომელსაც გვიამბობს ავტორი, შეიძლება მოხდეს ყველგან და ყოველთვის - საფრანგეთში, რუსეთში, ირანში, საქართველოში... კონკრეტული იკარგება პრინციპულად, ჯიუტად. სახელი ”პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია” იცვლება სახელით ”პრეზიდენტი”;. ასეც მიმართავენ მთავარ გმირს: ”ბატონო პრეზიდენტო”... არა, არ ამბობენ სახელს! სხვა სახელი და კონკრეტიკა, რამდენიც გინდათ, იმდენია ფილმში: ”ელცინი”, ”შევარდნაძე”, ”ხიბულა”... დიახ, იმ სოფლის სახელი, სადაც გარდაიცვალა ზვიად გამსახურდია, მთლად სათაურშია გამოტანილი, მთავარ გმირს კი სახელი არა აქვს. ”ხელისუფლის ზოგადი სახეა”. სამაგიეროდ ადგილია კონკრეტული. ადგილიც, დროც და დანარჩენი პერსონაჟებიც, რომლებიც, თავის მხრივ, დიდი პაუზებით საუბრობენ (სიტყვებს შორის პაუზები - რატომღაც მგონია, თეატრიდან მოვლენილი - საერთოდ, ახალი მოდაა ქართულ კინოში) და ასევე ქმნიან წინააღმდეგობას კონკრეტულს, მე ვიტყოდი ”კინემატოგრაფიულს” და თეატრალურ-ლიტერატურულს შორის... კონკრეტული ზოგადში კი არ ”გადადის”, რეალური, ”ფაქტურული”, ყოფითი ი-რეალურში კი არ გადაიზრდება ფილმის მსვლელობის პროცესში... არა, ისტორიული კონკრეტიკა და მითოლოგიურ-მეტაფორული, ნამდვილი ამბავი, მთელი თავისი დეტალებით და ამაღლებული (ხანდახან, უბრალოდ, პათეტიკური) მთელი ფილმის მსვლელობისას ებრძვიან ერთმანეთს. ამ ბრძოლას და დაპირისპირებას კიდევ აიტანდა მაყურებელი, ამ ესთეტიკურ ”კენტავრს” გავუძლებდით როგორმე, რომ არა მთავარი - დაიკარგა გმირი, რომელსაც ახლა თუ გინდათ ”პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია” უწოდეთ და, თუ გინდათ, უბრალოდ ”პრეზიდენტი”.
”ხიბულას” ნახვის შემდეგ სულ ვფიქრობ, რა მოხდებოდა, გიორგი ოვაშვილს სწორედაც რომ პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას შესახებ გადაეღო ფილმი? საქართველოს პირველი პრეზიდენტის სიცოცხლის ბოლო 50 დღეზე? აი, თუნდაც ლუკინო ვისკონტის ”ლუდვიგის” მსგავსი, ქვეყნის მმართველის კინობიოგრაფია? გახსოვთ ”ლუდვიგი”? ამბავი რომანტიკოს მეფეზე, რომელსაც ლამაზი სასახლეების აშენება და ვაგნერის მუსიკა უყვარდა, ომები სძულდა, ახალგაზრდა, ლამაზ მეფეზე, რომელსაც სიცოცხლის ბოლოს ყველამ შეაქცია ზურგი რამდენიმე მსახურის გარდა. ბავარიის უკანასკნელი მონარქი იქ იმდენად იყო კონკრეტული, ზედმიწევნით კონკრეტული, ზუსტი, რამდენადაც იყო სახე მმართველისა, რომელიც თითქმის სრულიად მარტო რჩება სიკვდილის წინაშე. ლუდვიგი ასეთი გახდა. ასეთი გახდა სიცოცხლეში, როგორც ისტორიული პერსონაჟი. და ასეთად იქცა ფილმში, როგორც მხატვრული ნაწარმოების გმირი.
„ბატონი პრეზიდენტი“ ოვაშვილის ფილმში სულ ცოტა ხნით მაინც რომ ყოფილიყო კონკრეტული პერსონაჟი, ანუ სულ ცოტა ხნით მაინც ყოფილიყო ზვიად გამსახურდია, მაშინ რეჟისორს და მსახიობს მისი ხასიათის შექმნაზეც უნდა ეფიქრათ. „ხიბულას“ ავტორები აქ არა თუ ახლო ხედებს და კონკრეტიკას ვერ აიცილებდნენ თავიდან. ამ შემთხვევაში ისინი ვერ გაექცეოდნენ საქართველოს პირველი პრეზიდენტის მხურვალე მხარდამჭერებს, გამსახურდიას ოპონენტებს, იმას, ვინც ზვიად გამსახურდიას „ტრაგიკულ ფიგურად“ აფასებს და იმასაც, ვინც ქვეყნისთვის საზიანოდ მიიჩნევს საქართველოს პირველი პრეზიდენტის რადიკალიზმს. და ყველაზე მთავარი: ფილმის ავტორებს კონკრეტული სახეების მიმართ ნდობა (ანუ რეალობის, თუ ისტორიის მიმართ ნდობა) რომ გამოეხატათ, მაშინ მათ პირდაპირ უნდა ეთქვათ, როგორ დაასრულა სიცოცხლე მათმა გმირმა. გასაგებია, „მიმდინარეობს გამოძიება“... გასაგებია, რომ ამდენი წელია „მომდინარეობს გამოძიება“. მაგრამ ხელოვანისთვის ამას დიდი მნიშვნელობა არ უნდა ჰქონდეს. მით უმეტეს, რომ მათი ფილმის გმირს არც ჰქვია „ზვიად გამსახურდია“, მათი ფილმის გმირია „ბატონი პრეზიდენტი“.
ყველაფერი ეს კი ქმნის ეჭვს, რომ გიორგი ოვაშვილმა „ხიბულაში“, უბრალოდ, გაიადვილა საქმე, გაემიჯნა რა კონკრეტულს. ქართველი ხელოვანები ისევ ერიდებიან რადიკალიზმს და პროვოკაციას. ეს მეტაფორულ-პოეტური სურათოვნება („ლამაზი ფილმი“) ირანელებისა არ იყოს, არაჩვეულებრივი საშუალებაა მშვიდად, აუღელვებლად, ოპონენტების თავდასხმის გარეშე, „გაატარო“ შენი ლამაზი კინო სამშობლოში და მერე, თუკი ბედი გაგიღიმებს, აჩვენო დასავლეთის რომელიმე კინოფესტივალზეც... სადაც ჯერ კიდევ აფასებენ პოეტურ-სურათოვან კინოს, გადაღებულს „ეგზოიტიკურ ქვეყნებში“.