დმიტრი გლუხოვსკის მეტროში ჩაკარგულები

2033 წელი - ატომური ომის შედეგად განადგურებული დედამიწა. რადიაციული ფონისგან თავდასაცავად მოსკოვის მეტროს გვირაბებს შეფარებული ხალხი და მათი ბრძოლა გადარჩენისთვის - ასე იწყება ცნობილი რუსი მწერლის, დმიტრი გლუხოვსკის, ანტიუტოპიური ტრილოგიის პირველი წიგნი.„მეტრო 2033“-ის გამოსვლის შემდეგ ათ წელზე მეტი გავიდა, მისი მეორე და მესამე ნაწილები (“მეტრო 2034“ და „მეტრო 2035“), პირველის მსგავსად, მილიონიანი ტირაჟით იყიდება და აღარ არის, უბრალოდ, ტრილოგია - „მეტრო“ ერთგვარ ლიტერატურულ მოძრაობად იქცა. თავად ავტორი, დმიტრი გლუხოვსკი, თბილის სრამდენიმე დღის წინ სტუმრობდა წიგნის მე-18 საერთაშორისო ფესტივალის საპატიო სტუმრის სტატუსით. მისი წიგნები ქართულ ენაზე გამოსცა გამომცემლობამ "წიგნები ბათუმში".

რადიო თავისუფლება: „მეტროს“ პირველი ნაწილის გამოსვლიდან ათ წელზე მეტი გავიდა. დღეს ისევ ისეთი ენთუზიაზმით საუბრობთ ამ წიგნზე, როგორც პირველ წლებში, თუ უკვე ის მომენტი დაგიდგათ, როცა მწერალს თავის სხვა წიგნებზე მეტი სურს თქვას? რა წიგნია ეს, დღეს როგორ ახასიათებთ ამ ნაწარმოებს?

დმიტრი გლუხოვსკი: „მეტრო 2033“ ანტიუტოპიური ნაწარმოებია, - რაღაც თვალსაზრისით, ფანტასტიკაც, - მაგრამ ჩემთვის ყოველთვის უფრო მნიშვნელოვანი იყო მისი სოციალური ნაწილი. ეს წიგნი არის 1990-იანი წლების რუსეთის პორტრეტი, იმპერიის ნანგრევებზე აღმოცენებული ახალი ქვეყნისა, რომელიც ცდილობს აღდგეს ძველი იდეოლოგიიდან, მითოლოგიიდან თუ ისტორიიდან და რაღაც ახალი შეაკოწიწოს. ეს არის ამბავი ქვეყანაზე, რომელშიც უცებ გაქრა წარსული, ბუნდოვანია მისი მომავალი და აწმყოც რაღაცნაირი ქაოსითაა მოცული. ეს არის ქვეყანა, სადაც არ არსებობს უსაფრთხოება და, ამავე დროს, არის პოლიტიკური პლურალიზმი - სწორედ ასეთი რუსეთის გროტესკული პორტრეტია ეს წიგნი. ათი წლის შემდეგ ჩვენ სულ სხვაგვარ ქვეყანაში აღმოვჩნდით - დღეს ეს არის ქვეყანა, სადაც ფიქრები და იდეალები თავისუფლების შესახებ აღარ არსებობს. ეს არის ქვეყანა, სადაც უმთავრეს გრძნობად იქცა იმპერიული წარსულის მიმართ ნოსტალგია, რომელიც წარსულში დაბრუნებას ცდილობს და ეშინია მომავალზე ფიქრის. რუსეთი დღეს არის ქვეყანა, სადაც ხალხს არ შეუძლია არსებობა მტრის გარეშე და სადაც ბრძოლით ცდილობენ ახსნან თუ გაამართლონ თავიანთი არსებობა დასავლეთთან, მთელ დანარჩენ სამყაროსთან. და მე, ჩემი პროდასავლური იდეებით, უცებ თავი ბრიყვად და უსარგებლო ადამიანად ვიგრძენი ამ ქვეყანაში. ვწერდი (და ვწერ) მოქმედი ხელისუფლების საწინააღმდეგო კრიტიკულ საგაზეთო სვეტებს, მაგრამ მკითხველი სულ უფრო და უფრო ნაკლები გაგებით ეკიდებოდა ჩემს იდეებს, რომ თავისუფლება, ადამიანის უფლებები, წინსვლა - მნიშვნელოვანია. ძალიან უსიამოვნო შეგრძნება იყო საკუთრი უსარგებლობის განცდა და ამის გადმოცემას შევეცადე რომანში „მეტრო 2033“. „მეტრო 2035“-ის ფაბულა კი არის ის, რომ ხალხი მიეჩვია ცხოვრებას მეტროში, სადაც მოსწონთ კიდეც ყოფნა, მიწისქვეშ ცხოვრება და მის ზემოთ სხვა სამყაროს არსებობას არც აღიარებენ. არის მხოლოდ ერთი გმირი, რომელიც საკუთარი სიცოცხლის ფასად ადის მიწის ზემოთ და ეძებს გზას, თუ სად შეიძლება ეს ხალხი წაიყვანოს მეტროდან. ეს, არსებითად, მეტაფორაა იმის გამოსახატად, თუ რა მდგომარეობაში აღმოჩნდა რუსეთში უმცირესობა. და, მათ შორის, მეც.

დმიტრი გლუხოვსკი

​რადიო თავისუფლება: როგორ გგონიათ, რა შეცვალა ამ წიგნმა, ზოგადად, რუსეთში და რა შეცვალა პირადად თქვენთვის?

დმიტრი გლუხოვსკი: მე არ მგონია, რომ ჩემს წიგნებს, მათი მაღალი ტირაჟის მიუხედავად, შეუძლიათ წინ აღუდგნენ სიძულვილის პროპაგანდას. როდესაც ქვეყანას აქვს ტელეკომპანია „პირველი არხი“, 40-მილიონიანი მაყურებლით, და კიდევ სხვა ტელეარხები, რომლებიც ხალხს უხსნიან, რომ დასავლეთი ჩვენზე შურს იძიებს იმისათვის, რომ ფეხზე დადგომა გვსურს, რომ დასავლეთს ჩვენი განადგურება სურს, და რომ ხან ერთ პოსტსაბჭოთა ქვეყანაზე გვგეშავენ და ხან მეორეზე (მათ შორის მათზეც, ვინც ჩვენი მეგობარი ქვეყანა იყო და მგონია, რომ საქართველო და უკრაინა იყვნენ ასეთი ქვეყნები), რა უნდა დავუპირისპირო მე ასეთ პროპაგანდას? ისეთ პროპაგანდისტებს, როგორებიც არიან სოლოვიოვი, პოზდნერი თუ დორენკო? იმპერიის მიმართ ნოსტალგია რუსეთში ძალიან ფართოდ გავრცელებული სანტიმენტია, რომელიც, სხვათა შორის, მხოლოდ რუსეთს არ ახასიათებს. იგივე შეიძლება ვთქვათ, დიდ ბრიტანეთსა თუ უნგრეთზე, მაგალითად. ცხადია, ამ გრძნობით წარმატებულად თამაშობს ხელისუფლება. ყველაფერი ამისთვის გამოიყენება, მთელი მედია, რომ ხალხს შეუქმნან ილუზია, თუ როგორ იბრუნებს რუსეთი თავის ძალაუფლებას მეზობელ ქვეყნებთან კონფრონტაციით, მათთან დაპირისპირების გზით, ვისთანაც, შესაძლოა, რუსეთს ასწლოვანი ურთიერთობა აკავშირებს.

რადიო თავისუფლება: პუტინის რეჟიმის ასე ღია კრიტიკისათვის არ გეშინიათ, რომ საფრთხე დაგემუქროთ?

დმიტრი გლუხოვსკი: გულწრფელად რომ გითხრათ, რუსეთი, ჩემი აზრით, დიქტატურა კი არ არის, არამედ კარგად შეიარაღებული ბანანის რესპუბლიკაა, ხოლო მის სათავეში დგას არა იდეოლოგიის მქონე ხელისუფლება, არამედ პრაგმატიკოსები - ხალხი, ფინანსური დაინტერესებით. ამიტომ მხოლოდ კრიტიკისთვის არა მგონია, რომ რეპრესიები მოგვიწყონ. ვფიქრობ, ის პოლიტიკური მკვლელობები, რაც ქვეყანაში უკვე მოხდა, პოლიტკოვსკაია, ნემცოვი, შეკოჩიხინი, ეს ის ხალხი იყო, ვინც ან საგნობრივ ჟურნალისტურ გამოძიებას აკეთებდა, ან რაღაც ბიზნესთვალსაზრისით უქმნიდა საფრთხეს ხელისუფლებას. იმის თქმა მინდა, რომ რუსეთში ხელისუფლების კრიტიკა ჯერ კიდევ შესაძლებელია, თუმცა იმ პლატფორმების, იმ სივრცის რაოდენობა, საიდანაც ამის გაკეთება შეგვიძლია, სულ უფრო მცირდება. მე ჯერჯერობით არ მეშინია ჩემი სიცოცხლის გამო, არ ვგრძნობ საფრთხეს. შესაძლოა, ისტორიამ აჩვენოს, რომ ვცდებოდი, მაგრამ დღეს ასეა. მე მაინც იმედი მაქვს, რომ მთლად ასეც არ მოხდება და რაღაც სუსტი იმედის ნაპერწკალი მაინც ბჟუტავს, იქნებ ლიბერალიზაციისკენ წავიდეთ.

რადიო თავისუფლება: თქვენ თავად თუ გიგრძვნიათ დისკომფორტი იმის გამო, რომ რუსი მწერალი ხართ -განსაკუთრებით, რუსეთსა და დასავლეთს შორის დაძაბული პოლიტიკური ურთიერთობების ფონზე?

დმიტრი გლუხოვსკი: ყველაზე საშინელი დისკომფორტი ყირიმის ამბის გამო ვიგრძენი, ცხადია. თუმცა ხშირად ჩვენი პოლიტიკური ხელმძღვანელობის საქციელის გამო სირცხვილის შეგრძნება მაქვს ხოლმე. საწყენია, ცხადია, როდესაც ხედავ, რომ ხალხს თეთრი ძაფით ნაკერი ტყუილის სჯერა. თუმცა, რამდენად უცნაურიც უნდა იყოს, განსაკუთრებით იმ ქვეყნებში სტუმრობისას, რომლებიც დაზარალდნენ საბჭოთა კავშირის გამო, პოლონეთი, ჩეხეთი, ან იმ ქვეყნებში ჩასვლისას, რომლებიც დღესაც კონფლიქტურ ვითარებაში არიან რუსეთთან, როცა გაიგებენ ხოლმე, რომ შენი რიტორიკა განსხვავდება პუტინის რეჟიმის რიტორიკისგან და მხარს არ უჭერ მას, მომენტალურად გიტყდებიან რუსული კულტურის, ხალხის სიყვარულში.

დმიტრი გლუხოვსკის მეტროში ჩაკარგულები

​რადიო თავისუფლება: თქვენი წიგნები მილიონიანი ტირაჟით იყიდება. როგორ ფიქრობთ, რა მოგიტანათ პოპულარობამ?

დმიტრი გლუხოვსკი: პოპულარობამ მომცა შესაძლებლობა არ ვიარო სამსახურში. დავდივარ ხოლმე იმ ქვეყნებში, სადაც მიწვევენ, სხვადასხვა შეხვედრებზე, ვხვდები მკითხველს, ვაგროვებ შთაბეჭდილებებს... თუმცა მე არ მივეკუთვნები იმ ავტორებს, რომლებიც ხშირად წერენ წიგნებს. ამდენი იდეაც არ მაქვს. არც მინდა, რომ წერა რაღაც შაბლონად იქცეს. მირჩევნია ჩემთვის ვაკეთო აღმოჩენები, დავაგროვო და ისე დავწერო. თქვენს კითხვას რომ ვუპასუხო უფრო ზუსტად, მაქვს პერიოდები, როცა ვმოგზაურობ ან ოჯახთან ერთად ვატარებ დროს, პუბლიცისტურ წერილებს ვწერ - ეს უფრო მშვიდი პერიოდია. ხოლო მაშინ, როდესაც წიგნს ვწერ, ეს უფრო აქტიური პერიოდია, მაგრამ კიდევ ვამბობ, რომ რაღაც განრიგის მიხედვით, განსაზღვრული საათების განმავლობაში ტექსტებს არ ვწერ. ეს რაღაც უფრო ნახევრად მისტიკური პროცესია, როცა შეიძლება საჭირო ტალღაზე მოსამართად კვირები დაგჭირდეს. რომანის წერის პირველი კვირა, შესაძლოა, სულაც არ იყოს პროდუქტიული, სანამ წერის სტილს დაიჭერ, პერსონაჟებს ჩამოაყალიბებ. ეს ხანგრძლივი პროცესია. ზოგიერთი წიგნი ჩემში წლები იხარშება ხოლმე, სანამ ფურცელზე გადავიტან. მაგალითად, „მეტრო 2035“ - იდეიდან მის დაწერამდე და, ზოგადად, ტრილოგიის დასრულებამდე 4 წელი გავიდა. და მიხარია, რომ დავიცადე, რადგან ეს წიგნი, საბოლოოდ, დაიწერა სულ სხვა წიგნად, ვიდრე ჩაფიქრებული იყო. მასზე დიდი გავლენა მოახდინა კიევში მეიდანზე განვითარებულმა მოვლენებმა, ყირიმმა... მოკლედ, მგონია, რომ წიგნების წერას უნდა შევხედოთ არა როგორც კონსტრუქტორის აწყობას, არამედ საკუთარი ხელით მარმარილოსგან სკულპტურის გამოქანდაკებას.

რადიო თავისუფლება: ერთ-ერთ ინტერვიუში თქვით, რომ წიგნის ბოლო გვერდს სპეციალურად არ აქვეყნებდით, რათა შემდეგ დაბეჭდილი წიგნი სწორედ ფინალისათვის ეყიდა მკითხველს. გაამართლა ამ ხრიკმა?

დმიტრი გლუხოვსკი: ყველა ჩემი წიგნი ღიად დევს ოფიციალურ საიტებზე და მათზე წვდომა თავისუფალია. ჩემი მთავარი ხრიკიც ეს არის. და უფრო საინტერესო რომ გახდეს ახალგაზრდა მკითხველისათვის, ილუსტრატორთან ერთად ვმუშაობ და ყველა ახალ თავს ახლავს ილუსტრაცია და საუნდტრეკი, რომელსაც კომპოზიტორები წერენ. ძირითადად ელექტრონული მუსიკაა და ასე ერთგვარ სერიალს ემსგავსება ეს ამბავი. და მხოლოდ ამის შემდეგ გამოდის ბეჭდური ვარიანტი. ანუ თითქმის ორი მესამედი არის ელექტრონულად, ხოლო ვისაც აინტერესებს რა ხდება ბოლოს, ის ყიდულობს უკვე ნაბეჭდ წიგნს, ხოლო დაახლოებით ნახევარ წელში ისევ ელექტრონულად და ისევ უფასოდ ვათავსებთ სრულ ტექსტს ინტერნეტში. მე მაინც მგონია, რომ, საბოლოო ჯამში, წიგნები უფასოდ უნდა იდოს ელექტრონულ სივრცეში. არ მინდა დამოკიდებული ვიყო გამომცემელზე, რომელიც ერთ დღეს გადაწყვეტს, რომ ჩემი წიგნი მაღაზიის თაროებიდან უნდა მოაშოროს ან რაღაც მსგავსი. და თან მე ისე ვაფორმებ ამ ტექსტებს, როგორც მე მგონია საჭირო და ასეც დევს ჩემს ოფიციალურ გვერდზე.

რადიო თავისუფლება: როგორ ვერ მიხვდნენ გამომცემლობები, რომ ეს წიგნი ბესტსელერი გახდებოდა? ინტერნეტში გამოქვეყნება და მისი პოპულარობა ხომ ერთი იყო?

დმიტრი გლუხოვსკი: „მეტრო 2033“-ის შემთხვევაში ერთ ღამეში პოპულარული არ გავმხდარვარ. არც მილიონ ადამიანს წაუკითხავს მაშინვე. ეს საკმაოდ ხანგრძლივი პროცესი იყო. იმ მომენტიდან, როცა მე წერა დავიწყე ამ რომანის, 20 წელი გავიდა. უბრალოდ, მაშინ ძალიან ახალგაზრდა ვიყავი - პირველი წიგნი რომ გამოვიდა, 25 წლის ვიყავი. წიგნი ინტერნეტში იყო განთავსებული, თუმცა დასაბეჭდად გადადიოდა ერთი გამომცემლობიდან მეორეში. რუსეთში იყო ორი დიდი გამომცემლობა, სადაც გავგზავნე ჩემი ტექსტი და პასუხად მივიღე, რომ რომანი არ შეიძლებოდა დასრულებულიყო შუა სიუჟეტში. პირველი ვერსია „მეტრო 2033“-ის სრულდებოდა მთავარი გმირის უცაბედი სიკვდილით, რაც ამ ჟანრისთვის არ იყო შესაფერისი. მე წიგნის წერა მაინც დავასრულე და, როგორც იქნა, გამოიცა, ოღონდ რაღაც საშინელ ყდაში. მერე სხვა გამომცემლობას გადაეცა, - მათ კიდევ ფულის გადახდა არ სურდათ, - მერე კიდევ სხვას... საბოლოო ჯამში, მაინც იმ გამომცემლობაში აღმოვჩნდი, სადაც სულ პირველად დაიბეჭდა ეს რომანი.

"მეტრო 2033"'

​რადიო თავისუფლება: სამეცნიერო ფანტასტიკის ავტორებს მართლა არ მოსწონხართ?

დმიტრი გლუხოვსკი: მეც დიდად არ მიყვარს ისინი, იმიტომ რომ რასაც ჩვენი სამამულო ფანტასტები დღეს წერენ, ეს არის ტრეში და ერთადერთი, რის გამოც შეიძლება ეს ტრეში იყოს კარგი, არის ის, რომ საშუალებას გვაძლევს საკუთარ თავს, როგორც ერს, დიაგნოზი დავუსვათ.

რადიო თავისუფლება: გარდა თქვენი ფანტაზიისა, ამ რომანის წერისას კიდევ რა რესურსი გამოიყენეთ? თქვენ დაგვანახვეთ სამყარო, რომელშიც მოსკოვის მეტრო არის არა გადაადგილების საშუალება, არამედ მსოფლიოს უდიდესი თავშესაფარი ბირთვული საფრთხის დროს. საინტერესოა, ფაქტობრივ მასალას ეცნობოდით? როგორ მუშაობდით ტექსტზე, ასე ახალგაზრდას როგორ გეყოთ კომპეტენცია? თუ, უბრალოდ, ნიჭიერი ხართ?

დმიტრი გლუხოვსკი: პირველ რიგში, მე, რა თქმა უნდა, ძალიან ნიჭიერი ვარ - ეს ხუმრობით, რადგან ბევრი ამ აზრს არ ეთანხმება. უფრო სერიოზულად კი ასე გიპასუხებდით: მე 17 წლის ასაკში წავედი სასწავლებლად ისრაელში, სადაც ვსწავლობდი იერუსალიმის უნივერსიტეტში, აბსოლუტურად განსხვავებულ კულტურაში, ხალხში, ვისი ენაც არ ვიცოდი და, მიუხედავად იმისა, რომ მამის მხრიდან ნაწილობრივ ებრაელი ვარ, არანაირ სიახლოვეს ამ ერთან არ ვგრძნობდი. და უცებ იქ აღმოვაჩინე, რომ იმ ამერიკული სწავლების მოდელით, რომლითაც ვსწავლობდი, აბსოლუტურად სხვა ისტორია მესმოდა - იმისგან განსხვავებული, რასაც ჩვენ საბჭოთა კავშირში გვასწავლიდნენ. ეს ფაქტორი იყო. გარდა ამისა, მეც, როგორვ ბევრმა, საკუთარ თავზე გამოვცადე საბჭოთა კავშირის კოლაფსი - ასეთი მოვლენები კი უკვალოდ არ მიდის, ცდილობ მათ ფურცელზე გადატანას. ეს უეცარი ცვლილება მენტალიტეტისა ახდენს გავლენას. მე, მაგალითად, როცა ბარში დავდიოდი, ძალიან მინდოდა, რომ ლენინი გამეცოცხლებინა. ყველა ეს სუბიექტური ამბავი, ცხადია, ამ ნაწარმოებში აისახა. პლუს, სიუჟეტი, რომელიც ჩემი ფანტაზიის ნაყოფია.

რადიო თავისუფლება: მეტროში დღესაც ჩადიხართ? და თუ გცნობენ?

დმიტრი გლუხოვსკი: როცა საცობია ქალაქში, ჩავდივარ ხოლმე. მგონი, ორჯერ მიცნეს კიდეც. რამდენჯერმე ვნახე, როგორ კითხულობდნენ იქ ჩემს წიგნს და ვიფიქრე, ხომ არ ვუთხრა, რომ მე ვარ ავტორი-მეთქი, მაგრამ არ მითქვამს. მე არ ვარ ძალიან ცნობადი სახე და, არსებითად, მირჩევნია იკითხონ ჩემი წიგნები, მაგრამ არ მცნობდნენ სახეზე.

რადიო თავისუფლება: დღეს „მეტრო 2033“ აღარ არის მხოლოდ წიგნი,მხოლოდ ტრილოგია - მისი ახალი სიცოცხლე არის ვიდეოთამაში. ვიცით, რომ ფანებმა წიგნის საკუთარი ვერსიების წერაც დაიწყეს - რაღაც მოძრაობაში გადაიზარდა. ხომ არ გენანებათ, რომ თქვენს სიუჟეტს ასე ფართოდ იყენებენ სხვა ადამიანები?

დმიტრი გლუხოვსკი: არა, მე ვფიქრობ, ეს მშვენიერია. თუ სიუჟეტი აღმოჩნდება იმდენად შთამბეჭდავი, რომ, წიგნის წაკითხვის გარდა, თავადაც უჩნდებათ წერის სურვილი, მხოლოდ მივესალმები ამას. თუმცა არის გარკვეული პირობები, რომელსაც ვერ დაარღვევენ - მაგალითად, ვერ დაანგრევენ ჩემს მოგონილ სამყაროს. სხვა მხრივ, პირიქით, მე მათ ვამხნევებ კიდეც, რომ რამე შექმნან და ასე იქცა კიდეც „მეტრო“ ერთი რომანიდან მთელ სამყაროდ, რომელიც, რაღაც თვალსაზრისით, ჩემი კონტროლის ზონიდან გავიდა კიდეც. და რადგან მე ეს 20 წელი ვიჯექი მეტროში, მინდა კიდეც, რომ, ჩემი გმირის არ იყოს, იქიდან ამოვიდე. ამიტომაც ჩემი შემდგომი რომანების სიუჟეტები სულ არ არის მეტროსთან დაკავშირებული.

რადიო თავისუფლება: გინდათ დაწეროთ ისეთი წიგნი, რომელიც „მეტროს“ გადაფარავს? ხომ არ შეგიძლიათ გვითხრათ, ახლა რაზე მუშაობთ?

დმიტრი გლუხოვსკი: ერთი მხრივ, სასიამოვნოა, რომ შენი ახალგაზრდობის პირველი ქმნილება ასე პოპულარულია, მაგრამ, მეორე მხრივ, ეს გზღუდავს კიდეც, რადგან ახალ მკითხველს გინდა სხვანაირიც დაენახვო და სხვანაირიც გაგიცნოს. მით უმეტეს, რომ ამ ტრილოგიის გარდა სხვა წიგნები აბსოლუტურად განსხვავდება მისი სიუჟეტისგან. მკითხველი მაინც კითხულობს ყველაზე ცნობილ წიგნს, თუ სურს ავტორის გაცნობა და მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მოინუსხება, აგრძელებს მისი სხვა ნაწარმოებების კითხვას. ამიტომ, ცხადია, რომ ჩემი ყოველი ახალი წიგნის გამოსვლისას მაქვს იმედი, რომ შეძლებს გადაფაროს ის, რაც ადრე დავწერე. ახლა ვგეგმავ მუშაობის დაწყებას კრიმინალურ დრამაზე და შემდეგი რომანიც, რომლის დაწერაზეც ვფიქრობ, არ იქნება ფანტასტიკის ჟანრის.

რადიო თავისუფლება: თქვენი სხვა რომანებიდან რომლის წაკითხვას ურჩევთ ქართველ მკითხველს და რატომ?

დმიტრი გლუხოვსკი: მე მაქვს რომანი მომავლის შესახებ, რომელიც არის იმ ადამიანებზე, რომლებმაც უკვდავებას მიაღწიეს - გენური ინჟინერიის წყალობით ისინი მუდმივად ახალგაზრდები რჩებიან, ოღონდ არ შეუძლიათ გამრავლება. თუ სურთ ბავშვი, უნდა აირჩიონ, გამოეთხოვონ უკვდავებას ან აირჩიონ ახალგაზრდობა. ეს წიგნი იმის შესახებაა, რა უფრო გვინდა, უკვდავება, რომელშიც შვილის სახით ვგრძელდებით, თუ ის, რაც სინამდვილეში გვინდა ხოლმე, არასოდეს დავბერდეთ, სულ ვიყოთ და ასე დავამარცხოთ სიკვდილი. ეს წიგნი იმაზეც არის, გვინდა თუ არა, საერთოდ, სული, თუ სხეული მარადიულია. და კიდევ, განვიცდით თუ არა ევოლუციას, თუ ახალი თაობები არ დაიბადებიან. ქართულად ეს წიგნი ჯერ ნათარგმნი არ არის, თუმცა იმედი მაქვს, რომ ჩემს გამომცემლობამდე საქართველოში, „წიგნები ბათუმში“, ის მალე მოაღწევს. ეს ის წიგნია, რომლის წაკითხვასაც ვურჩევდი ქართველ მკითხველს.