666: „მხეცის ნიშანი“ და სიმხეცის მნიშვნელობა

„აქ საჭირო არის სიბრძნე. ვისაც გაგება აქვს, გამოთვალოს მხეცის რიცხვი, რადგან რიცხვი ადამიანისაა და მისი რიცხვია ექვსას სამოცდაექვსი“ (გამოცხადება 13;18). ეს წინადადება ახალი აღთქმის უკანასკნელი წიგნიდან, რომელსაც „გამოცხადება“ (ბერძნულად „აპოკალიფსი“) ეწოდება, ქრისტიანი ხალხების ისტორიაში, გარდა იმისა, რომ ყველაზე დიდ თავსატეხად იქცა და სხვადასხვა სახის ოკულტურ სწავლებებსა თუ შეთქმულებათა თეორიებს დაედო საფუძვლად, მასში ნახსენები რიცხვი 666 ფსიქიკური აშლილობების სიმპტომატური ნიშანიცაა. „გამოცხადების“ თანახმად, 666 არის მხეცის ნიშანი. სწორედ ეს „აპოკალიფსური მხეცი“ იქნა გაგებული სატანის მიწიერ წარმომადგენლად, ანტიქრისტედ, რომელიც წარწყმედით ემუქრება კაცობრიობას.

„გამოცხადება“ I საუკუნეში ბერძნულ ენაზე შექმნილი ადრექრისტიანული თხზულებაა და მისი ავტორობამიეწერება იოანე მოციქულს, რომელიც საეკლესიო ტრადიციაში ასევე მეოთხე სახარების ავტორიცაა. თუმცა სწორედ ამ ორი თხზულების ურთიერთშეუთავსებლობა არის იოანეს „გამოცხადების“ აპოკრიფად, ანუ არანამდვილ, გაყალბებულ ტექსტად მიჩნევის ერთ-ერთი მთავარი არგუმენტი: იოანეს სახარება და „გამოცხადება“ ორი ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავებული თხზულებაა, როგორც ენობრივ-სტილისტურად, ასევე კიდევ უფრო მეტად - მსოფლმხედველობრივად. შინაარსითაც და ჟანრითაც „გამოცხადება“, რომელშიც განკითხვის ჟამია აღწერილი, თითქმის უცხოა ახალი აღთქმის სამყაროსათვის და ის უფრო ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველთა წიგნებს მოგვაგონებს. ამ და სხვა მიზეზების გამო „იოანეს გამოცხადება“ მიიჩნეოდა პირველ საუკუნეებში წმინდანად შერაცხული ეკლესიის არაერთი მამის მიერ სიცრუედ და ანონიმი ავტორის ლიტერატურულ ფანტაზიად, რომელსაც ქრისტეს სწავლებასთან არაფერი საერთო არა აქვს. ამიტომაც „აპოკალიფსის“ კანონიზაცია და მისი ახალ აღთქმაში შეტანა ხანგრძლივი პოლემიკების შემდეგ მხოლოდ 367 წელს მოხერხდა.

უკვე ადრექრისტიანულ ხანაში გავრცელებული და დღემდე ყველაზე მეტად გაზიარებული თვალსაზრისის თანახმად, აპოკალიფსურ მხეცში, რომლის ნიშანიცაა 666, უნდა იგულისხმებოდეს რომის იმპერატორი ნერონი, რომელმაც 64 წელს რომის გადაწვის ბრალდებით ქრისტიანთა პირველი დიდი მასობრივი ჟლეტა მოაწყო. ეს ისტორია, რომლის ყველაზე ცნობილ მსხვერპლთა შორის პეტრე მოციქული იყო, პირველქრისტიანთათვის რწმენისადმი ერთგულებისა და მოწამეობის ერთ-ერთ მთავარ სიუჟეტად იქცა, ხოლო პეტრეს ჯვარცმა რომის პაპის ინსტიტუციის დამფუძნებელ აქტად. სავარაუდოდ „აპოკალიფსი“ სწორედ ამ მოვლენის ფონზე შეიქმნა, როგორც ერთგვარი პირველქრისტიანული პამფლეტი რომის იმპერიისა და იმპერატორ ნერონის წინააღმდეგ. დაკლული და მკვდრეთით აღმდგარი კრავი („ღვთის კრავი“), რომელიც აპოკალიფსურ მხეცს, ანტიქრისტეს ამარცხებს, არა მხოლოდ ქრისტეა, არამედ აპოკალიფსურ მხეცთან გაიგივებული ნერონის მიერ ნაწამები და დევნილი ქრისტიანებიც, რომლებიც ბოლოს იმარჯვებენ და ქრისტეს ათასწლოვან ხელმწიფებას აშენებენ მიწაზე. ამგვარად, „აპოკალიფსი“ პოლიტიკური შინაარსის თხზულებაცაა, რომელიც დევნილ ქრისტიანებს მომავალ გამარჯვებას ჰპირდება.

„აპოკალიფსის“ კანონიზაციას პოლიტიკურზე მეტად ჰქონდა საღვთისმეტყველო მნიშვნელობა, რომელმაც რადიკალურად შეცვალა იმ დროს ჯერ კიდევ ფორმირების პროცესში მყოფი ქრისტიანული მოძღვრება: საეკლესიო იდეოლოგიაში ცენტრალური ადგილი დაიკავა განკითხვის ჟამმა და ღვთის სამსჯავრომ, ხოლო სახარებისეული ქრისტეს იქამდე ურადიკალურესი მოყვასის სიყვარულისა და მიმტევებლობის ადგილი - შურისძიებამ და დასჯამ. ისტორიულ კონტექსტსაც თუ გავიხსენებთ, „აპოკალიფსის“ კანონიზაციიდან 13 წელიწადში ქრისტიანობა რომის იმპერიის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადდა და ერთ დროს დევნილთა და ჩაგრულთა ეკლესია თავად შეუდგა „წარმართთა“ და „მწვალებელთა“ დევნას, ისეთივე შინაარსის ბრალდებებით, როგორითაც ერთ დროს თავად ქრისტიანებს სდევნიდნენ.

კონფლიქტის მიზეზი რელიგიური თვალსაზრისით საკმაოდ ტოლერანტულ რომის იმპერიასა და ქრისტიანებს შორის, გარდა ზოგიერთ პუნქტში პოლიტიკურ-სარწმუნოებრივი შეუთავსებლობისა, შეიძლება ითქვას, მთლიანად გაუგებრობის შედეგი იყო. პოლიტიკური თვალსაზრისით, ქრისტიანთა დევნა, უპირველეს ყოვლისა, ქრისტიანთა მხრიდან იმპერატორის ღვთაებრიობის არ აღიარებითა და მისთვის, როგორც ღმერთისათვის თაყვანისცემაზე უარით იყო განპირობებული. ქრისტიანული პოლიტიკური თეოლოგიის მიხედვით, რომელიც პავლე მოციქულის რომაელთა მიმართ ეპისტოლედან (თავი 13) იღებს სათავეს, ხელმწიფება ღვთაებრივია და მისდამი დაუმორჩილებლობა ღმერთის წინააღმდეგ სვლას ნიშნავს. უკვე II საუკუნეში ქრისტიანული ეკლესია აღიარებს რომის იმპერატორს, როგორც მიწაზე ღვთის ნების აღმასრულებელს, მაგრამ არა როგორც თავად ღვთაებას. ამას კიდევ ემატებოდა ისიც, რომ ქრისტიანებს საკლავის მსხვერპლად შეწირვა ეკრძალებოდათ და ამის გამო რომაულ რელიგიურ დღესასწაულებში არ მონაწილეობდნენ.

ქრისტიანთა განზე ყოფნამ, მათმა საიდუმლო შეკრებებმა მიწისქვეშა კატაკომბებში, მათ მიმართ უარყოფითი, თითქმის პარანოიული განწყობა შექმნა. ქრისტიანებს სხვადასხვა სახის გარყვნილება, ინცესტი, სექსუალური აღვირახსნილობები და კანიბალიზმი დაბრალდათ. სწორედ ამ ყველაზე გავრცელებული ბრალდების საფუძველი იყო გაუგებრობა, რომელიც იოანეს სახარების ერთი ადგილის არასწორმა წაკითხვამ გამოიწვია: „თუ არ შეჭამთ კაცის ძის ხორცს და არ შესვამთ მის სისხლს, არ გექნებათ სიცოცხლე“ (6: 53). ამ გაუგებრობის მიზეზი სიმბოლური ენის პირდაპირი და არა სიმბოლური მნიშვნელობით გაგება იყო. თავისი არსით, ეს მოვლენა იდენტურია ისეთი ფენომენისა, როგორიცაა აპოკალიფსური მხეცის ნიშანი 666, რომელიც, ყოველგვარ რელიგიურ აზრს მოკლებული, წმინდად ფსიქოტურ სიმპტომად ჩნდება ხოლმე.

სახელმწიფო რელიგიად ქცევისთანავე ეკლესია თავად შეუდგა ამავე ბრალდებებით „წარმართების“, ებრაელების, „მწვალებლების“ დევნას და კიდევ უფრო დიდი სისასტიკით უსწორდებოდა მისდამი არამორჩილებს. აქედან იწყება ქრისტიანული ეკლესიის ისტორიის ბნელი მხარე: უპოვართა და ჩაგრულთა სარწმუნოება ძალაუფლების მქონეთა და მოძალადეთა გამმართლებლად გარდაისახა. ამგვარი რადიკალური შემობრუნებისათვის ეკლესია იძულებულიც კი იყო, კეისრების და სახელმწიფო ხელისუფლების მოკავშირე, მისი იდეოლოგიური საყრდენი გამხდარიყო. „ეკლესია აცდუნა ძალაუფლებამ“, როგორც XIX საუკუნის დიდმა ისტორიკოსმა იაკობ ბურკჰადტმა თქვა. ამან თავად ქრისტიანული მოძღვრების თვისებრივი ამოტრიალება გამოიწვია. უკვე IV საუკუნეში სინანულით ამბობდა ქრისტიანული თეოლოგიის ერთ-ერთი უდიდესი ავტორიტეტი, წმინდა მამად წოდებული იოანე ოქროპირი, რომ ეკლესიის ყველაზე სასტიკი დევნა მისი დევნის არარსებობააო, ანუ როცა ეკლესია არ იდევნება, არამედ სახელმწიფოსთან ალიანსში შედის, თავადვე ხდება მდევნელი და მჩაგვრელი. ფილოსოფიისა და რიტორიკის სკოლის მოსწავლე იოანე ოქროპირი იმ წელს მოინათლა, როდესაც „აპოკალიფსი“ კანონიკურ თხზულებად იქნა მიჩნეული და უკვე სახელგანთქმული ქრისტიანი მოძღვარი და ღვთისმეტყველი იყო, როდესაც 391 წელს ელინისტური სამყაროს ინტელექტუალური ცენტრი – ალექსანდრიის ბიბლიოთეკა, რომელშიც მთელი ანტიკური სამყაროს ცოდნა ინახებოდა, ქრისტიან ფანატიკოსთა ეგზალტირებულმა ბრბომ გაანადგურა. იოანე ოქროპირისათვის იდეალური არალეგალური, დევნილი და წამებული ეკლესიაა ქრისტეს ჭეშმარიტი სახე. ძალაუფლებით გაზულუქებული და გამდიდრებული ეკლესია, რომელსაც საკუთარი პოლიტიკური სიძლიერითა და შურისძიების წყურვილითა აქვს თვალები დაბრმავებული, ნებით თუ უნებლიედ, ყველაფერს იმის საწინააღმდეგოს აკეთებს, რასაც თავად ქრისტე ქადაგებდა.

უფრო მეტიც, მთელი შუა საუკუნეების მანძილზე, როგორც დასავლურ-კათოლიკურ, ასევე აღმოსავლურ-მართლმადიდებლურ სამყაროებში, სწორედ ეკლესიის წიაღში იქმნებოდა ადამიანის წამების ინსტრუმენტები, რომლებიც მწვალებლების გამოსავლენად და დასასჯელად გამოიყენებოდა. „მწვალებლობა“ – ბერძნულად „ჰაირესის“ – „არჩევას“ ნიშნავს და ეს ტერმინი გამოიყენებოდა ოფიციალური საეკლესიო პოზიციიდან განსხვავებული თავისუფალი ინტერპრეტატორების აღსანიშნავად, რომელთა არგუმენტების გაბათილებასაც პირველქრისტიანი „ეკლესიის მამები“ პოლემიკითა და სიტყვის ძალით ცდილობდნენ. IV საუკუნიდან მოყოლებული, როდესაც ეკლესია სახელმწიფო ნომენკლატურად და ძალაუფლების ინსტიტუტად გადაკეთდა, ერეტიკოსების დევნა და ფიზიკური განადგურება საეკლესიო პოლიტიკის წარმმართველი სფერო გახდა. სწორედ სამღვდელოება იყო მთავარი და ერთადერთი ექსპერტი საეჭვოდ თავისუფალი აზროვნების მქონე ადამიანების გამოსავლენად, რომლებიც, როგორც ერეტიკოსნი, უნდა ემხილებინათ და ანათემისათვის გადაეცათ. არაერთი ქრისტიანი ღვთისმეტყველი, რომლის სახელითა და ნააზრევითაც ამაყობს ქრისტიანული ეკლესია, თავად განიცდიდა ეკლესიის მხრიდანვე დევნა-შევიწროებას. საერო ხელისუფლებასთან ალიანსში მყოფი ეკლესია არც მიწიერ ხელისუფალთა მოწინააღმდეგე პიროვნებების ეშმაკთან წილნაყარად და მწვალებლად გამოცხადებას ერიდებოდა და ლოცვა-კურთხევას იძლეოდა ეშაფოტზე მათ გასაშვებად. განსხვავებული აზრის ქონა შეირაცხა მთავარ ცოდვად და დანაშაულად, რომელმაც მორალისა და ზნეობის განმსაზღვრელი ყველა მცნება ჩრდილში დააყენა.

გარდა ხელისუფლებასთან ალიანსისა, რამაც ეკლესია ძალაუფლების უმნიშვნელოვანეს ინსტიტუციად აქცია, ეკლესიამ შექმნა ძალის და ჰეგემონიის სხვა კიდევ უფრო ძლიერი და მნიშვნელოვანი იარაღები, რომლებიც ადამიანებზე ფსიქოლოგიური ზეწოლისა და მათი მანიპულაციის ყველაზე ეფექტიანი საშუალება აღმოჩნდა. პირველ რიგში, ესაა სწორედ „აპოკალიფსის“ საფუძველზე შექმნილი ღვთაებრივი სამსჯავროსა და განკითხვის ჟამის შესახებ წარმოდგენები. ძალაუფლების სათავეებში აღზევებულ ქრისტიანულ ეკლესიას თავისი მრავალსაუკუნოვანი ჰეგემონიის მანძილზე არცერთ სფეროში არ ჩაუდია იმდენი ფანტაზია და როგორც სულიერი, ასევე ფიზიკური ძალისხმევა, რამდენიც განკითხვის, სამსჯავროსა და ჯოჯოხეთის ხატების შექმნასა და საიქიოდან სააქაოში მათ გადმოტანაში. ფილოსოფოს მიშელ ფუკოს თქმით, პერვერსიათა სახეობები და ფორმები, რომლებიც ქრისტიანულმა შუა საუკუნეებმა ჯოჯოხეთში ჩაცვენილი სხეულების სახით შექმნა, თვით მარკიზ დე სადის რომანებსაც კი აუფასურებენ. ჰიპერბოლიზაციის, ანუ გადამეტების მხატვრული ხერხი, რომელმაც თავის სრულყოფილებას ქრისტიანულ ჰაგიოგრაფიაში მიაღწია, ადამიანის ფიზიკური განადგურების, მისი სხეულის დაფლეთა-დანაწევრების და ამ გზით სრული ნეტარებისა და განწმენდის ისეთ სურათებს ქმნის, რომლის ფონზეც პიერ პაოლო პაზოლინის ყველაზე სასტიკ და პერვერსიულ ფილმად მიჩნეული „სალო, ანუ სოდომის 120 დღე“ საყმაწვილო სანახაობად გამოიყურება. გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ სექსუალურ პერვერსიათა დიდი ნაწილის, უპირველეს ყოვლისა კი სადიზმისა და მაზოხიზმის არსებობას, ოქციდენტალური სამყარო ქრისტიანული ეკლესიის უსაზღვრო ფანტაზიებსა და პრაქტიკებს უნდა უმადლოდეს: თვითგვემაც და სხვების წამებაც ქრისტიანობის ისტორიის უწყვეტი ხაზია.

ამავე კონტექსტში აუცილებლად გასახსენებელია ღრმად მორწმუნე რუსი მართლმადიდებელი ფილოსოფოსის, ვასილი როზანოვის წიგნი „მთვარეული შუქის ადამიანები. ქრისტიანობის მეტაფიზიკა“, რომელიც სექსუალურ პერვერსიათა ისეთივე ენციკლოპედიაა, როგორიც დე სადის რომანები. როზანოვმა მართლმადიდებელი ქრისტიანობა სექსუალური შინაარსის ცოდვების და მასთან დაკავშირებული წარმოდგენებისა თუ სხვადასხვა სახის სქესობრივი აკრძალვებისა და პრაქტიკების კუთხიდან აჩვენა. როზანოვის ყველაზე ცნობილი ფილოსოფიური დებულების თანახმად, ადამიანი თავისი სულიერი და ხორციელი ერთობით ამყარებს კავშირს ღვთაებრივ „ლოგოსთან“, თუმცა ეს კავშირი არა გონების ძალით, არამედ სასიყვარულო აქტის მეშვეობით მყარდება. ქრისტიანული ეკლესია კი ხორციელი სიყვარულის დემონიზაციით იმ სასიცოცხლო ენერგიებს ასამარებს, რომლებსაც ადამიანი ღვთაებრივ ლოგოსთან უნდა დაეკავშირებინათ.

მაგრამ განკითხვა და ჯოჯოხეთი არ ყოფილა მხოლოდ წარმოსახვა და ეკლესიის თეორიული საქმიანობა. ქრისტიანობის ბნელი ნაწილი არა მხოლოდ ერეტიკოსთა და კუდიანთა დევნასა თუ ინკვიზიციებსა და ღვთის სახელით ომებში გამოვლენილა, არამედ შეიძლება კიდევ უფრო მეტად ადამიანთა მოდგმისათვის სიამოვნებაზე უფლების წართმევაში. საქმე ეხება არა მხოლოდ სექსუალობის დემონიზაციას და მის მხოლოდ გამრავლების ცხოველურ ინსტინქტამდე დაყვანას, არამედ ადამიანის მთელი არაპირველადი მოთხოვნილებების სფეროზე ტოტალურ კონტროლს. სიამოვნებისაკენ სწრაფვის ცოდვად და ეშმაკეულად გამოცხადებით, ეკლესიამ, როგორც ცოდვებისგან განთავისუფლების ერთადერთმა ინსტანციამ, ფაქტობრივად მონოპოლია დაამყარა ადამიანის ფსიქიკის მართვაზე. სასიცოცხლო ენერგია, რომელსაც ფსიქოანალიზი ლიბიდოს უწოდებს, თავისი ფართო მნიშვნელობით ყველა იმ ფსიქიკურ ძალას მოიცავს, რომლებიც პირველადი მოთხოვნილებების, ანუ კვების, სუნთქვის, საკვების მონელებისა თუ გამრავლების მოთხოვნილებების მიღმა რჩება. ესაა ერთგვარი ზედმეტი თუ ჭარბი ენერგია, რომელიც არცერთი კონკრეტული მოთხოვნილების დაკმაყოფილებასა თუ დანაყრებას არ ემსახურება, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, მთელი ფსიქიკური აპარატის წარმმართველი ძალაა.

ეს ძალა პირველად მოთხოვნილებათა დაკმაყოფილების დროს ვლინდება სიამოვნების განცდით, როგორიცაა სასიამოვნო სუნი სუნთქვისას, გემო კვებისას ან აღგზნება და ორგაზმი სექსუალური აქტის დროს. ამ ძალის მეშვეობით ადამიანი იღებს სიამოვნებას, მოსწონს ან არ მოსწონს, ხედავს სილამაზეს თუ სიმახინჯეს, უნდება სიმღერა ან მუსიკის მოსმენა, უჩნდება შემოქმედებითი თუ შემეცნებითი საქმიანობის სურვილი. როგორც ჟანგბადის მიღება ან საკვების გადამუშავება ცოცხალ ორგანიზმში სხვა ფიზიოლოგიურ პროცესებს აღძრავს, ასევე ლიბიდო, ანუ ის ჭარბი ენერგია, რომელიც სიამოვნების განცდისკენაა მიზანმიმართული, მრავალმხრივ გარდაქმნადია. ლიბიდო არა მხოლოდ ესთეტიკისა და შემეცნების ან მისტიკური ჭვრეტის სფეროებში განიცდის სუბლიმაციას, ანუ „მაღლდება“, არამედ გარდაიქმნება ადამიანის ყველაზე მეტად დამანგრეველ და ბნელ ენერგიადაც, რომელიც რომელიღაც სხვა, ხშირად ასევე „ამაღლებული“ იდეალის სახელით სხვა ადამიანებისა თუ საგნების განადგურებისკენ მიიმართება. ყველაზე სასტიკი წამებისა თუ კვლის სურვილიც კი ლიბიდური ენერგიის ინდივიდში შთანერგილი გარკვეული სქემების მიხედვით ქმედების მანიპულაციის შედეგია.

მოკლედ რომ შევაჯამოთ, ადამიანის თვითრეალიზაცია, - ერქმევა მას ბედნიერება თუ ცხოვრების საზრისი - მთლიანად ამ ჭარბი და არამოხმარებადი ენერგიის გამოყენებასა და გარდაქმნაზეა დამოკიდებული და თუკი რამე ადამიანისთვის მართლაც ექსისტენციალურ მნიშვნელობას წარმოადგენს, იმ მიზნის პოვნაა, საითკენაც ის საკუთარ ჭარბ ენერგიებს მიმართავს. შუა საუკუნეებში ამ ენერგიების კონტროლი და მისთვის მიზან-მიმართულების მინიჭება ეკლესიის ხელში იყო, მაგრამ რენესანსისა და განმანათლებლობის ხანის ეპოქის ევროპაში გაჩნდა ახალი ადამიანი, რომელიც თავადვე იყო სამყაროს ცენტრში მდგომი სუბიექტი და ვეღარ კმაყოფილდებოდა იმ მზა პასუხებითა თუ ჩარჩოებით, რომელსაც მას ეკლესია სთავაზობდა. ახალი ადამიანი, როგორც სუბიექტი თავიდან იწყებს საკუთარი, საუკუნეთა მანძილზე გახლეჩილი სხეულის აღმოჩენას და მისი სურვილებისა თუ განცდების ღიად გამოსახვას. სეკულარიზაციამ ეკლესიის მონოპოლია თითქოს საბოლოოდ დაანგრია და ადამიანებს საკუთარი ჭარბი ენერგიების რეალიზების მრავალფეროვანი არჩევანი მისცა. ადამიანმა კი ყველაზე გვიან XX საუკუნეში შეამჩნია, რომ სწორედ საზრისის პოვნის თავისუფლება აწვა უმძიმეს ტვირთად.

1921 წელს გერმანელმა მოაზროვნემ, ვალტერ ბენიამინმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ თანამედროვე კაპიტალიზმი ადამიანების არსობრივად იმავე წუხილებისა თუ საზრუნავების დაკმაყოფილებას ემსახურება, რომლებსაც ადრე რელიგიები უგვარებდნენ. ფულის ბანკნოტებმა წმინდანთა ხატების ადგილი დაიკავა, ხოლო ცოდვას პროცენტული დავალიანება ჩაენაცვლა. კაპიტალიზმი – ესაა რელიგია, წმინდა სახის კულტი და კულტმსახურება დოგმის გარეშე. ბენიამინის თქმით, რეფორმაციამ კაპიტალიზმის განვითარებას კი არ შეუწყო ხელი, არამედ ამ დროს ქრისტიანობა გარდაისახა კაპიტალიზმად.

XX საუკუნემ გააჩინა ე.წ. „პოლიტიკური რელიგიებიც“, ანუ ტოტალიტარული იდეოლოგიები, რომლებიც თავისი არსით რელიგიურ პრინციპებს იმეორებდნენ. თუ დასავლეთში ფაშიზმმა კონკორდატი გააფორმა კათოლიკურ ეკლესიასთან, საბჭოთა კავშირში მართლმადიდებლობას თითქმის მთლიანად ჩაენაცვლა საბჭოთა იდეოლოგია, რუსულ-მართლმადიდებლური მესიანიზმი გარდაიქმნა სტალინიზმად, რომელიც საეკლესიო კატეხიზმოს ანალოგიურად კარნახობდა საბჭოთა ადამიანებს, რა იყო სწორი და რა - მცდარი, ვინ იყო მტერი და ვინ - მოყვარე, რა მიზანი ჰქონდა ადამიანის ცხოვრებას და რა ელოდა იმას, ვინც ამ ჭეშმარიტი გზიდან გადაუხვევდა. საბჭოთა ადამიანთა დიდი ნაწილი ბედნიერი იყო იმითი, რომ მას ცხოვრების საზრისზე დაფიქრება არ უხდებოდა და მასზე პარტია და სახელმწიფო ზრუნავდა. მარქსიზმ-ლენინიზმი, ბენიამინის მიერ დახასიათებული კაპიტალიზმისგან განსხვავებით, მთლიანად დოგმატურია, რაც იმასაც გულისხმობს, რომ საბჭოთა ადამიანის აზროვნება, ეკლესიურის მსგავსად, დოგმებითა და ავტორიტეტებით იმართებოდა, ანუ ის თავისუფალი იყო დამოუკიდებლად აზროვნების უნარ-ჩვევებისგან. ამ ჰარმონიის რღვევა კი იმ მომენტშივე დაიწყო, როცა მმართველმა კომუნისტურმა პარტიამ გადაწყვიტა ჭეშმარიტებებითა და მართალი გზის ჩვენების დირექტივებით საკუთარი მოქალაქეების უზრუნველყოფაზე უარი ეთქვა და ისინი არჩევანის თავისუფლებით დაესაჯა.

80-იანი წლების მიწურულის მასობრივი პოლიტიკური მოძრაობები, რომლებიც საკუთარ თავს განმათავისუფლებელ მოძრაობებს უწოდებდნენ, ჩემი აზრით, თავისუფლების დანახვით გამოწვეული პანიკური შიშის გამოხატულება იყო, - ორიენტირებისა და მწყემსის დაკარგვის შიშის. უმთავრესი საზრუნავი ძებნა აღმოჩნდა ბელადისა, რომელიც უკონტროლოდ დარჩენილ ჭარბ ენერგიებს მიზანს დაუსახავდა და მიმართულებას მისცემდა, თანაც ისეთს, რომელიც ყველაზე მეტად შორს იქნებოდა რაციონალური, საკუთარი გონებრივი ძალისხმევით აზროვნებისა თუ ინდივიდუალური ფანტაზიებისგან და სადაც დათრგუნული ლიბიდო, როგორც ადრე ეკლესიისგან თუ ტოტალიტარული იდეოლოგიისგან, ახლაც მზა და მარტივ პასუხებს მიიღებდა. ასეთი ბელადის ფიგურის ადგილი დაიკავა ზვიად გამსახურდიამ, რომელიც საქართველოს არა უბრალოდ პრეზიდენტი, არამედ ერთგვარი რელიგიური თუ „სემირელიგიური“ წინამძღოლიც იყო. ზვიად გამსახურდიას პოლიტიკური რიტორიკა მთლიანად აპოკალიფსურ შინაარსზე იყო აგებული და „იოანეს გამოცხადების“ ძირითად პრინციპს იმეორებდა: დაკნინებული და ნაწამები „კრავი“ (საქართველო) ამარცხებს აპოკალიფსურ მხეცს (საბჭოთა იმპერიას) - ანტიქრისტეს, რომელიც 367 წლიდან მოყოლებული მთელი საქრისტიანოსათვის მტრის სრულყოფილი ხატია. საქართველოს გზა, რომელიც „მოწამეობრივი გზაა, ქრისტეს გზაა“, კაცობრიობის ხსნის მესიანურ ფანტაზმად კომპენსირდება, ანუ დათრგუნული და ვერრეალიზებული სურვილები მოწამეობაში, რაც პირველადი სურვილის ვერ ასრულებას ნიშნავს, ზეკომპენსაციას ჰპოვებს. ეს ფსიქოლოგიურ ენაზე რომ ვთარგმნოთ, მაზოხისტური მოდელია, რომელიც სათავეს „აპოკალიფსის“ ეპოქის ადრექრისტიანობიდან იღებს.

უფრო წარმატებული აღმოჩნდა საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ შექმნილი მოდელი „საქართველო გაბრწყინდება“, რომელიც აგრესიულ მორჩილებას და ეკლესიის მტრებთან პერმანენტულ და დაუნდობელ ბრძოლას გულისხმობს. ამ მოდელმა რომ იმუშაოს, აუცილებელია, რომ ადამიანი მუდმივი საფრთხის ქვეშ იმყოფებოდეს და ყველგან, რა თქმა უნდა, ეკლესიის გარდა, მაცდუნებელ ეშმაკისა და ანტიქრისტეს ნიშნებს ხედავდეს. ეს მოვლენა, რომელიც ფსიქიატრიაში პარანოიის სახელითაა ცნობილი, იწვევს ცნობიერების რეგრესიას, ანუ მის დაბრუნებას პრემოდერნულ და ხშირად პრელოგიკურ სააზროვნო ფორმებთან, რის ფსიქოტური სიმპტომიც ორი ათასი წლის წინ კონკრეტულ ისტორიულ და რელიგიურ კონტექსტში გაჩენილი სიმბოლოს (როგორიცაა მხეცის ნიშანი 666), ცოცხალ, ემპირიულ არსებად წარმოდგენა, რომელიც „ჩიპიანი“ პირადობის მოწმობების მეშვეობით ძვრება ადამიანის სულსა და სხეულში.

666-ის, როგორც მხეცის ნიშნის რწმენა, გარდა ნევროტული თუ ფსიქოტური გამოვლინებისა, აზროვნების დეგენერაციის, ანუ უკანსვლის ნიშანია, რომელიც კოლექტიური პარანოიის და მისი ამაღლებული იდეალებით შემოსვის აუცილებელ პირობასაც ქმნის. იმისათვის, რომ ჩოხა-ახალუხში გამოწყობილი რუსთაველის პროსპექტს მოაპობდე და სამშობლოს დამანგრეველ ბოროტების ძალებთან სამკვდრო-სასიცოცხლო ომში მონაწილეობის ილუზია გქონდეს, საჭიროა 666-იც გელანდებოდეს. „მხეცის ნიშანი“ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პროექტში ადამიანთა მხეცებად ქცევის წინაპირობაა, რაც სრული სიცხადით 2013 წლის 17 მაისს გამოჩნდა: ეკლესიამ ადამიანთა „ჭარბ ენერგიებზე“ კონტროლი დაიბრუნა და მათ სუბლიმაციის უპრიმიტიულესი და ყველაზე ბნელი გზა გაუხსნა, რათა, „აპოკალიფსისავე“ პარაფრაზით რომ ვთქვათ, „მოიკლას ყველა, ვინც თაყვანს არ სცემს მხეცის ხატს“ (13:15). სიმხეცე, სადისტური წამებისა და კვლის სურვილი, არის ის საზრისი, რომელიც გაზარმაცებული აზროვნებისა და დათრგუნული, რეპრესირებული ფსიქიკის ადამიანებს ეკლესიამ და პოლიტიკურმა ავანტიურისტებმა მიანიჭეს. ეს იყო „საქართველოს გაბრწყინების“ ეკლესიური პროექტის რეალური სახე. ამგვარი რამ კი ადამიანების სრული ფსიქიკური დაკაბალებისა და გონებრივი დეგენერაციის პირობებშია შესაძლებელი.