„დაინახე ყველა ფერი“

23 თებერვალს სტარტი აიღო ორწლიანმა ანტისტიგმა კამპანიამ „დაინახე ყველაფერი“, რომლის მიზანიცაა შშმ ბავშვების მიმართ სტიგმის დაძლევა და საზოგადოების ცნობიერების შეცვლა, ამ ბავშვებისა და მშობლების მონაწილეობით. კამპანიის ფარგლებში დაგეგმილია არაერთი ღონისძიება საქართველოს მასშტაბით.

„დაინახე ყველა ფერი“

ადამიანებს შშმ პირების ეშინიათ. ეს უბრალოდ მოსაზრება არ არის. ეს არის გაეროს ბავშვთა ფონდის გამოკვლევის შედეგი, რომლის მიხედვითაც, საქართველოს მოსახლეობის თითქმის ნახევარი, 40 %-ზე მეტი, არასწორი ცოდნისა და დისკრიმინაციული ცრურწმენების საფუძველზე არის შშმ ბავშვების მიმართ უარყოფითი განწყობის, სტიგმის მატარებელი. სწორედ ეს შედეგი გახდა მიზეზი იმისა, რის გამოც 23 თებერვლიდან, იუნისეფის, ევროკავშირის, აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების მხარდაჭერითა და შშმ ბავშვების მშობლების აქტიური მონაწილეობით, მთელი ქვეყნის მასშტაბით დაიწყო ცვლილებებზე მიმართული ორწლიანი კამპანია, სახელწოდებით „დაინახე ყველა ფერი“. კამპანია მიზნად ისახავს შშმ ბავშვების მიმართ არსებული სტიგმის დაძლევას, გამოცდილების გაზიარების საშუალებით. მაია ქურციკიძე, იუნისეფის საქართველოს ოფისის კომუნიკაციების პროგრამის ხელმძღვანელი, კამპანიის უმთავრეს მისიაზე გვესაუბრება:

მაია ქურციკიძე

„საზოგადოებას დავანახვოთ, რომ ჩვენი საზოგადოება არის მრავალფეროვანი და ერთ-ერთი გამოკვეთილი ფერი ეს არიან შშმ ადამიანები. სამწუხაროდ, ჩვენ საზოგადოებაში ძალიან მაღალია სტიგმა და ნეგატიური განწყობები ამა თუ იმ ადამიანების მიმართ. ჩვენ ჩავატარეთ თვისებრივი კვლევა, გამოვიკვლიეთ, თუ რა ტიპის სტიგმები არსებობს და ძალიან ბევრი ასეთი ცრურწმენა, შიშები არსებობს, რომ, მაგალითად, შეზღუდული შესაძლებლობა არის გადამდები, რომ ეს ადამიანები უნდა ცხოვრობდნენ დაკეტილ ინსტიტუციებში და არა გარეთ, რათა გარშემომყოფებს არ შეუქმნან დისკომფორტი. კამპანიის მიზანია, რომ დავანგრიოთ ეს კარჩაკეტილობა და დავანახვოთ ხალხს ბევრი ფერი“.

ეს მოძრაობა არა ჩვენი შვილების შეზღუდვებზე, არამედ შესაძლებლობებზეა. ეს მოძრაობა ჩვენი შვილების საჭიროებების შესახებ ცოდნის გავრცელებასა და მათი უფლებების პატივისცემაზეა. ეს არის შესაძლებლობა ჩვენი შვილები განსხვავებული რაკურსით დაგანახვოთ. ამ მოძრაობის ლიდერები ვართ ჩვენ, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვები და მშობლები - ეს ის გზავნილებია, რომლებსაც კამპანიაში ჩაბმული შშმ ბავშვების მშობლები უგზავნიან დანარჩენ საზოგადოებას. მათ შორისაა ლია ტაბატაძეც. მისი 7 წლის თეოდორა დაუნის სინდრომით დაიბადა. 7 წლის წინ, როდესაც ლიას გოგონა დაიბადა, ლიამ ბევრი იტირა, რადგან თავადაც საზოგადოების იმ ნაწილის წევრი იყო, რომელიც ფიქრობდა, რომ შშმ ბავშვის მშობლობა ერთი დიდი ტრაგედიაა. ათვალიერებდა დაუნის სინდრომის მქონე ადამიანების ფოტოებს, შიშით შეჰყურებდა შვილს და ვერ წარმოედგინა როგორი იქნებოდა მისი მომავალი. თუმცა ლიამ სწორედ თეოდორას დახმარებით იპოვა თავში ძალა, დაძლია ეს სტიგმა და იმდენი მოახერხა, რომ დღეს მისი 7 წლის გოგონა სრულფასოვანი ცხოვრებით ცხოვრობს. ამ კამპანიაში ჩართვით ლია ტაბატაძეს სწორედ თავისი გამოცდილების გაზიარება სურს იმ ადამიანებისათვის, რომლებსაც შშმ შვილები ჰყავთ და იმ ადამიანებისთვისაც, რომლებიც მათ ერთგვარი შიშით უყურებენ:

ლია ტაბატაძე

„რა თქმა უნდა, საზოგადოებას ვერ მოსთხოვ, რომ ეს ყველაფერი უცებ მიიღოს. მე თვითონ გამიჭირდა ამის მიღება, მაგრამ შევძელი. ეს შეძლო ჩემმა მეზობელმა, ჩემმა ნათესავმა, თეოს მეგობრებმა, ჯგუფელებმა, რომლებიც საერთოდ არ ლაპარაკობენ მის დიაგნოზზე, რადგან ის მათი ჩვეულებრივი, რიგითი მეგობარი, მეზობელი და ნათესავია. ეს პრობლემა დაძლევადია, თუმცა თავიდან ყველას მიუღებლობა ჰქონდა. ახლა მისი განსხვავებულობა უკვე ჩვეულებრივი გახდა. მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ შევძლებთ გავაგებინოთ საზოგადოებას, რომ ეს არ არის გასაკვირი, როცა ადამიანი შეიძლება იყოს განსხვავებული რაღაც სტანდარტებისგან“.

დათა 8 წლისაა. დადის სკოლაში. დედასთან ერთად მგზავრობს საზოგადოებრივი ტრანსპორტით. უყვარს ეზოში თამაში. 3 წლის იყო აუტისტური სპექტრის აშლილობის დიაგნოზი რომ დაუსვეს. მარი კორკოტაძე, დათას დედა, ამბობს, რომ მას დღემდე აქვს განცდა იმისა, თითქოს ადამიანებს რაღაც უნდა აუხსნას, რადგან ჯერ კიდევ ხშირად გრძნობს საზოგადოების მხრიდან ეჭვნარევ თუ შიშნარევ ყურადღებას. მარი მაშინ მოერია სტიგმას საკუთარ თავში, როდესაც მალულად ცხოვრების შემდეგ პირველად გაიყვანა დათა ქუჩაში და ადამიანების მხრიდან ერთგვარი აგრესია იგრძნო. სწორედ მაშინ გააცნობიერა, რომ დათას უფლებებისათვის უნდა ებრძოლა და ამ ბრძოლას საზოგადოების ცნობიერებაში ცვლილება გამოეწვია:

„რო გავიყვანე ქუჩაში და საზოგადოებრივ ტრანსპორტში წამოვიდა წინააღმდეგობა, მაშინ ვთქვი, რომ არა, მე ის არ უნდა დავმალო. ჩემი შვილი არის საზოგადოების სრულფასოვანი წევრი და მე აუცილებლად უნდა ვიბრძოლო იმისთვის, რომ ამ ადამიანებმა არ დაჩაგრონ და ვიღაცამ არ უთხრას, რომ მე ვარ ე. წ. ჯანმრთელი და შენ ხარ ავადმყოფი, წადი სახლში და გამოიკეტე. მე მაშინ მივხვდი, რომ დათა სახლში არ უნდა გამოვკეტო და ყველაფერი გავაკეთო იმისთვის, რომ დათას ჰქონდეს ყველაფერი ის, რაც სხვას დაუბრკოლებლად ეძლევა. მინდა, რომ როცა ჩემი შვილი მოინდომებს ადამიანებთან ურთიერთობის დამყარებას, მათაც გაუღიმონ. შეიძლება საერთოდ არაფერი უთხრან, მაგრამ თუნდაც ეს ღიმილი იყოს ინტერაქციული და იგრძნო შენ, რომ ის პიროვნებად აღიქვეს და არ მიიღონ ისეთი გამომეტყველება, როგორიც აქვთ ხოლმე, ეს ვინ არის, რა უნდა“.

17 წლის იყო მანანა ალიევა, ბიჭი რომ შეეძინა. ექიმებმა მაშინვე დაუსვეს დიაგნოზი - ცერებრალური დამბლა. მანანა ახლა 34 წლისაა. მისი შვილი რაული კი - 17 წლის. რაული ეტლში ზის. მიუხედავად იმისა, რომ მანანა თავადაც ძალიან პატარა იყო, როცა შვილი შეეძინა, მიხვდა, იმის გამო, რომ მის შვილს სიარული არ შეეძლო, სახლში არ უნდა გამოეკეტა, არ უნდა დაემალა მეზობლებისგან, ნათესავებისგან. ამის პარალელურად, ცდილობდა ჩასჭიდებოდა სულ მცირე იმედს, რომ რაული ფეხზე გავლას შეძლებდა, თუმცა ამ იმედის გადაწურვის შემდეგ კიდევ უფრო დარწმუნდა იმაში, რომ შვილი არავისგან არ უნდა დაემალა:

„როგორც დედას, მეგონა, რომ ერთ დღეს გაივლიდა. ხუთ წლამდე ეტლში არ ჩაგვისვამს. დღეს გაივლის, ხვალ გაივლის, ვარჯიში, მასაჟი, ცხენი, ბალახების ნაყენები არ დარჩა, რაშიც არ ვაბანავეთ, ოპერაციაც გავუკეთეთ, მაგრამ გახდა 10 წლის და დავრწმუნდი, რომ ეს ღმერთის ნება იყო. მე ის დედა ვარ, რომელიც ჩემ ქართველ დებს ვეუბნები: გამოდით, დედებო, არ ჩავკეტოთ ჩვენი შვილები. ამის უფლებას არ გაძლევთ“.

ორწლიანი კამპანია ანტისტიგმა მოძრაობის ფარგლებში, არაერთი ღონისძიებაა დაგეგმილი საქართველოს მასშტაბით: ვიდეო და ონლაინკონკურსები სკოლის მოსწავლეებისთვის, გადაცემებისა და დისკუსიების ციკლი, ქუჩის აქციები, ფესტივალები და, მათ შორის, ვიდეო და ფოტოისტორიები შშმ ბავშვებისა და მათი მშობლების მონაწილეობით, სადაც აღბეჭდილი იქნება არა მათი პრობლემები, არამედ მათი წარმატების ამბები, თუნდაც ისეთი მარტივი წარმატების ამბები, როგორსაც ლია ტაბატაძე, თეოდორას დედა, ჩამოთვლის:

„მოუწევთ ადამიანებს ჩვენი შვილების დანახვა და არა მარტო მათი დიაგნოზების, იმისი, თუ რა არ შეუძლიათ მათ, არამედ იმის დანახვა, თუ რა შეუძლიათ მათ, როგორ განვითარდნენ, რა პოზიტიური წარმატებები და წინსვლები აქვთ. ვიღაცისთვის პოზიტიური წარმატებაა, მაგალითად, ის, რომ დამოუკიდებლად შეჭამოს მისმა შვილმა წვნიანი ისე, რომ არ დაექცეს, ვიღაცას შეუძლია სცენაზე კარგად დადგეს და იმღეროს, ვიღაცამ შეიძლება საპირფარეშო გამოიყენოს დამოუკიდებლად თინეიჯერობის ასაკში და ამისათვის ოჯახმა წლები იმუშავა და ეს მათი წარმატებაა. ამიტომ საზოგადოებას რაღაცნაირად უნდა დავანახვოთ, რომ წარმატება ასე არ იზომება, როგორც ჩვენ ვიცით და ვაქცევთ ჩარჩოებში. ამის ფასი ვიცით ჩვენ, შშმ ბავშვების მშობლებმა“.