ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა (EMC) შეისწავლა 2016-2018 წლებში, ყოველწლიური საბიუჯეტო სუბსიდირების მიღმა, სახელმწიფოს მხრიდან საპატრიარქოსთვის ფინანსური და ქონებრივი რესურსის გადაცემის პრაქტიკა.
როგორც ირკვევა, 2018 წელს, წინა წლებთან შედარებით, საპატრიარქოსთვის გადაცემული ქონების მასშტაბი გაზრდილია. „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრში“ ვარაუდობენ, რომ ეს ტენდენცია, შესაძლოა მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებს, მათ შორის, წინასაარჩევნო კონტექსტსაც უკავშირდებოდეს.
ორგანიზაციაში აცხადებენ, რომ მთავრობა, ლეგიტიმური საჯარო მიზნის გარეშე აგრძელებს საპატრიარქოსთვის ფინანსური და მატერიალური რესურსების გადაცემას.
საპატრიარქოსთვის ამ უძრავი ქონების გადაცემა, როგორც წესი, არ უკავშირდება საბჭოთა პერიოდში ჩამორთმეული ისტორიული საეკლესიო ქონების დაბრუნების ვალდებულებას. ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, 2016-2018 წლებში საპატრიარქოს საკუთრებაში აქტიურად გადაეცემა არამხოლოდ ის მიწის ნაკვეთები, რომელიც მის ისტორიულ საკუთრებას წარმოადგენდა, არამედ, სახელმწიფოს საკუთრებაში რეგისტრირებული სხვა მიწის ნაკვეთებიც. უძრავი ქონება საკუთრებაში სიმბოლურ ფასად, 1 ლარად, ან სრულიად უსასყიდლოდ გადაეცემა. სახელმწიფო, როგორც წესი, არასოდეს უთითებს, რა მიზნით გადასცემს ქონებას და გადაცემამდე, არც საბაზრო ღირებულებას განსაზღვრავს. შესაბამისად, უცნობია, რა ღირებულების უძრავი ქონება გადაეცემა საქართველოს საპატრიარქოს ყოველწლიურად.
EMC წერს, 2016 წელს, საქართველოს საპატრიარქოს, უსასყიდლოდ, საკუთრებაში გადაეცა 19 არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით 236 705 კვ.მ, რომელზეც განთავსებული იყო 3 768.7 კვ.მ ფართობის შენობა ნაგებობები.
2017 წელს გადაეცა 21 არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით 87 984 კვ.მ, რომელზეც განთავსებული იყო 3 031.8 კვ.მ ფართობის შენობა ნაგებობები.
2018 წელს გადაეცა, 22 მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით 420 102 კვ.მ, მათ შორის 300 245 კვ.მ სასოფლო-სამეურნეო და 119 857 არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი, რომელზეც განთავსებული იყო 2 750.35 კვ.მ ფართობის შენობა ნაგებობები.
მთლიანობაში, 2016-2018 წლებში საპატრიარქოს სახელმწიფომ 801 308 კვ. მ ფართობის უძრავი ქონება გადასცა.
წინა წლების გამოცდილების გათვალისწინებით[1] კი, მთლიანობაში 2014-2018 წლებში საპატრიარქოსთვის გადაცემული უძრავი ქონება 1 714 822.83 კვ.მ მიწის ფართობს აღწევს.
2016-2018 წლებში საქართველოს მთავრობის სარეზერვო ფონდიდან საპატრიარქოს გამოეყო 1 379 700 ლარი სამების საკათედრო ტაძარში გაჩენილი ხანძრის შედეგად დაზიანებული ინფრასტრუქტურის რესტავრაციის-აღდგენისა და მასთან დაკავშირებული ხარჯების დაფინანსების მიზნით.
EMC შეფასებით, საპატრიარქოსთვის უძრავი ქონების გადაცემისა და სუბსიდირების არსებული გამოცდილება არღვევს სეკულარიზმის კონსტიტუციურ პრინციპს და კონკრეტული რელიგიური ორგანიზაციის გაუმართლებელი პრივილეგირების და მხარდაჭერის პრაქტიკას ქმნის.
„ამგვარი მხარდაჭერის პრაქტიკა თვითნებობის და რელიგიური საკითხების პოლიტიკური ინსტრუმენტალიზების რისკებს აჩენს და მთლიანობაში ნეგატიურ გავლენას ახდენს დემოკრატიულ პროცესებზე და თავად საპატრიარქოს მიმართ საზოგადოებრივ ნდობაზე. ამასთან, კონკრეტული რელიგიური ორგანიზაციის უპირატეს მდგომარეობაში ჩაყენებასხვა რელიგიური თემებისა და ორგანიზაციების იერარქიზებას იწვევს და დისკრიმინაციული შინაარსისაა“, - ვკითხულობთ EMC -ის განცხადებაში.