პუტინი გდანსკში ჩავიდა და პოლონელებს მოუწოდა ისტორიის შეფასებისას ცალმხრივობისგან განთავისუფლდნენ.
ასე შეაფასა ”რეჩ პოსპოლიტას” გამოკითხვა, რომლის შედეგებით, გამოკითხულთა სამოცმა პროცენტმა გერმანია და საბჭოთა კავშირი ერთნაირად დაადანაშაულა მეორე მსოფლიო ომის დაწყებაში. ანუ სტალინის საბჭოთა კავშირი და ჰიტლერის გერმანია, მთელი თავისი მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტით, ფაქტობრივად, ერთი და იმავე ხარისხის ბოროტებად წარმოადგინა.
მეორე მსოფლიო ომის დაწყებიდან 70 წელი გავიდა.
და ზუსტად ერთი წელი გავიდა შარშანდელი სექტემბრიდან, როცა პრაღაში, ჩვენი რადიოს ცენტრალურ ოფისში მომიხდა რამდენიმე დღე მუშაობა. ცხადია, აგვისტოს მოვლენები ჩვენი გადაცემების მთავარ თემად რჩებოდა. ამიტომ ყველაფერს ვკითხულობდი, რასაც საქართველოზე წერდნენ. ფრანგულ ჟურნალ ”ტელერამას” კომენტარიც კი გავუგზავნე ჟან რადვანისთან ინტერვიუზე, რომელიც სავსეა დღევანდელი რუსული პროპაგანდის კლიშეებით. მაგრამ არ გამოაქვეყნეს... არადა, შეურაცმხყოფელი არაფერი დამიწერია; უბრალოდ, გავახსენე რედაქციას, რომ ეს რადვანი, ყოფილი ფრანგი კომუნისტი, საბჭოთა საქართველოსთვის (!) ბევრი კარგი რომ აქვს გაკეთებული (მისი ინიციატივით ჩატარდა, მაგალითად, ქართული ფილმების დიდი რეტროსპექტივა 1988 წელს, პომპიდუს ცენტრში), დღევანდელ საქართველოში აღარ აღიქმება ”ევროპელ მესიად”, რომელმაც დასავლეთი ჩვენს კულტურას უნდა აზიაროს. იგი ერთი ჩვეულებრივი, რიგითი ევროპელი ქართველოლოგია, რომელიც გულის სიღრმეში საბჭოთა კავშირს მისტირის - იმ დროს, როცა აქ ჩამოდიოდა, საუკეთესო სასტუმროებში ცხოვრობდა... როცა ”უცხოელად”, ”ფრანგად”, ”ევროპელად” აღიქვამდა და ხალიჩებს უგებდა სრულიად საქართველოს კულტურული ელიტა.
ჰოდა, აბა რას არ დაწერს ფუნქციადაკარგული მეცნიერი. უბრალოდ, ცუდია, რომ მის ბოდვას მრავალტირაჟიანი და პოპულარული ”ტელერამა” აქვეყნებს.
ყოფილ ევროპელ კომუნისტებს საბჭოთა კავშირის ნოსტალგია რომ აქვთ, ეს არცაა გასაკვირვი. გაკვირვებას უფრო იწვევენ ევროპული სახელმწიფოების ის ლიდერები, რომელთაც კვლავაც არ უნდათ იმის გაგონება, რომ სტალინიზმი და ნაციზმი ერთი და იმავე მოვლენის ორი მხარეა.
არ სჯერათ სტალინის საკონცენტრაციო ბანაკების, თუ, უბრალოდ, არ აწყობთ? როგორც მამაჩემი ამბობს ხოლმე, ”გაზი უნდათ” მართლა? და თუ ასეთი მერკანტილისტები არიან, რატომ გვარიგებენ ჭკუას?
ჰოდა, ბევრი ვიკითხე რუსეთის შესახებ შარშანდელ აგვისტო-სექტემბერში იმის იმედით, რომ დასავლურ პრესაში თანამოაზრეებს მივაგნებდი - იმ ხალხს, ვისაც ჩემსავით აკვიატებული აქვს, რომ საბჭოთა კავშირი ყოფილ საბჭოთა კავშირში არ დანგრეულა და რომ საბჭოთა კომუნისტები ასევე საჭიროებენ ნიურნბერგის პროცესს.
ვლადიმირ ბუკოვსკი!
ოჰ, ეს რა კარგი კაცი აღმოვაჩინე 2008 წლის სექტემბერში!
უფრო სწორად, ეს კაცი კი ვიცოდი, მაგრამ მისი სტატია არ მქონდა წაკითხული, ჯერ კიდევ აგვისტოს მოვლენებამდე რომ გამოაქვეყნა ”კორიერე დელა სერაში”. ”სიცრუის კედელთან” ჰქვია წერილს.
ვერაფრით გავიგე, რატომ უყვართ დასავლეთში კაგებეო... იური ანდროპოვი ქვეყნის ლიდერი როცა გახდა, დასავლეთის პრესის ბედნიერებას საზღვარი არ ჰქონდა - კონიაკი და ჯაზი უყვარს, ინგლისური იცისო... დასავლეთში მხოლოდ მოგვიანებით, როცა ანდროპოვმა მოლოდინი არ გაამართლა, გაახსენდათ, რომ ცეკას მდივანი 15 წელი იმ ორგანიზაციაში მუშაობდა, სადაც ადამიანებს აწამებდნენ და ხოცავდნენო.
ბუკოვსკი კითხულობს, ნეტავი როგორი იქნებოდა დასავლეთის რეაქცია გერმანიის კანცლერი რაიხის უშიშროების მთავარი სამმართველოს, ან ”სს”-ს ყოფილი ოფიცერი რომ გამხდარიყოო? დასავლეთის ლიდერები ხომ ლამის ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ 1999 წელს ვლადიმირ პუტინის, კაგებეს ყოფილი პოლკოვნიკის, ქებაში. ბუკოვსკიმ ცინიკური უწოდა ტონი ბლერის სიტყვებს, წარმოთქმულს პუტინთან შეხვედრის შემდეგ: ”რუსეთს უდიდესი გამოცდილება აქვს ტერორიზმთან ბრძოლაში”... ”ეს იგივეა, რომ თქვა - გერმანიას უდიდესი გამოცდილება აქვს ებრაელებთან ურთიერთობაში” - წერს ბუკოვსკი და მკითხველს ახსენებს, რომ სწორედ რუსეთმა მოახერხა ტერიროზმის გადაქცევა სახელმწიფო პოლიტიკად. უფრო მეტიც, ეს პოლიტიკა მთელ მსოფლიოში გაავრცელა
ჰოდა, როგორ არ დავურეკავდი ლონდონში?!
მე კი ვიცოდი მისი პოზიცია, მაგრამ მინდოდა ჩემს თანამემამულეებსაც მოესმინათ; ბოლოს და ბოლოს შეეგნოთ, რომ ქართულ საზოგადოებაში კათარზისი ვერ მოხდება, სანამ ამ ეშმაკს, საბჭოთა კავშირს, თავისი კრემლითა და პუტინით საკუთარ თავში არ გავანადგურებთ; თორემ მოლოტოვ-რიბენტროპის მსგავსი პაქტები კიდევ არაერთხელ დაიდება და პატარები, სუსტები, დაუცველები ისევ დავიჩაგრებით... მერე ჩვენში ისევ გამოჩნდებიან ადამიანები, რომელთაც ”ჩაგრულის პოზა” მხოლოდ და მხოლოდ სიამოვნებას ანიჭებს - სახლში დაპატიჟებენ, კონფერენციებს გამართავენ, საპატრიარქოში წაიყვანენ... და ევროპაც ამოისუნთქებს; ყოფილ საბჭოთა სივრცეში სიმშვიდეა; ახლა შეიძლება გავთბეთ მათი გაზით, კარგი ვჭამოთ და კარგი ვსვათ!
ინტერვიუ რომ ჩავწერე, ბუკოვსკის სერგო ფარაჯანოვი გავახსენე. 1988 წელს, ჟან რადვანის ინიციატივით ჩატარებულ ქართული ფილმების ფესტივალზე როცა ჩავედით პარიზში... შეხედა იქაურობას და თქვა: ”ამათ ერთი ეს გრძელი სენდვიჩი პირიდან რომ წაგლიჯო, ეგრევე ომს დაგიწყებენ. ნურასდროს დაუჯერებ იმას, ვინც პატიოსანს თამაშობს”... მერე გახედა სენ-დენიზე მდგარ მეძავებს და შესძახა: ”აი, ესაა ხალხი!”
ბუკოვსკის გაეცინა. პრაღაში ცხოვრობო? - მკითხა. არა, ზეგ თბილისში ვბრუნდები მეთქი... ბედნიერი კაცი ხარ, საინტერესოა თქვენთან ცხოვრებაო... ლონდონიდან მითხრა.
მეც ასე ვფიქრობ.
ასე შეაფასა ”რეჩ პოსპოლიტას” გამოკითხვა, რომლის შედეგებით, გამოკითხულთა სამოცმა პროცენტმა გერმანია და საბჭოთა კავშირი ერთნაირად დაადანაშაულა მეორე მსოფლიო ომის დაწყებაში. ანუ სტალინის საბჭოთა კავშირი და ჰიტლერის გერმანია, მთელი თავისი მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტით, ფაქტობრივად, ერთი და იმავე ხარისხის ბოროტებად წარმოადგინა.
მეორე მსოფლიო ომის დაწყებიდან 70 წელი გავიდა.
და ზუსტად ერთი წელი გავიდა შარშანდელი სექტემბრიდან, როცა პრაღაში, ჩვენი რადიოს ცენტრალურ ოფისში მომიხდა რამდენიმე დღე მუშაობა. ცხადია, აგვისტოს მოვლენები ჩვენი გადაცემების მთავარ თემად რჩებოდა. ამიტომ ყველაფერს ვკითხულობდი, რასაც საქართველოზე წერდნენ. ფრანგულ ჟურნალ ”ტელერამას” კომენტარიც კი გავუგზავნე ჟან რადვანისთან ინტერვიუზე, რომელიც სავსეა დღევანდელი რუსული პროპაგანდის კლიშეებით. მაგრამ არ გამოაქვეყნეს... არადა, შეურაცმხყოფელი არაფერი დამიწერია; უბრალოდ, გავახსენე რედაქციას, რომ ეს რადვანი, ყოფილი ფრანგი კომუნისტი, საბჭოთა საქართველოსთვის (!) ბევრი კარგი რომ აქვს გაკეთებული (მისი ინიციატივით ჩატარდა, მაგალითად, ქართული ფილმების დიდი რეტროსპექტივა 1988 წელს, პომპიდუს ცენტრში), დღევანდელ საქართველოში აღარ აღიქმება ”ევროპელ მესიად”, რომელმაც დასავლეთი ჩვენს კულტურას უნდა აზიაროს. იგი ერთი ჩვეულებრივი, რიგითი ევროპელი ქართველოლოგია, რომელიც გულის სიღრმეში საბჭოთა კავშირს მისტირის - იმ დროს, როცა აქ ჩამოდიოდა, საუკეთესო სასტუმროებში ცხოვრობდა... როცა ”უცხოელად”, ”ფრანგად”, ”ევროპელად” აღიქვამდა და ხალიჩებს უგებდა სრულიად საქართველოს კულტურული ელიტა.
ჰოდა, აბა რას არ დაწერს ფუნქციადაკარგული მეცნიერი. უბრალოდ, ცუდია, რომ მის ბოდვას მრავალტირაჟიანი და პოპულარული ”ტელერამა” აქვეყნებს.
ყოფილ ევროპელ კომუნისტებს საბჭოთა კავშირის ნოსტალგია რომ აქვთ, ეს არცაა გასაკვირვი. გაკვირვებას უფრო იწვევენ ევროპული სახელმწიფოების ის ლიდერები, რომელთაც კვლავაც არ უნდათ იმის გაგონება, რომ სტალინიზმი და ნაციზმი ერთი და იმავე მოვლენის ორი მხარეა.
არ სჯერათ სტალინის საკონცენტრაციო ბანაკების, თუ, უბრალოდ, არ აწყობთ? როგორც მამაჩემი ამბობს ხოლმე, ”გაზი უნდათ” მართლა? და თუ ასეთი მერკანტილისტები არიან, რატომ გვარიგებენ ჭკუას?
ჰოდა, ბევრი ვიკითხე რუსეთის შესახებ შარშანდელ აგვისტო-სექტემბერში იმის იმედით, რომ დასავლურ პრესაში თანამოაზრეებს მივაგნებდი - იმ ხალხს, ვისაც ჩემსავით აკვიატებული აქვს, რომ საბჭოთა კავშირი ყოფილ საბჭოთა კავშირში არ დანგრეულა და რომ საბჭოთა კომუნისტები ასევე საჭიროებენ ნიურნბერგის პროცესს.
ვლადიმირ ბუკოვსკი!
ოჰ, ეს რა კარგი კაცი აღმოვაჩინე 2008 წლის სექტემბერში!
უფრო სწორად, ეს კაცი კი ვიცოდი, მაგრამ მისი სტატია არ მქონდა წაკითხული, ჯერ კიდევ აგვისტოს მოვლენებამდე რომ გამოაქვეყნა ”კორიერე დელა სერაში”. ”სიცრუის კედელთან” ჰქვია წერილს.
ვერაფრით გავიგე, რატომ უყვართ დასავლეთში კაგებეო... იური ანდროპოვი ქვეყნის ლიდერი როცა გახდა, დასავლეთის პრესის ბედნიერებას საზღვარი არ ჰქონდა - კონიაკი და ჯაზი უყვარს, ინგლისური იცისო... დასავლეთში მხოლოდ მოგვიანებით, როცა ანდროპოვმა მოლოდინი არ გაამართლა, გაახსენდათ, რომ ცეკას მდივანი 15 წელი იმ ორგანიზაციაში მუშაობდა, სადაც ადამიანებს აწამებდნენ და ხოცავდნენო.
ბუკოვსკი კითხულობს, ნეტავი როგორი იქნებოდა დასავლეთის რეაქცია გერმანიის კანცლერი რაიხის უშიშროების მთავარი სამმართველოს, ან ”სს”-ს ყოფილი ოფიცერი რომ გამხდარიყოო? დასავლეთის ლიდერები ხომ ლამის ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ 1999 წელს ვლადიმირ პუტინის, კაგებეს ყოფილი პოლკოვნიკის, ქებაში. ბუკოვსკიმ ცინიკური უწოდა ტონი ბლერის სიტყვებს, წარმოთქმულს პუტინთან შეხვედრის შემდეგ: ”რუსეთს უდიდესი გამოცდილება აქვს ტერორიზმთან ბრძოლაში”... ”ეს იგივეა, რომ თქვა - გერმანიას უდიდესი გამოცდილება აქვს ებრაელებთან ურთიერთობაში” - წერს ბუკოვსკი და მკითხველს ახსენებს, რომ სწორედ რუსეთმა მოახერხა ტერიროზმის გადაქცევა სახელმწიფო პოლიტიკად. უფრო მეტიც, ეს პოლიტიკა მთელ მსოფლიოში გაავრცელა
ჰოდა, როგორ არ დავურეკავდი ლონდონში?!
მე კი ვიცოდი მისი პოზიცია, მაგრამ მინდოდა ჩემს თანამემამულეებსაც მოესმინათ; ბოლოს და ბოლოს შეეგნოთ, რომ ქართულ საზოგადოებაში კათარზისი ვერ მოხდება, სანამ ამ ეშმაკს, საბჭოთა კავშირს, თავისი კრემლითა და პუტინით საკუთარ თავში არ გავანადგურებთ; თორემ მოლოტოვ-რიბენტროპის მსგავსი პაქტები კიდევ არაერთხელ დაიდება და პატარები, სუსტები, დაუცველები ისევ დავიჩაგრებით... მერე ჩვენში ისევ გამოჩნდებიან ადამიანები, რომელთაც ”ჩაგრულის პოზა” მხოლოდ და მხოლოდ სიამოვნებას ანიჭებს - სახლში დაპატიჟებენ, კონფერენციებს გამართავენ, საპატრიარქოში წაიყვანენ... და ევროპაც ამოისუნთქებს; ყოფილ საბჭოთა სივრცეში სიმშვიდეა; ახლა შეიძლება გავთბეთ მათი გაზით, კარგი ვჭამოთ და კარგი ვსვათ!
ინტერვიუ რომ ჩავწერე, ბუკოვსკის სერგო ფარაჯანოვი გავახსენე. 1988 წელს, ჟან რადვანის ინიციატივით ჩატარებულ ქართული ფილმების ფესტივალზე როცა ჩავედით პარიზში... შეხედა იქაურობას და თქვა: ”ამათ ერთი ეს გრძელი სენდვიჩი პირიდან რომ წაგლიჯო, ეგრევე ომს დაგიწყებენ. ნურასდროს დაუჯერებ იმას, ვინც პატიოსანს თამაშობს”... მერე გახედა სენ-დენიზე მდგარ მეძავებს და შესძახა: ”აი, ესაა ხალხი!”
ბუკოვსკის გაეცინა. პრაღაში ცხოვრობო? - მკითხა. არა, ზეგ თბილისში ვბრუნდები მეთქი... ბედნიერი კაცი ხარ, საინტერესოა თქვენთან ცხოვრებაო... ლონდონიდან მითხრა.
მეც ასე ვფიქრობ.