8 და 9 აპრილს თბილისში პირველად გაიმართა Boiler Room-ის წვეულებები. Boiler Room გლობალური ონლაინ მუსიკალური მაუწყებლობაა, რომელიც ცოცხალი მუსიკის საღამოებს აწყობს და ინტერნეტით გადასცემს მთელ მსოფლიოში. Boiler Room-მა პირველი შოუ ლონდონში გამართა 2010 წელს და მას შემდეგ 100-ზე მეტი ქალაქი მოიცვა, სტოკჰოლმიდან შანხაიმდე.
Boiler room-ს რეგულარული ღონისძიებები აქვს ლონდონში, ნიუ-იორკში, ბერლინში, მექსიკაში, სიდნეიში, სან პაულოში, ტოკიოში, კრაკოვსა და ლოს ანჯელესში. მუსიკალური პროგრამა ორიენტირებულია ელექტრონულ მუსიკაზე, ტექნოსა და ჰაუსზე, თუმცა არაერთხელ გაჟღერებულა მათ სივრცეებში ჰიპ ჰოპი, ჯაზი ან კლასიკური მუსიკა.
რადიო თავისუფლება თბილისში შეხვდა ბერლინის Boiler room-ის დამფუძნებელსა და პროდუსერს მიხაელ შტანგელს და ესაუბრა პროექტის შესახებ, რომელსაც მილიონობით მაყურებელი ჰყავს მთელ მსოფლიოში.
რადიო თავისუფლება: „ბოილერ რუმის“ 5 წლის იუბილესთან დაკავშირებული წვეულების სლოგანი იყო: „ანდერგრაუნდი ცხოვრობს ონლაინ“. საინტერესოა, რა არის შენთვის ანდერგრაუნდი და როგორ ფიქრობ, რა აინტერესებს ხალხს, ვინც ონლაინ ცხოვრობს?
მიხაელ შტანგელი: თუ გერმანულ ანდერგრაუნდს დააკვირდები, რა იგულისხმებოდა ამ ცნების უკან ბევრი წლის განმავლობაში, ძირითადად ინფორმაციის ხელმისაწვდომობაზეა საუბარი, რაც ნიშნავს, რომ ანდერგრაუნდი იყო ის, რაც უნდა მოგეძებნა, რაც ყველასთვის ხელმისაწვდომი არ იყო. და თუ ვილაპარაკებთ ანდერგრაუნდ მუსიკაზე, ანდერგრაუნდ ფართიზე, საუბარია იმაზე, რომ იქ ვერ მოხვდებოდი და ვერ მოუსმენდი, თუ არ იცოდი ეს ადგილი, ეს შემსრულებლები, არ იცნობდი ხალხს, ვინც ანდერგრაუნდად თვლიდა თავს. უნდა ყოფილიყავი ნაწილი ამ კონსპირაციული პროცესებისა, რომლებიც განსაზღვრულ სივრცეებში ვითარდებოდა. ელექტრონული მუსიკაც ხომ ასე იყო, თავიდან მხოლოდ კონკრეტულ ადგილებში ისმოდა ამ ტიპის მუსიკა.
რაც ინტერნეტმა ინფორმაციის გავრცელების სისტემა შეცვალა, ყველაფერი შეიცვალა. თუ ადრე გაზეთებიდან და ჟურნალებიდან ვიგებდით ამბებს და 90-იანებში ფირფიტებიდან ვუსმენდით მუსიკას, რომლებსაც, შესაძლოა, 2, 3 თვე ველოდებოდით, ახლა ნებისმიერ ინფორმაციაზე წვდომა მარტივად არის შესაძლებელი და ამისთვის მხოლოდ „გუგლი“ გვჭირდება. ამ რეალობაში, რა თქმა უნდა, ანდერგრაუნდი ვეღარ იქნება ის, რაც რაიმე ექსკლუზიურზე წვდომას გულისხმობს. ანდერგრაუნდი და კლუბის კულტურა პრივილეგიასთან მაინც არის ასოცირებული, ინტერნეტმა რაც შეცვალა, მათი დემოკრატიზაციაა. შეიძლება ცხოვრობდე ისეთ ქალაქში, სადაც არ არის კლუბი და აქტიური მუსიკალური ცხოვრება, მაგრამ მაინც იცოდე, რა ხდება კლუბში და ვინ აკეთებს საინტერესო მუსიკას. ,,ბოილერ რუმმა“ სწორედ ეს გააკეთა, კლუბი ახლოს მიიტანა ყველასთან, ვისაც აინტერესებს. არა მარტო ლონდონიდან, ბერლინიდან და ნიუ-იორკიდან შეგიძლია ნახო, როგორია ტექნო დღეს, არამედ სახალინიდანაც, მაგალითად, სადაც კლუბი საერთოდ არ არსებობს, შეგიძლია ყოველ პარასკევს ახალი სანახაობა ნახო. ჩვენი იდეაც სწორედ ამაში მდგომარეობს, რომ რაც შეიძლება მეტ ადამიანთან მივიტანოთ ე.წ. ანდერგრაუნდი. რომ მკითხოთ, ჩემთვის ის ხალხი კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, ვინც, მაგალითად, სახალინიდან გვიყურებს, ვიდრე ისინი, ვინც ბერლინში დადის კლუბებში.
რადიო თავისუფლება: ჰო, მაგრამ ცოტა უცნაურია. შენ არ ხარ კლუბში, მაგრამ კლუბში ხარ და არა ერთხელ და ორჯერ, ხალხი, ვინც უყურებს „ბოილერ რუმის“ ვიდეოებს, სისტემატიურად ადევნებს თვალს, რა ხდება კლუბებში. როგორ ფიქრობ, რა მაგია აქვს ამ ვიდეოებს, რაც მილიონობით ადამიანს იზიდავს მსოფლიოს ნებისმიერი წერტილიდან?
მიხაელ შტანგელი: ჰო, მაგრამ კულტურა იცვლება და ელექტრონული და მუსიკალური სცენაც იცვლება. მაგალითად, ბერლინს თუ აიღებ, სადაც შეიძლება ითქვას, ელექტრონული მუსიკის იმპერიაა, დაახლოებით, სამწლიანი ციკლი არსებობს, რომლის განმავლობაშიც იცვლება მუსიკალური რეალობა და ის ხალხი, ვინც კლუბებში დადის. გარდა ამისა, ეს ხომ არ არის ლაივები მხოლოდ ბერლინიდან და ლონდონიდან. გასულ წელს, მაგალითად, ჩვენ ვიყავით 35 ქვეყანაში და უმეტეს მათგანში პირველად გვქონდა ლაივი. ეს ნიშნავს, რომ იქიდან კიდევ ახალი მაყურებელი წამოვიყვანეთ და არსებულ მაყურებელსაც ახალი სანახაობა შევთავაზეთ. კი, შეიძლება ვინმე ხუთი წელია უყურებს ,,ბოილერ რუმს“, მაგრამ მას არასოდეს უნახავს, როგორია ქართული ელექტრონული მუსიკა, ჩვენ მხოლოდ ახლა ვართ საქართველოში და გამოდის, რომ ისევ ისეთ სანახაობას ვთავაზობთ ადამიანებს, როგორიც არასოდეს უნახავთ. იმ ქვეყნებს, სადაც გავდივართ ხოლმე, ისე ვარჩევთ, რომ იქ საინტერესო კულტურული პროცესები მიდიოდეს ან ჩვენ გვინდოდეს ამ პროცესების სტიმულირება.
„ბოილერ რუმის“ ვიდეოები საინტერესოა ასევე როგორც არქივი. შეგიძლია წლების მერე შეხვიდე ინტერნეტში და მარტივად ნახო, სად რა ხდებოდა, ვინ რა მუსიკას აკეთებდა, როგორ ერთობოდა და რითი ცხოვრობდა ხალხი.
რადიო თავისუფლება: სხვა ქვეყნებზეც მინდოდა მეკითხა, სადაც „ბოილერ რუმი“ გადის ხოლმე. რომელია შენთვის განსაკუთრებით საინტერესო ქვეყნები, სადაც იმუშავებდი?
მიხაელ შტანგელი: მინდა გითხრა, რომ საქართველო იყო ერთ-ერთი ასეთი ქვეყანა და ამას იმიტომ არ გეუბნებით, რომ ახლა აქ ვარ, როკ-კონცერტებზე რომ ამბობენ ხოლმე შემსრულებლები: გამარჯობა - როსტოკი. მე მართლა წლებია ვგეგმავდი საქართველოში ჩამოსვლას, ჩვენ არაერთ ქართველს ვიცნობთ, შემსრულებლებს, სტუდენტებს, რომლებიც ჩვენს წვეულებებზე დადიან ხოლმე და ვიცით, რა საინტერესო პროცესებია აქ. გარდა ამისა, კულტურა, რაც გაქვთ. ჰამლეტ გონაშვილი როცა აღმოვაჩინე, დიდხანს ვიყავი შთაბეჭდილების ქვეშ. კლასიკური მუსიკა, ფოლკლორი, რაც აქ გაქვთ, არანაკლებ საინტერესოა, ვიდრე ის თანამედროვე პროცესები, რაც თქვენს თვალწინ ვითარდება.
კიდევ ერთი საოცნებო ქვეყანა, სადაც მომავალ წელს მიდის „ბოილერ რუმი“, ჩინეთია. ჩვენ იქიდან ძალიან ბევრი მაყურებელი გვყავს და ვფიქრობთ, მოვიდა დრო, ჩავიდეთ. ჩემთვის ელექტრონულ მუსიკას სოციალური და პოლიტიკური ასპექტებიც აქვს, გარდა კულტურულისა და ისეთ ქვეყნებში, როგორიც, მაგალითად, ჩინეთია, ძალიან მნიშვნელოვანია ამ ასპექტების შეტანა.
ჩემი ოცნებაა ასევე სამხრეთ აფრიკაში წასვლა - ზიმბაბვეში, უგანდაში და სხვა ქვეყნებში.
რადიო თავისუფლება: ცოტა ხნის წინ თქვი, რომ „ბოილერ რუმი“ ერთგვარი არქივიც არის იმ მუსიკალური პროცესების, რაც ჩვენს ირგვლივ ვითარდება. ინტერნეტში უამრავი პროცესის ფოტო და ვიდეო არქივი იტვირთება და ჩვენს გარშემო ძალიან დიდი რაოდენობით ინფორმაცია ტრიალებს ყოველდღიურად. როგორ ფიქრობ, ამ ინფორმაციის ზღვაში როგორ შეიძლება ისეთი პროდუქტის შექმნა, რომელიც გამორჩეული იქნება და ყურადღებას მიიქცევს?
მიხაელ შტანგელი: სანამ ამ კითხვაზე გიპასუხებ, ცოტა უკან წავალ, ჩემს ბავშვობაში, რომელიც რუსეთში გავატარე. მოსკოვში დავიბადე და 90-იან წლებში გადავედი გერმანიაში საცხოვრებლად, ერთ პატარა სოფელში. ნამდვილ სოფელში არ იყო არანაირი ნიშანი კულტურის, იყო მხოლოდ ინტერნეტი და კულტურამდე სწორედ ამ ინტერნეტმა მიმიყვანა. ერთ-ერთ რადიოსადგურს ვუსმენდი ხოლმე, სადაც ყოველ შაბათ საღამოს უშვებდნენ ტექნოს.
ჩემი პერსონის, გემოვნებისა და ინტერესების ჩამოყალიბებაში ზუსტად იმ ინფორმაციამ ითამაშა დიდი როლი, რასაც ინტერნეტიდან ვიღებდი, ერთგვარი მედიაარქეოლოგიაა იმის ძებნა, რაც გჭირდება.
დღეს ჩვენი „ბოილერ რუმის“ მიზანი არის არა მხოლოდ ის, რომ კარგი ხარისხის ვიდეოები განვათავსოთ კლუბებიდან ინტერნეტში, არამედ ის, რომ წლიდან წლამდე მეტი საინტერესო კონტექსტი იკვეთებოდეს ჩვენს პროდუქციაში. აქ ჩემი მხრიდან არის ასევე მედიისა და სოციოლოგიის სპეციალისტის პროფესიული ინტერესებიც, დავაკვირდე იმას, რა როგორ მუშაობს ინტერნეტში, ეს ერთგვარი მედიაარქეოლოგიაა, უზარმაზარ სივრცეში ხელების ცეცება.
ინტერნეტკომუნიკაციების სპეციალისტები ხშირად ამბობენ, რომ ინტერნეტში მეფე არის კონტენტი, მე კი ვამბობ, მთავარი არის კონტექსტი, კონტექსტებით შეგიძლია მიიზიდო, დააინტერესო და დაიკავშირო ხალხი.
რადიო თავისუფლება: კონტექსტი, ალბათ, არა მხოლოდ ინტენრეტში, ზოგადადაც მეფეა. ბარემ გკითხავ კლუბებზე და კლუბების კონტექსტზე: ორივე კლუბი, სადაც საქართველოში „ბოილერ რუმი“ განთავსდება, აქცენტს აკეთებს ლგბტ თემის წევრების უფლებების დაცვაზე, სხვადასხვა სოციალურ საკითხებზე. როგორ ფიქრობ, რა შეიძლება შეცვალოს კლუბურმა ცხოვრებამ ქვეყნის ცხოვრებაში ან ე.წ. მოწყვლადი ჯგუფების მდგომარეობის გაუმჯობესებისთვის?
მიხაელ შტანგელი: იმ ვითარებაში, როგორიც დღეს მსოფლიოშია, რომელი სოციალური საკითხებიც დგას ახალგაზრდების წინაშე, ელექტრონული მუსიკა პოლიტიკური მუსიკაა და საუნდჩეკი უფასო პოლიტიკური ოთახია. ეს ნიშნავს, რომ როდესაც ჩიკაგოში შავკანიანი ქვიარ მუსიკოსი საუნდჩეკზე დგას, შეუძლებელია ის ნეიტრალური იყოს. ეს მისთვის თავისუფლების ხმაა, რომელსაც ღია სივრცეში აჟღერებს.
მე ვფიქრობ, რომ ეს იდეოლოგიური და სოციალური კომპონენტი არის სწორედ ის, რაც სოციალურ ენერგიას და პოლიტიკურ პერსპექტივას აგენერირებს. ეს ნიშნავს, რომ როცა შენ კლუბში ხარ, სადაც სიბნელეა, სადაც მარტო ხარ, შეგიძლია შიშველი და ღია იყო, სადაც მუსიკის ენერგია იცვლება, იქმნება გარემო, რომელშიც არკვევ, ვინ ხარ და რა გინდა გააკეთო, აქ გაქვს პერსპექტივა. ადამიანები ერთიანდებიან როგორც მუსიკის, ასევე ღირებულებების გარშემო.
კლუბები პლატფორმაა სოციალური პრობლემების წინააღმდეგ ბრძოლისთვის, რომლებსაც, უბრალოდ, ადგილები სჭირდება განვითარებისთვის.
რადიო თავისუფლება: ერთ-ერთ ინტერვიუში რუსულ ინტერნეტგამოცემასთან საუბრისას, როცა რუსეთში კლუბური ცხოვრების პერსპექტივაზე გკითხეს, უთხარი, რომ ელექტრონული ცხოვრების განვითარებას და კლუბურ კულტურას სახელმწიფო ლობი სჭირდება. მეორე მხრივ, ვთანხმდებით იმაზე, რომ კლუბი თავისუფალი სივრცე უნდა იყოს, სადაც ყველაზე ჩაგრულებიც კი მშვიდად შეძლებენ ყოფნას. როგორ შეიძლება სახელმწიფოს ინტერესები და კლუბების თავისუფლება ერთად იყოს დაცული?
მიხაელ შტანგელი: კონტექსტის გასაგებად უცბად მოგიყვებით, რა ხდება მოსკოვში. იქ ბევრი სირთულეა, მოსკოვს ჰყავს ძალიან კონსერვატორული ხელისუფლება. ხელისუფლების ლობი და ინტერესების თანხვედრა ძალიან მნიშვნელოვანია კლუბისთვის, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა კულტურული ინსტიტუციისთვის, იქნება ეს მუზეუმი, გალერეა თუ რაიმე სხვა სივრცე. უნდა ფიქრობდეს ხელისუფლება, რომ ეს არის საინტერესო კულტურული სივრცე, სადაც განათლებული, დიდი პოტენციალის მქონე, აქტიური ადამიანები ერთად იკრიბებიან და საინტერესო პროცესებს უყრიან საფუძველს. ხელისუფლებას არ უნდა ეშინოდეს ასეთი ადგილების და, გარდა ამისა, უნდა ხედავდეს კლუბურ ცხოვრებას, როგორც განვითარების, მათ შორის, ეკონომიკური განვითარების პოტენციალს.
მაგალითად, მე მქონდა შეხვედრა ტურიზმის სააგენტოს წარმომადგენლებთან და მივხვდი, რომ აქ ხვდებიან, რომ ეს არის შანსი და არა ოპოზიცია. კლუბები არ არის უცნაური ადგილი, სადაც გაურკვეველი ახალგაზრდები იკრიბებიან და ერთობიან, ხვდებიან, რომ ეს არის ქვეყნის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი, ეს არის სამუშაო ადგილები, ეკონომიკის განვითარება და ა.შ.
რადიო თავისუფლება: შეგვიძლია ვთქვათ, რომ დღეს როკი ელექტრონული მუსიკაა?
მიხაელ შტანგელი: კი, ასეა ნამდვილად. დაახლოებით, ორი წლის წინ მე ვნახე, როგორ უკრავდა მარტინ გარიქსი დიჯეი ტიესტოსთან ერთად და როგორ ცეკვავდნენ ამ მუსიკაზე, მივხვდი, რომ ეს იგივე იყო, რასაც ბონ ჯოვი აკეთებდა, მაგალითად. ეს იყო როკი. ეს იყო იგივე ეფექტები, იგივე სტრუქტურა, იგივე დრამატურგია, მხოლოდ ინსტრუმენტი იყო სხვა, გიტარის ნაცვლად - დიჯეი. დღეს კლუბებში ისეთივე ბევრი ხალხი დადის, როგორც როკ-ფესტივალებზე დადიოდნენ და კონტექსტიც იგივეა: პოლიტიკური, სოციალური, რეაქტიული, პოლიტიკური.
რადიო თავისუფლება: მადლობა.
