რადიო თავისუფლება: ელჩო გალეგოს, დიდი მადლობა ჩვენს სტუდიაში სტუმრობისთვის. თქვენ ხართ ადამიანი, რომელმაც მრავალი წლის წინ წამყვანი როლი ითამაშა შშმ პირების კონვენციის შექმნაში. რა გასწავლათ საკუთრივ პროცესმა? ძალიან საინტერესო იყო თქვენი დღევანდელი გამოსვლა საქართველოს შშმ პირების ორგანიზაციების წინაშე და როცა პროცესის ისტორიას ჰყვებოდით, ყველა ის საკითხი და გამოწვევა ძალიან ნაცნობი, ნათელი იყო... რა გაკვეთილი იყო ის პროცესი თქვენთვის?
როცა ასაკი გემატება და 65-ს გადააბიჯებ, 85% ალბათობაა იმისა, რომ შენ იქცევი შშმ პირად. ასე რომ, მე მივხვდი, რომ ეს არ არის საკითხი, რომელიც უმცირესობას ეხება, რაც „სხვას“ ეხება.
ლუის გალეგოსი: მე დიპლომატი ვარ. 52 წელი ვიმსახურე დიპლომატად, ვიდრე პენსიაში გავიდოდი. დიპლომატის საქმე კონსენსუსის, შეთანხმებების მიღწევაა და განსხვავებების, რთული განსხვავებების მოგვარების მცდელობა. ამ სახის მოლაპარაკებებში, როცა საქმე გაქვს 5-6 ენასთან, განსხვავებულ ღირებულებებთან, განსხვავებულ რწმენასთან, კულტურასთან, ტრადიციებთან - რას ნიშნავს შეზღუდული შესაძლებლობები ან მისი ზეგავლენა ინდივიდზე, თემზე, ოჯახზე - განსხვავებულად აღიქმება, კონტექსტი განსხვავებულია. როცა ცდილობ შეათანხმო კონვენცია გაეროს 193 წევრს შორის, რომლებსაც განსხვავებული ხედვები ჰქონდათ, მაგრამ ჩვენ ყველანი დიპლომატები ვიყავით და არ გვქონდა საფუძვლიანი ცოდნა შეზღუდულ შესაძლებლობებზე და ამიტომ გვჭირდებოდა კონკურენცია, მონაწილეობა, ახსნა შეზღუდული შესაძლებლობების პირებისგან.
რადიო თავისუფლება: ჩვენ ვლაპარაკობთ 1990-იანების ბოლოზე, არა?
ლუის გალეგოსი: ჩვენ ვლაპარაკობთ 2002-ის დასაწყისიდან 2006-მდე პერიოდზე, როცა მზადდებოდა ამ კონვენციის პროექტი. თუმცა, შეზღუდული შესაძლებლობების საკითხი გაეროში წამოიჭრა მრავალი ათწლეულით ადრე. იყო შეზღუდული შესაძლებლობების დეკადაც და ეს იყო საკითხის აღქმის ერთი ნაწილი. იმ დროს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ 650 მილიონი ადამიანი იყო მიჩნეული შეზღუდული შესაძლებლობების მქონედ. დღეს ეს რიცხვი 1,3 მილიარდია და ის იზრდება, ვინაიდან შენ ან იბადები შეზღუდული შესაძლებლობებით ან მოგვიანებით იძენ ავარიის, ავადმყოფობის ან ომის შედეგად, რომელიც ახლა მიმდინარეობს. თუმცა, როცა ასაკი გემატება და 65-ს გადააბიჯებ, 85% ალბათობაა იმისა, რომ შენ იქცევი შშმ პირად. ასე რომ, მე მივხვდი, რომ ეს არ არის საკითხი, რომელიც უმცირესობას ეხება, რაც „სხვას“ ეხება.
რადიო თავისუფლება:არამედ ეს გვეხება „ჩვენ“.
მსოფლიოში თუ 1,3 მილიარდი შშმ პირია, ეს ზეგავლენას ახდენს 2,6 მილიარდ ადამიანზე.
ლუის გალეგოსი: ეს გვეხება თქვენ და მე, ჩვენ. ჩვენ დავდგებით ამის წინაშე. ამდენად, შეზღუდული შესაძლებლობების შესახებ კონვენცია იქცა რევოლუციურ სოციალურ ცვლილებად, ვინაიდან ადამიანებმა შეხედეს ამ საკითხს მომავლის ჭრილში: შენ დაგჭირდება სახლის უნივერსალურად მოწყობა, რომ დაბერებისას არ გქონდეს წინაღობები შენი ცხოვრების წესში, უნდა გქონდეს ავტონომია, მდგრადობა, დამოუკიდებლობა. უნდა შეინარჩუნო არა მხოლოდ პოლიტიკური უფლებები, არამედ უფლება ჯანმრთელობაზე. წესებზე დაფუძნებული ეს კონვენცია, ხელმოწერისა და რატიფიკაციის შემთხვევაში, სავალდებულო ხდება სახელმწიფოსთვის და ის ძალიან წარმატებულია, ვინაიდან 193-დან 186 ქვეყანამ მოაწერა მას ხელი.
რადიო თავისუფლება: მათ შორის საქართველომ.
ლუის გალეგოსი: დიახ.
რადიო თავისუფლება: თუმცა, ჩვენ ვიცით, რამდენად რთულია, ზოგადად, ინკლუზიურობის მიღწევა საქართველოში. ეს ეხება ყველა სფეროს, ყველა უმცირესობას, არაუმცირესობას - პროცესების ინკლუზიურობას. ამის მოწმენი ვართ მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებშიც. ახლა ამაზე არ ვსაუბრობთ. თუმცა, განსაკუთრებით ჩანს [ეს სირთულე], როცა ეს უმცირესობებს ეხება: ცხადია, კიდევ უფრო რთული ხდება საკითხის მნიშვნელოვნად, პოლიტიკურად მნიშვნელოვნად ქცევა. ვიცი, რომ შშმ პირებს მეტი გამოწვევა აქვთ საქართველოში, ვიდრე იმ ნაწილს, რომელსაც უმრავლესობას ვუწოდებთ, დანარჩენ საზოგადოებას. როგორ შეიძლება ეს კონვენცია რეალურად შეეხოს საქართველოში მყოფ შშმ პირს?
მსოფლიოში მეტი ადამიანი ბერდება, ვიდრე იბადება და 2050 წლისთვის, რომელიც 27 წელიწადში დადგება, ორი მილიარდი ვიქნებით, რასაც უნდა დავუმატოთ ზეგავლენის სამიზნე ჯგუფი - 4 მილიარდი ადამიანი.
ლუის გალეგოსი: ჩვენ გამოვთვალეთ, რომ ყოველ შშმ პირის უკან მოიაზრება კიდევ ორი პირი, ვისზეც ეს ზეგავლენას ახდენს. ასე რომ, მსოფლიოში თუ 1,3 მილიარდი შშმ პირია, ეს ზეგავლენას ახდენს 2,6 მილიარდ ადამიანზე. ეს ეხება ოჯახურ ურთიერთობებს, ურთიერთობებს სკოლაში, ჯანდაცვის სფეროში, საზოგადოებასთან ურთიერთობას, მომვლელებს და ა.შ. ასე რომ, ეს 3,9 მილიარდი ადამიანი, რომელიც კონვენციამდე გამქრალი იყო, ხილული ხდება საზოგადოებისთვის. ეს არის საზოგადოების ისტორიული ცვლილებების პროცესი. ჩვენ ვლაპარაკობთ ინკლუზიაზე, ვლაპარაკობთ შშმ ბავშვების განათლების ნორმალურ პროცესში ჩართვაზე, მათთვის სამუშაო ადგილების მისაწვდომობაზე, რომ ჰქონდეთ მდგრადობა და ავტონომიურობა.
რადიო თავისუფლება: რაც, საბოლოოდ, რომ შევაფასოთ, პრაგმატულად რომ მივუდგეთ, უკეთესია სახელმწიფოსთვის.
ლუის გალეგოსი: და საზოგადოებისთვის.
რადიო თავისუფლება: ცალსახად.
ლუის გალეგოსი: ვინაიდან, თუკი შშმ ბავშვი ინტეგრირებულია სკოლაში, იქ მყოფები მეტს გაიგებენ მის ინტეგრაციაზე კომპლექსურ საზოგადოებაში. ინტეგრირებულობა, ინკლუზიურობა, მრავალფეროვნების, განსხვავებულობის პატივისცემა გამოწვევაა მსოფლიოსთვის. თუკი ჩვენ არ ვაიძულებთ საზოგადოებას ამ ცვლილებების განხორციელებას, გვექნება მუდმივად უთანასწორო საზოგადოება. ეს კონვენცია აჩვენებს, რომ გაერო რელევანტურია, როცა ის ფოკუსირდება ისეთ მნიშვნელოვან რამეზე, როგორიც ეს საკითხია. და როცა შენ დაამატებ დაბერებას (და მე მოუთმენლად ველი კონვენციას, რომელიც დაიცავს დაბერების პროცესში მყოფი პირების უფლებებს), ეს ნიშნავს, რომ ეხები მილიარდ ადამიანს. ახლა მსოფლიოში მეტი ადამიანი ბერდება, ვიდრე იბადება და 2050 წლისთვის, რომელიც 27 წელიწადში დადგება, ორი მილიარდი ვიქნებით, რასაც უნდა დავუმატოთ ზეგავლენის სამიზნე ჯგუფი - 4 მილიარდი ადამიანი. ამრიგად, დაბერება შეცვლის ჩვენს საზოგადოებებს და საჭირო იქნება პოლიტიკური გადაწყვეტილებების ტრანსფორმაციაც, რომ შევეხოთ ამ საკითხს, ხელი შევუწყოთ ჭკვიანური საჯარო პოლიტიკების და მსოფლიო პოლიტიკის შექმნას, რომელიც ამ სახის დემოგრაფიული ცვლილების შესაბამისი იქნება.
თუკი პერსპექტივაში ჩემს თავზეც ვიფიქრებ, რომ შეიძლება შშმ პირი გავხდე, ინსულტის თუ უბედური შემთხვევის შედეგად, მეც მინდა უზრუნველყოფილი მქონდეს უფლებები.
რადიო თავისუფლება: თქვენ ყვებოდით, რომ კონვენციაზე მუშაობის, მისი ადვოკატირების დროს - რომ მასზე ხელი მოეწერათ და მისი რატიფიკაცია მოეხდინათ სახელმწიფოებს - ზოგიერთი მათგანისგან იყო უარი და წინააღმდეგობა. ლაპარაკი არ არის განუვითარებელ ქვეყნებზე, არამედ ასეთებს შორის იყვნენ აშშ და ევროპის ზოგიერთი ქვეყანა. რას უკავშირდებოდა ეს წინააღმდეგობა? რაზე წუხდნენ ისინი იმ დროს?
ლუის გალეგოსი: მიზეზები გაპირობებული იყო პოლიტიკური მომენტებით, ისტაბლიშმენტით, არჩევნებით, პოლიტიკის კეთებით. ფუნდამენტური ისაა, რომ ასეთი ტიპის ადამიანის უფლებათა კონვენციების საფუძველზე, იქმნება სადამკვირვებლო ორგანო, რომელიც აკვირდება და აანალიზებს ქვეყანას, რომელიც კონვენციის ხელისმომწერია. მაგალითად, ეკვადორი ავიღოთ, რომელმაც მოაწერა ხელი და მოახდინა რატიფიკაცია ამ კონვენციის: ექსპერტთა კომიტეტი ჟენევაში გააანალიზებს ასრულებს თუ არა ეკვადორი შშმ პირების მიმართ აღებულ ვალდებულებებს. ზოგიერთ სახელმწიფოს ეს არ მოსწონს.
ვთვლით, რომ დადებითი ნაბიჯია სტანდარტების უნივერსალიზაცია, ვსწავლობთ ერთმანეთისგან. თუკი ავიღებთ მისაწვდომობას - შეზღუდული შესაძლებლობებისა და მისაწვდომობის საკითხებს, არა მხოლოდ ფიზიკურს - იქნება ეს ეტლით მოსარგებლეებისთვის ასასვლელ-ჩამოსასვლელები თუ უსინათლოებისა და სმენადაქვეითებულებისთვის - არამედ ტექნოლოგიური მისაწვდომობის საკითხიც უნდა იყოს განხილული. თანამედროვე სამყაროში სახელმწიფო პასუხისმგებელი იქნება შშმ პირების ადაპტაციაზე ტექნოლოგიურ ცვლილებებთან, რაც მათთვის მოიტანს ჯანმრთელობის უკეთეს სტანდარტს, შრომის უკეთეს სტანდარტს, საზოგადოებაში თავის შენარჩუნების მეტ შესაძლებლობასა და მათ კონტრიბუტორებად ქცევას. ეს საკითხი მოიცავს ინდივიდის დამოუკიდებლობასა და ავტონომიურობასაც. რა მაგალითზეც ვამბობდი - ერთია, როცა იცი, რომ გყავს შშმ უმცირესობა, მაგრამ, თუკი პერსპექტივაში ჩემს თავზეც ვიფიქრებ, რომ შეიძლება შშმ პირი გავხდე, ინსულტის თუ უბედური შემთხვევის შედეგად, მეც მინდა უზრუნველყოფილი მქონდეს უფლებები, რომლებიც მე მივიღე იმიტომ, რომ ადამიანი ვარ.
რადიო თავისუფლება:რატომ არის ამის გაგება რთული გადაწყვეტილების მიმღებებისთვის? საქართველოს მაგალითზე ვხედავ, რომ ეს არ არის მნიშვნელოვანი საკითხი, არამედ არის რაღაც, რის გააქტუალურებასაც ვიღაცები ცდილობენ, მაგრამ ვერასდროს ხერხდება მისი რეალურ საკითხად ქცევა, არჩევნების დროსაც კი, როცა პოლიტიკოსები ცდილობენ დაპირებების გაცემას, ჩვეულებრივ უსაფუძვლოსი, ზოგჯერ საფუძვლიანისაც, მაგრამ ამ საკითხზე არ ლაპარაკობენ.
მე რომ შშმ პირის მამა ვიყო, ვინერვიულებდი - ვინ მიხედავდა მას ჩემი სიკვდილის შემდეგ, თუკი არ ექნებოდა ავტონომიურობა და უნარები, რომ თავისით გაეტანა თავი.
ლუის გალეგოსი: ჩემი ცოლის განმარტებით, ეს არ არის მიმზიდველი თემა. ეს თემა არ არის მოტივატორი, თუკი მას არ გადააქცევ თემად, რომელიც შენ გეხება. ჩემი ნარატივი იქნებოდა, რომ მე და თქვენ უნდა გადავიაზროთ ხედვა, რომლითაც ჩვენი მამები და ბაბუები ცხოვრობდნენ, რომლებსაც ჰქონდათ უკურნებელი დაავადებები და პრობლემები. ისინი იძულებული იყვნენ თავიანთ სახლებში მოეხერხებინათ ზრუნვის მიღება, ზოგს არ გააჩნდა უნარი თავი შეენახა. ეს რეალური პრობლემაა და რეალური წუხილი, იმ ფონზე, როცა მსოფლიო მოსახლეობის ასაკი იზრდება, მსოფლიო ბერდება და გვჭირდება პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღება: იმის გათვალისწინება, რომ საჭიროა საჯარო პოლიტიკები ამ პრობლემებთან გასამკლავებლად, ვინაიდან დაბერების ასაკში მყოფი ადამიანების დაფინანსების ხასიათი, სოციალური და ზრუნვის სისტემის დაფინანსების ხასიათი ჩვენგან მოითხოვს ჭკვიანურ პოლიტიკებს, რაც მათ სიცოცხლისუნარიანად აქცევდა. ვიცი, რომ მიმდინარეობს მუშაობა. ვიცი, უფრო იოლია სხვას გადააბარო საქმე და მოგვიანებით მათ მოაგვარონ. ასე რომც მიუდგე, საზოგადოებები მაინც აღმოჩნდებიან ამ პრობლემის წინაშე და ჩვენ სწორედ ასე ვხედავთ - ლაპარაკი არ არის ათწლეულებსა და ასწლეულებზე, არამედ - რეალობაზე ახლა. ჩვენ ვლაპარაკობთ სოციალური ზეგავლენის ჯგუფზე, რომელიც გავლენას იქონიებს თითოეულ ჩვენგანზე. პანდემიის გამო და იმის გამო, რომ პანდემიის ეფექტი ასეთი მძიმე იყო შშმ პირებსა და ხანდაზმულებზე...
რადიო თავისუფლება: დიახ, მახსოვს საქართველოშიც ასე იყო...
ლუის გალეგოსი: ეს იყო ჯგუფი, რომელზეც ყველაზე მეტად იმოქმედა პანდემიამ, რომელშიც ყველაზე მეტი ადამიანი გარდაიცვალა და მათი ღირსების უფლება შეილახა იმის გამო, როგორც უდგებოდნენ საზოგადოებები ხანდაზმულებსა და შშმ პირებს მთელ მსოფლიოში. ადამიანის უფლებების დაცვა ყველა ჩვენგანისთვის გამოწვევაა, ვინაიდან ჩვენ ძალიან ახლო მომავალში აღმოვჩნდებით მათ მდგომარეობაში.
რადიო თავისუფლება: მე გავიზარდე საბჭოთა კავშირში, სკოლა საბჭოთა კავშირის დროს დავამთვრე და ამ გადასახედიდან იმ დროებას უკეთესად ვაცნობიერებ, რომ შშმ პირები - ბავშვები თუ უფროსი ასაკისა -უხილავები იყვნენ, ოჯახებში იყვნენ, დაფარულები საზოგადოებისგან. მე არ მახსოვს შშმ ბავშვი, რომელიც ჩემთან ერთად ეზოში თამაშობდა, რაც არ ნიშნავს, რომ ისინი არ არსებობდნენ, ცხადია, იყვნენ.
სად ვიყავით 2002-ში, როცა შეზღუდული შესაძლებლობები არ შედიოდა ათასწლეულის დღის წესრიგში, რომელიც მთელმა მსოფლიომ შევათანხმეთ გაეროში და სად ვართ ახლა, 21 წლის შემდეგ?
ლუის გალეგოსი: ცხადია.
რადიო თავისუფლება: რაც შეიცვალა საქართველოში, არის ის, რომ შშმ პირები უფრო ხილულები ხდებიან. ეს, რა თქმა უნდა, პროგრესია, თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მათი პრობლემები მოგვარებულია. თუმცა, მაინც, ეს წინსვლაა - ჩემი შვილები განსხვავებულ რეალობას ხედავენ და უკეთესია, რომ ისინი მას ხედავენ, შეჩვეულები არიან და ეს ნორმაა. საბჭოთა კავშირის დროს ნორმა იყო იმათი გადამალვა, ვისაც საზოგადოება პრობლემურად აღიქვამდა, რაც საშინელება იყო. ორიოდე საათის წინ მიმდინარე შეხვედრაზე არავინ იყო რომელიმე სახელმწიფო სამსახურიდან და ვიცი, რომ ვიღაც იყო დაპატიჟებული შესაბამისი სახელმწიფო უწყებიდან. ესეც აჩვენებს, რომ ეს არ არის საკითხი, რომელიც ხელისუფლებას დიდად ადარდებს. რა იქნება თქვენი რჩევა მათთვის, ვინც გადაწყვეტილებებს იღებს, რომ ამას მინიმუმ პრაგმატულად მაინც მიუდგნენ?
ლუის გალეგოსი: პოლიტიკაში ძალიან პრაგმატული უნდა იყო. როცა ლაპარაკია მონიტორინგზე, მაგალითად, ეკვადორის შშმ პირების კონვენციასთან შესაბამისობის, მე ჩემს ხალხს ვეუბნები: აქ ვართ, რომ დაგეხმაროთ. ეს კონვენცია უნდა შეასრულოთ - თქვენ მას ხელი მოაწერეთ, პარლამენტმა მოახდინა რატიფიკაცია. თქვენ ვალდებულები ხართ ის შეასრულოთ.
თუკი არ იცი, რა არის პრობლემა, მას არასდროს გადაჭრი. ერთადერთი, ვისაც პრობლემის ახსნა შეუძლია, არიან შშმ პირები. უნდა ითანამშრომლო მათთან, უნდა იცოდე - რა არის მათი რეალობა, რომ ის მოაგვარო. ჩვენ დაგეხმარებით. მე ვმუშაობ ისეთ ორგანიზაციასთანც, როგორიცაა „სპეციალური ოლიმპიადა“, რომელმაც ახლახან ბერლინში ჩაატარა ოლიმპიური თამაშები ინტელექტუალურად შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვების მონაწილეობით. 190 დელეგაცია მონაწილეობდა და 7 ათასი სპორტსმენი. ეს ნიშნავს, რომ 190 დელეგაციიდან შეზღუდული ინტელექტუალური შესაძლებლობების ადამიანები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ, რომ მოეპოვებინათ სიამაყე, უფრო პოზიტიურები ყოფილიყვნენ, ესწავლათ. ეს იყო მათ ჯანმრთელობაში შეტანილი წვლილი. შეგვიძლია ხელი შევუწყოთ მათ განათლებას, ვიფიქროთ მათ პრობლემაზე. ვინაიდან, მე რომ შშმ პირის მამა ვიყო, ვინერვიულებდი - ვინ მიხედავდა მას ჩემი სიკვდილის შემდეგ, თუკი არ ექნებოდა ავტონომიურობა და უნარები, რომ თავისით გაეტანა თავი. როგორ უნდა გადავჭრა ეს ძალიან ადამიანური პრობლემა? გონებაში სულ მიტრიალებს: როცა ისეთი ხანდაზმული ადამიანის შეზღუდულ შესაძლებლობებზე ლაპარაკობ, როგორიც მე ვარ - რა იქნება, ინსულტი რომ დამემართოს, ვინ მომხედავს, რა ვალდებულებები აქვს სახელმწიფოს?
მნიშვნელოვანია ადამიანის განათლებისა და აზროვნებისთვის იმ სირთულის გაგება, რომ მსოფლიო დასახლებულია ადამიანებით, სადაც ერთი შეზღუდული შესაძლებლობების არის და მეორე ასეთად იქცევა.
ჩემი მიდგომა ასეთია: ეს არის თამაშის წესები, რომლებზეც შეთანხმდით. ამ კონვენციას ხელი მოაწერა და მისი რატიფიკაცია მოახდინა 186-მა ქვეყანამ. ეს გაეროს თითქმის უნივერსალური კონვენციაა. თქვენ აიღეთ ვალდებულებები და შეასრულეთ ისინი. ჩვენ დაგეხმარებით. შექმენით უკეთესი მსოფლიო ყველასთვის - არა მხოლოდ მათთვის, ვინც უკვე არის შშმ პირი, არამედ მათთვისაც, ვინც უნდა ისწავლოს რას ნიშნავს შეზღუდული შესაძლებლობები.
რადიო თავისუფლება: აუცილებელი არც არის გყავდეს შშმ შვილი, რაიმე სერიოზული შეზღუდვებით - ჩვენ ყველანი ვღელავთ ჩვენს შვილებზე, როგორ იცხოვრებენ ისინი, როცა ჩვენ აღარ ვიქნებით. მე, მაგალითად არ მაქვს პასუხი არც იმაზე, რა იქნება, თუკი მე შშმ პირი გავხდები. დამოკიდებული ხარ მხოლოდ ოჯახის წევრებზე და მერე რამე იქნება...
თქვენს გამოსვლაში ახსენეთ „საზოგადოებრივი რევოლუცია“...
ლუის გალეგოსი: ჩვენ, ლათინური ამერიკელები ძალიან ემოციურები ვართ ჩვენს ტერმინოლოგიაში.
რადიო თავისუფლება: ჩვენც.
ლუის გალეგოსი: შევხედოთ სად ვიყავით 2002-ში, როცა შეზღუდული შესაძლებლობები არ შედიოდა ათასწლეულის დღის წესრიგში, რომელიც მთელმა მსოფლიომ შევათანხმეთ გაეროში და სად ვართ ახლა, 21 წლის შემდეგ? - შეზღუდულ შესაძლებლობებზე მიმდინარეობს მსჯელობა, აქ, ეს პროგრამა, რომელშიც მომიწვიეთ, არის დემონსტრაცია, რომ შეზღუდული შესაძლებლობები მნიშვნელოვანია, რომ შეზღუდული შესაძლებლობები უნდა იყოს აღიარებული კერძო და საჯარო ხელმძღვანელების მიერ, ბიზნესის მიერ, ვინაიდან, როცა ვლაპარაკობთ 4 მილიარდ ადამიანზე, ეს არის ბაზარი. მომხმარებლები მოითხოვენ, რომ შენი კომპანია იყოს ინკლუზიური, ქალებს უხდიდნენ ღირსეულ ანაზღაურებას, არ ამუშაო ბავშვები და გყავდეს დასაქმებული შშმ პირები.
ვინაიდან მსოფლიო უფრო კომპლექსურ საზოგადოებად გარდაიქმნება, შეზღუდული შესაძლებლობების საკითხი რელევანტურია. მე ვმუშაობ კიდევ ერთ ორგანიზციაში, რომელსაც ჰქვია “The Valuable 500”, რომელიც აერთიანებს მსოფლიოს 800 მსხვილ მულტინაციონალურ კორპორაციას და რომელიც მუშაობს თავიანთ მიწოდების ჯაჭვებში სხვადასხვა შშმ პირების, სხვადასხვა უნარის მქონე პირების სხვადასხვა გზით ინტეგრაციაზე, მათთან როგორც მომხმარებლებთან მიდგომებზე. საზოგადოების ცვლილება, რომ ის უფრო სამართლიანი, უფრო ინკლუზიური გახდეს, რევოლუციური ამოცანაა. თუკი ჩვენ იმ გზას ვადგავართ, რომელიც ეფუძნება წესებზე დაფუძნებულ ხელშეკრულებას, რომელიც ვალდებულებად აიღეს ქვეყნებმა, მე ოპტიმისტურად ვთვლი, რომ ეს არის სწორი გზა. უნდა უზრუნველვყოთ, რომ ჩემი და თქვენი ღირსება დაცული იყოს - ეს შეიძლება იყოს ყველა ჩვენგანის მიზანი. როცა საკუთარ თავს სარკეში შევხედავთ ვკითხოთ: მე როგორი რეაქცია მაქვს მე შეზღუდულ შესაძლებლობებზე? რა პერსპექტივიდან ვუყურებ მას? მე როგორ ვრეაგირებ? - უკიდურესად საინტერესო და მნიშვნელოვანია ადამიანის განათლებისა და აზროვნებისთვის იმ სირთულის გაგება, რომ მსოფლიო დასახლებულია ადამიანებით, სადაც ერთი შეზღუდული შესაძლებლობების არის და მეორე ასეთად იქცევა.
დაბერება შეცვლის ჩვენს საზოგადოებებს და საჭირო იქნება პოლიტიკური გადაწყვეტილებების ტრანსფორმაციაც, რომ შევეხოთ ამ საკითხს, ხელი შევუწყოთ ჭკვიანური საჯარო პოლიტიკების და მსოფლიო პოლიტიკის შექმნას, რომელიც ამ სახის დემოგრაფიული ცვლილების შესაბამისი იქნება.
რადიო თავისუფლება: დიახ, საკმაოდ ხშირად ვეკითხები ამას ჩემს თავს და ეთერში რამდენჯერმე ვთქვი კიდეც, რომ ეს არ არის „მათზე“ , არამედ ეს „ჩვენზეა“ და მიხარია, რომ იგივე დღეს მოვისმინე თქვენგან. თბილისში განსაკუთრებული მისიით ჩამოხვედით - ტრეინინგის საერთაშორისო ცენტრის გასახსნელად, რომლის მსგავსიც ბევრ ქვეყანაშია. რისთვის არის ეს ცენტრი?
ლუის გალეგოსი: მე ვარ UNITAR-ის რწმუნებულთა საბჭოს თავმჯდომარე. ეს არის გაეროს ტრეინინგისა და კვლევის სააგენტო, რომლის ცენტრიც ჟენევაშია. წლების წინ გენერალურმა მდივანმა დამნიშნა საბჭოს წევრად და საბჭომ ამირჩია თავმჯდომარედ. ეს ორგანიზაცია წვრთნის ადამიანებს სხვადასხვა მიმართულებით - დაწყებული დიპლომატიითა და მოლაპარაკებებით მათთვის, ვინც მრავალმხრივ ორგანიზაციებში მუშაობს, გაგრძელებული გარემოსდაცვასთან, ჯანმრთელობასთან, დაბერებასთან დაკავშირებული თემებით - 200-ია ასეთი მიმართულება და წელიწადში 400 ათას ადამიანს ვასწავლეთ. ისეთი ცენტრი - CIFAL-ი, როგორიც პარასკევს თბილისში გავხსენით, კიდევ ორმოცამდე გვაქვს მსოფლიოში. ამ ცენტრებში ასწავლეს 100 ათას ადამიანს. ჩვენ გვჭირდება ადამიანების სწავლება ისეთ თემებზე, რომლებზეც ახლა ვსაუბრობთ. პანდემიის შემდეგ დისტანციური სწავლების რესურსი მეტია, თუმცა მთავრობებში, სამოქალაქო საზოგადოებებში, პარლამენტებში, ეკონომიკის სფეროში დასაქმებული ადამიანების სწავლება უკიდურესად მნიშვნელოვანია. ამიტომ, ძალიან მიხარია, რომ ასეთი ერთეულების შექმნაში წვლილი შევიტანე, სადაც ადეკვატურად და სისტემურად ასწავლიან ადამიანებს, რაც ხელს შეუწყობს ცოდნაზე დაფუძნებულ საჯარო პოლიტიკას.
რადიო თავისუფლება: ზუსტად მაგის კითხვას ვაპირებდი, ვის შეუძლია ასეთ ცენტრებს მიმართოს-მეთქი.
ლუის გალეგოსი: ეს ღიად ხდება - არის შესაბამისი პლატფორმა.
UNITAR მხოლოდ ტრეინინგით არ არის დაკავებული, არამედ მუშაობს აგრეთვე მსოფლიოს სხვადასხვა არეალის სატელიტურ მონიტორინგზე წყალდიდობების, ბუნებრივი კატასტროფების ზონებში. ჩვენ ამ საკითხებზე ცოდნას ვაძლევთ ადამიანებს და ვასწავლით, როგორ გაუმკლავდნენ ისეთ პრობლემებს, როგორებიცაა ბუნებრივი კატასტროფები, შიმშილობა, როგორ მოაგვარონ მდგრადი განვითარების მიზნების მიღწევასთან დაკავშირებული პრობლემები. რას გულისხმობს ეს მიზნები, რა მნიშვნელობა ექნება მათ იმ პირობებში, როცა პანდემიამ განვითარების 20 წლის წინანდელ დონესთან დაგვაბრუნა, რა დაფარული პრობლემებია გამოსავლენი? გვჭირდება პროფესიონალები, ადამიანები, რომ გავიგოთ რეალობა და პრობლემების სირთულე. ვფიქრობ, ეს უზარმაზარი წვლილია ვითარებაში, როცა არსებობს კითხვა - გვექნება თუ არა ინტელექტუალური შესაძლებლობები პრობლემების გადასაჭრელად. ამისთვის საჭიროა სისტემური აზროვნება, ანალიტიკური უნარები, ხედვა - როგორ გადაჭრა პრობლემა ისე, რომ ამან განვითარებას შეუწყოს ხელი. როცა UNITAR-ის მიერ ნასწავლ ადამიანებს ვესაუბრები, სიამაყით შემიძლია ვთქვა, რომ ეს არის უზარმაზარი ძალისხმევა. UNITAR-ი არ იღებს რესურსებს გაეროს ჩვეულებრივი ბიუჯეტიდან, არამედ ის იღებს შემოწირულობებს და ქმნის ალიანსებს ამის განსახორციელებლად. ასზე მეტი უნივერსიტეტი იღებს წვლილს ცოდნის გასაზიარებლად.
თბილისში ჩამოვედი CIFAL-ის გახსნისთვის და იმედი მაქვს, ის შეასრულებს ძალიან მნიშვნელოვან როლს შესაძლებლობების შექმნასა და ფორმირებაში არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მთელ რეგიონში და როცა რეგიონს ვამბობ, იმის მიუხედავად, სად ხარ, ეს ტრეინინგები გამოგადგება.
დიდი შთაბეჭდილების ქვეშ ვარ, რადგან აქ ყოფნისას სხვადასხვა სასტუმროში მომიწია ყოფნა და ვნახე საერთაშორისო მედიის წარმომადგენლები, შევხვდი ადამიანებს მსოფლიოს მრავალი კუთხიდან, რომლებიც არიან თბილისში, მართავენ შეხვედრებს და სხვადასხვა გზით მუშაობენ მრავალმხრივ პრობლემებზე. ამდენად, ეს არის ცენტრი, რომლის შექმნაში წვლილის შეტანითა და პრობლემების გადასაჭრელად ახალი ინსტრუმენტის შექმნით ამაყები ვართ. თქვენ და მე აქ პრობლემების გადასაჭრელად ვართ.
რადიო თავისუფლება: იმედი მაქვს. დიდი მადლობა.
ლუის გალეგოსი: დიდი მადლობა, ნინო.
