ბოლო ხანს სამხრეთ უკრაინის ორ რეგიონში ბრძოლების გაძლიერების პარალელურად, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ რეგიონებში დივერსიის, თავდასხმების, პროპაგანდისტული და დეზინფორმაციული კამპანიების „დაბალი დონის“ პარტიზანული ომი მიმდინარეობს რამდენიმე კვირაა, რაც აშკარად უთხრის ძირს რუსეთის კონტროლს.
სამხრეთ უკრაინის ქალაქ ხერსონში პლაკატები მიკრულია ლამპიონების ბოძებზე, ავტობუსების გაჩერებებსა და საცხოვრებელი სახლების სადარბაზოებში. ქალაქი რუსული ძალების მიერ არის ოკუპირებული, 24 თებერვალს უკრაინაში რუსეთის არმიის შეჭრის პირველივე დღეებიდან.
"რუსებო! აი, ასე გიზამთ ..." წერია ერთ-ერთ პლაკატზე, დაკეპილი ხორცის სურათის თავზე, რომელიც ივნისში გამოჩნდა,
მეორე პლაკატზე, რომელიც კედლებზე მიუკრავთ ხერსონში, წერია: "თუ გინდა სიცოცხლე, დაგვნებდი!" და შეიცავს QR კოდს, რომელიც, ტელეფონით სკანირების შემთხვევაში, გადაგიყვანთ უკრაინის მთავრობის ვებსაიტზე, რომელსაც კონკრეტული მითითებები აქვს იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა მიმართონ უკრაინელ ჯარისკაცს იმისთვის, რომ მას ჩაბარდნენ.
"მოვამზადეთ მითითებები მათთვის, ვისაც არ სურს თავის სამშობლოსთან ბრძოლა", წაიკითხავთ იქ.
მაშინ, როცა საბრძოლო მოქმედებები გაძლიერდა როგორც ხერსონის რეგიონში, ისე მეზობელ ზაპოროჟიეშიც, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ამ რეგიონებში უკვე რამდენიმე კვირაა გრძელდება „დაბალი დონის“ პარტიზანული ომი, რომელიც მოიცავს საბოტაჟს, თავდასხმებს და პროპაგანდისა და დეზინფორმაციის კამპანიებს, რომლებიც აშკარად მიმართულია რუსეთის კონტროლისთვის ძირის გამოთხრისკენ.
ამას რუსეთის ხელისუფლება წინააღმდეგობას უწევს იმით, რომ აკავებს ხალხს კამპანიის ჩარჩოებში, რომელსაც Human Rights Watch-მა უწოდა "ინფორმაციის მიღებისა და შიშის დანერგვის კამპანია, რათა ხალხი შეეგუოს ოკუპაციას, რადგან რუსეთი მიისწრაფვის სუვერენიტეტის დამყარებისკენ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, რითაც არღვევს საერთაშორისო სამართალს..."
უკრაინის თავდაცვის მთავარ სააგენტოს, SBU-ს, საჯარო განცხადებები არ გაუკეთებია პასუხისმგებლობის შესახებ, თუმცა ბევრი დამკვირვებელი თვლის, რომ მისი სამხედრო თანამშრომლები ან სხვა სახელმწიფო დაწესებულებები დგანან რუსეთის მიერ დამყარებული ხელისუფლებისთვის ძირის გამოთხრის ამ მცდელობის უკან.
თუმცა, უკრაინის თავდაცვის სამინისტრომ და სამხედრო დაზვერვამ აღიარეს, რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე პარტიზანული ჯგუფები მოქმედებდნენ.
მოწამვლა, სროლა
ქალაქ ხერსონისა და ხერსონის რეგიონის უდიდესი ნაწილის ოკუპაციის შემდეგ, რუსეთმა შექმნა ადგილობრივი ადმინისტრაციები რეგიონის ძირითადი სამთავრობო ფუნქციების მოქმედების შენარჩუნების მიზნით.
უკრაინამ ამ ოფიციალურ პირთაგან ბევრი შერაცხა კოლაბორაციონისტად და მოღალატედ და მიანიშნა მათ, რომ დაისჯებოდნენ.
ერთ-ერთი ასეთი ოფიციალურ პირთაგან იყო ვოლოდიმირ სალდო, ქალაქ ხერსონის სახელმწიფო მრჩეველი და პარლამენტის წევრი, რომელიც მთელი ხერსონის რეგიონის გუბერნატორად დაინიშნა რუსეთის საოკუპაციო ჯარის მიერ. სალდო იყო წევრი აწ უკვე არარსებული "უკრაინის რეგიონების პარტიისა", რომელსაც ძლიერი პრორუსული სიმპათიები ჰქონდა, სანამ დაიშლებოდა 2014 წელს.
5 აგვისტოს ის მოსკოვის კლინიკაში გადაიყვანეს კრიტიკულ მდგომარეობაში.
რუსეთის საინფორმაციო სააგენტოების ცნობით, პირველადი დიაგნოზი იყო მოწამვლა, მაგრამ მას კვლავ უტარდება ანალიზები.
გავრცელებული ცნობით, 9 აგვისტოს ის გამორთეს ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატიდან და გონებაზე იყო.
ადგილობრივი დეპუტატის, სერგეი ხლანის თქმით, ივნისის შემდეგ ეს უკვე მეორე შემთხვევა იყო, როცა სალდო მოულოდნელად გახდა ავად დაუდგენელ ვითარებაში.
იმავე დღეს, როცა სალდო შეუძლოდ შეიქნა, ხერსონის ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქის მერის მოადგილეს, ნორა კახოვკას, მისი სახლის წინ ესროლეს და მოკლეს. პასუხისმგებლობა მომხდარისთვის არავის უკისრია.
ბომბები მანქანებში
რუსეთის მიერ დანიშნული ოფიციალური პირები სხვა თავდასხმების სამიზნეებიც იყვნენ.
24 ივნისს ბომბი აფეთქდა მანქანაში, რომელშიც იმყოფებოდა დმიტრო სავლუჩენკო, ოკუპირებული ხერსონის რეგიონის ადგილობრივ სახელისუფლებო დაწესებულებაში ახალგაზრდობისა და სპორტის განყოფილების ხელმძღვანელი.
სავლუჩენკო, რომელსაც უკრაინული მედია ახასიათებდა, როგორც "ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ ადგილობრივ კოლაბორაციონისტს", ცნობების თანახმად, დაბომბვისას მოკვდა. დანარჩენი ორი მანქანა დაზიანდა აფეთქებისას, რომელმაც ახლოს მდებარე საცხოვრებელ კორპუსებში მინები ჩაამსხვრია.
ორი დღით ადრე, მანქანა, რომელსაც ხერსონის გარეუბნის ხელმძღვანელი გადაჰყავდა, ნაღმზე აფეთქდა, რის შედეგადაც მანქანაში მყოფი იური ტურულოვი, რუსეთის სახელმწიფო მედიის ცნობით, მსუბუქი დაზიანებებით გადარჩა.
ამ თვის დასაწყისში, ტურულოვი გააფრთხილეს SBU-ს ვიდეოში, რომ ის "კოლაბორაციონისტად" იყო მიჩნეული.
მაისის ბოლოს, ხერსონის ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარე ქალაქის ენერჰოდარის, რუსეთის მიერ დანიშნული მერი, მდინარე დნეპრის გასწვრივ, ზაპოროჟიეს რეგიონში, მძიმედ დაიჭრა აფეთქების შედეგად.
ასევე მაისში, მელიტოპოლში, ზაპორიჟიეს სამხრეთ ნაწილში მდებარე ქალაქში, აფეთქების შედეგად, ორი ადამიანი დაშავდა. სამიზნე აფეთქებისა, რომელიც პარტიზანებს დაჰბრალდათ, იყო რეგიონის რწმუნებული ლიდერი, ევჰენ ბალიტსკი, რომელსაც რუსეთი უმაგრებდა ზურგს.
"ამ დილით განხორციელდა ტერორისტული თავდასხმა, რომლის მიზანი იყო ქალაქის მშვიდობიანი ცხოვრების დესტაბილიზაცია", დაწერა ქალაქის ხელისუფლებამ თავის განცხადებაში Telegram-ზე.
"წინააღმდეგობის მოძრაობას სამი მიზანი აქვს: გაანადგუროს რუსული იარაღი და მისი მიწოდების საშუალებები, მოახდინოს ოკუპანტებისა და მათი კოლაბორაციონისტების დისკრედიტაცია და დააშინოს ისინი, და ინფორმაცია მიაწოდოს უკრაინის სპეცსამსახურებს მტრის პოზიციების შესახებ", განუცხადა The Associated Press-ს მელიტოპოლის, უკრაინის მიერ აღიარებულმა, მერმა, ივან ფედოროვმა.
პოსტერები, პლაკატები, გრაფიტი, გაზეთები
იდუმალი ბროშურები და პლაკატები გაჩნდა ხერსონში მალევე მას შემდეგ, რაც რუსულმა ძალებმა დაიკავეს თებერვლის ბოლოს.
ზოგი მათგანი ღია მუქარას შეიცავს, რომელიც მიმართულია რუსეთის ხელისუფლებისა და მათთან მომუშავე უკრაინელი მოქალაქეების წინააღმდეგ. ზოგს კი, როგორებიც არიან ისინი, ვისაც მიაწერენ ჯგუფს სახელწოდებით Yellow Ribbon movement, უფრო ფართო მიზნები აქვს.
მიზანი იმ პლაკატებისა, რომლებიც დაახლოებით 15 ივლისის გარშემო გამოჩნდა, ე.წ. რეფერენდუმის ჩაშლაა, რომელიც რუსეთის ხელისუფლებას აქვს დაგეგმილი რეგიონში მომავალ თვეებში.
მოსალოდნელია, რომ გამოკითხვები - როგორც ხერსონის, ისე ზაპოროჟიეს რეგიონებში - გზას გაუკვალავს მოსკოვის მცდელობებს რეგიონების ანექსიისკენ იმავე სცენარით, რომელიც იყო ყირიმში, 2014 წელს. ისევე როგორც ყირიმში, შედეგი, სავარაუდოდ, იქნება მოგონილი გამარჯვება კრემლისთვის.
პლაკატები მოიცავს დეტალურ მითითებებს რუსეთის მომხრე უკრაინელებისთვის: მაგალითად, ერთ-ერთი მათგანი აფრთხილებს ხალხს, არ მიიღონ ან არ მოითხოვონ რუსული პასპორტები, რომლებსაც ურიგებენ ხერსონში მცხოვრებლებს. პოსტში მოყვანილია უკრაინის სისხლის სამართლის კანონმდებლობა და ამტკიცებს, რომ რუსული პასპორტის აღება დასჯადი ღალატია.
მეორე პლაკატი ხალხს მოუწოდებს, დააწერონ ასო "R" იმ შენობებს, სადაც ხელისუფლება ე.წ. რეფერენდუმისთვის ემზადება.
ზოგი პლაკატი, როგორც ჩანს, დასცინის რუს ჯარისკაცებს და მათ მომხრე მოქალაქეებს და ამტკიცებს, რომ უკრაინული ძალები ნელ-ნელა უახლოვდებიან ქალაქ ხერსონს: "მზად ხართ იმღეროთ უკრაინის ჰიმნი? ხერსონს 10 კილომეტრი აშორებს თავისუფლებისგან".
არის ასევე მითითებები, თუ როგორ უნდა დამზადდეს მოლოტოვის კოქტეილი - ბოთლი ადვილად აალებადი სითხით.
6 აგვისტოს ორგანიზაციამ Yellow Ribbon ("ყვითელი ლენტი") - უკრაინულად "ჟოვტა სტრიჩკამ" - განაცხადა, რომ გამოუშვა იატაკქვეშა გაზეთი სახელწოდებით "პარტიზანის ხმა", რომელიც ადგილობრივად გავრცელდება.