რადიო თავისუფლება: ბატონო ელჩო, მოგესალმებით. დიდი მადლობა, რომ ჩვენთან ერთად ხართ ამ მნიშვნელოვან დღეს - 27 იანვარს, რომელიც არის მორიგი საბაბი საერთაშორისო თანამეგობრობისთვის პატივი მიაგოს ჰოლოკოსტის მსხვერპლთა ხსოვნას. ეს იყო კაცობრიობის მიმართ ჩადენილი ერთ-ერთი უსასტიკესი და მასობრივი დანაშაული. თუმცა, ბევრისთვის არ არის საჭირო საგანგებო დღე ან თარიღი, რომ ახსოვდეს ჰოლოკოსტი, განსაკუთრებით თქვენთვის, ბატონო ელჩო. თქვენ ბრძანდებით ჰოლოკოსტს გადარჩენილი 91 წლის კაცის შვილი. შეგიძლიათ მამათქვენის ამბავი მოგვითხროთ? როდის და როგორ მოგიყვნენ თქვენ ამ ამბავს და როგორ ცხოვრობს თქვენი ოჯახი ამგვარი გამოცდილებით?
მამაჩემი 1929 წელს დაიბადა და ომის დაწყებისას 10 წლის იყო. მათ დაატარებდნენ ბანაკიდან ბანაკში, გეტოდან გეტოში.
რან გიდორი: ისე მოხდა, რომ, ახლა გელაპარაკებით თელავივიდან, ჩემი მშობლების ბინიდან. ისრაელში ვაქცინაციისთვის ჩამოვედი და გავჩერდი ჩემს 91 წლის მამასთან და ჩემს 78 წლის დედასთან.
მამაჩემი უნგრეთში დაიბადა. მისმა ოჯახმა მოიარა მთელი აღმოსავლეთ და ცენტრალური ევროპა 1930-იანებში და როცა ომი დაიწყო, ისინი თავდაპირველად ნაცისტებმა შეიპყრეს და შემდეგ ე.წ. „გათავისუფლებულ ტერიტორიებზე“ - რუსებმა. ასე რომ, ისინი დაზარალდნენ ნაცისტებისგანაც და შემდეგ რუსეთის არმიის დაწინაურების შედეგადაც. მამაჩემი 1929 წელს დაიბადა და ომის დაწყებისას 10 წლის იყო. მათ დაატარებდნენ ბანაკიდან ბანაკში, გეტოდან გეტოში. ის ბავშვი იყო ჰოლოკოსტის დროს. ნათესავების უმრავლესობა დაეღუპა გაზის კამერებსა და სასაკლაოებზე. ორი მთავარი მიზეზი იყო, რამაც მამაჩემი, მისი და და მათი მშობლები გადაარჩინა: პირველი მიზეზი იყო ის, რომ მამაჩემს ქერა თმა და ცისფერი თვალები ჰქონდა, ანუ მას არ ჰქონდა სტერეოტიპული ებრაული გარეგნობა, არამედ უფრო სტერეოტიპული არიული შესახედაობის იყო და ამის გამო ის ხანდახან ესაყვარლებოდათ გერმანელ ჯარისკაცებს. მეორე მიზეზი ის იყო, რომ ბებიაჩემი - მამაჩემის დედა ძალიან კარგი მზარეული იყო. ამის გამო ბანაკის მეთაურმა პირად მზარეულად აიყვანა და ის ახერხებდა კარტოფილისა და ნივრის მოპარვას შვილებისთვის. ნიორი ბუნებრივი იმუნიზატორია. ბევრი ადამიანი ავადდებოდა და ილეოდა ტიფისგან და სხვა ეპიდემიებისგან, მაგრამ ნივრის მოხმარების გამო მამაჩემის ოჯახი მეტად რეზისტენტული იყო დაავადებების მიმართ.
ახლაც, კვირაში ერთხელ ან ორჯერ ყვირილით ეღვიძება. მას დღემდე აქვს ღამის კოშმარები. ბავშვობის გამოცდილება, ბავშვობის ტრავმები არსად ქრება
ომის დასრულების შემდეგ ისინი უნგრეთში დაბრუნდნენ, მაგრამ, რასაკვირველია, უნგრეთში ომის შემდეგ უფრო ძლიერი იყო ანტისემიტიზმი, ვიდრე მანამდე. ისინი მიხვდნენ, რომ ევროპაში მათთვის ადგილი არ იყო და გადაწყვიტეს ისრაელში წასვლა. მამაჩემი ისრაელში 1948 წელს ჩამოვიდა - იმ წელს, როცა ისრაელის სახელმწიფო დაფუძნდა. მაშინ მამა 19 წლის იყო.
რადიო თავისუფლება: რამდენი წელი გაატარა მან ბანაკებში?
რან გიდორი: რეალურად, ის ბანაკებში იყო მეორე მსოფლიო ომის მთელი პერიოდის განმავლობაში.
რადიო თავისუფლება: და მან იხილა მთელი ეს სისასტიკე.
რან გიდორი: დიახ. მას ახლაც, კვირაში ერთხელ ან ორჯერ ყვირილით ეღვიძება. მას დღემდე აქვს ღამის კოშმარები. ბავშვობის გამოცდილება, ბავშვობის ტრავმები არსად ქრება.
რადიო თავისუფლება: მე გკითხეთ აგრეთვე - როგორ ცხოვრობს თქვენი ოჯახი ამით, პირადად თქვენ როგორ შეიტყვეთ ჰოლოკოსტის შესახებ მამათქვენისგან და როგორ ცხოვრობთ ამ ცოდნით?
ყველაფერი შეიცვალა, როცა პირველად მოვინახულე ბანაკები. ვიყავი აუშვიცში, ტრებლინკასა და სხვა ადგილებში.
რან გიდორი: ძალიან გულწრფელად გიპასუხებთ: როცა ჩემსავით ისრაელში დაბადებული და გაზრდილი ხარ, მუდმივად ხარ გარემოცული ჰოლოკოსტთან დაკავშირებული ნარატივებით. შენ იგებ ამაზე სკოლაში, გესმის ოჯახის წევრებისგან, არის ფილმები, პიესები, წიგნები და ა.შ.. შეუძლებელია არ იცოდე ჰოლოკოსტის შესახებ კოლექტიურ მეხსიერებაზე. ისრაელელებს, როგორიც მე ვარ - დაბადებული ისრაელში, ჯარში ნამყოფი - არ გამოგვიცდია უსუსურობა, მსხვერპლობა. ჩვენ გამოვცადეთ მხოლოდ ის, რომ ვართ ძლიერები, დამოუკიდებლები, თვითკმარები. ასე რომ, ჩემნაირი ადამიანები ზოგჯერ უარყოფენ ჰოლოკოსტს და მის შესახებ მეხსიერება ჩვენ ცოტათი შემაწუხებლად გვეჩვენება. მაგრამ, ეს ყველაფერი შეიცვალა, როცა პირველად მოვინახულე ბანაკები. ვიყავი აუშვიცში, ტრებლინკასა და სხვა ადგილებში.
რადიო თავისუფლება: რამდენი წლის იყავით?
ჩვენი ერის ნახევარი ექვს წელიწადში უბრალოდ გაქრა. ყველა ოჯახს ჰყავს დაღუპული ნათესავები. ჩვენ ჯერ კიდევ ვგლოვობთ ჩვენი ერის გამქრალ ნახევარს
რან გიდორი: უკვე დიპლომატი ვიყავი. თუმცა, უფრო მნიშვნელოვანი ცვლილება ჩემში მოხდა, როცა მამა გავხდი. ჩემი პირველი ქალიშვილი რომ გაჩნდა, 33-ის ვიყავი და უცებ აღმოჩნდა, რომ მე უნდა მეზრუნა უსუსურ არსებაზე და გავიაზრე, რომ მილიონზე მეტი ბავშვი დახოცეს ჰოლოკოსტის დროს - პაწაწინა, უსუსური, უმანკო არსებები… ეს ენით აუწერელი განცდა იყო. მხოლოდ მაშინ გავიაზრე, რომ მამაჩემი თავად ბავშვი იყო ჰოლოკოსტის დროს...
ეს ძალიან პირადული საკითხია, მაგრამ ვიცი, რომ ჩემს თაობაში ბევრმა ჰოლოკოსტთან რეალური კავშირი განიცადა თავისი ოჯახური განცდების გავლით.
რადიო თავისუფლება: როგორც მესმის, ჰოლოკოსტი არის გაცილებით მეტი, ვიდრე ისტორიული, ერთ-ერთი ყველაზე შემაძრწუნებელი გამოცდილების შესახებ ხსოვნა. ეს არის ის, რასთან ერთადაც მთელი ებრაელი ერი ცხოვრობს. შეგიძლიათ აგვიხსნათ, რატომ არის ასე მნიშვნელოვანი ჰოლოკოსტის შესახებ ახსოვდეს და საკმარისად კარგად ესმოდეს მსოფლიოში ყველას და არა მხოლოდ ებრაელ ერს?
ჩვენ არ დავუშვებთ ანტისემიტიზმის არანაირ ფორმას ან რაიმე მცდელობას - საფრთხე შეექმნას ისრაელელების სიცოცხლეს
რან გიდორი: ეს არის უმნიშვნელოვანესი საკითხი. ეს არის უმთავრესი საკითხი. ჰოლოკოსტი უპირველესად მნიშვნელოვანია, რა თქმა უნდა, ჩვენთვის - ებრაელებისთვის, ისრაელელებისთვის. ჩვენ დავკარგეთ ერის ნახევარი. ენით აუწერელი რამ არის - ჩვენი ერის ნახევარი ექვს წელიწადში უბრალოდ გაქრა. ყველა ოჯახს ჰყავს დაღუპული ნათესავები. ჩვენ ჯერ კიდევ ვგლოვობთ ჩვენი ერის გამქრალ ნახევარს. მეორე ის, რომ ისრაელის სახელმწიფო დაფუძნდა სულ რაღაც სამ წელიწადში მეორე მსოფლიოს ომისა და ჰოლოკოსტის დასრულებიდან. ჩვენ ლტოლვილებით - მამაჩემის მსგავსი ადამიანებით - დავაფუძნეთ სახელმწიფო. ის აქ ჩამოვიდა 19 წლის, არაფერი ებადა, ზუგრზე მოკიდებული ტანსაცმლის გარდა. და, მათ დააფუძნეს სახელმწიფო, რომელიც დღეს არის წარმატებული და აყვავებული. ეს სახელმწიფო ააშენეს ჰოლოკოსტს გადარჩენილებმა და აგრეთვე ლტოლვილებმა ახლო აღმოსავლეთიდან. მესამე - ისრაელელებისა და ებრაელებისთვის მთავარი გაკვეთილი არის ის, რომ მსგავსი რამ აღარ უნდა დავუშვათ. ჩვენ არ დავუშვებთ ანტისემიტიზმის არანაირ ფორმას ან რაიმე მცდელობას საფრთხე შეექმნას ისრაელელების სიცოცხლეს. ამიტომაც ვართ ასე ფხიზლად ირანის მიერ ბირთვული ბომბის მოპოვების მცდელობების მიმართ.
თუმცა, სხვა საკითხია ის, რასაც თქვენ შეკითხვაში შეეხეთ - გაკვეთილი, რომელიც უნდა ისწავლონ არა მხოლოდ ებრაელებმა, არამედ მთელმა მსოფლიომ.
მთავარი გაკვეთილი არის ის, რომ არასდროს უნდა დახუჭო თვალი, არასდროს უნდა უგულებელყო რასისტული ან ქსენოფობიური განცხადებები
რადიო თავისუფლება: დიახ, უნივერსალური გაკვეთილი.
რან გიდორი: დიახ. ანტისემიტიზმი არის რასიზმის უკიდურესად დამაზიანებელი ფორმა. რეალურად, ჰოლოკოსტის დროს მხოლოდ ებრაელების განადგურების მოწმეები არ ვყოფილვართ, არამედ: ბოშების, ფსიქიკური დაავადებების მქონე ადამიანების, გონებრივი ჩამორჩენის მქონე ადამიანების, რასაკვირველია - ჰომოსექსუალების. ჰოლოკოსტის დროს ყველა, ვინც განსხვავებული იყო, შეიპყრეს, დასაჯეს და გაანადგურეს.
დღეისთვის, როცა ვხედავთ რა ხდება მსოფლიოში - გენოციდის მცდელობას, რასიზმს, ქსენოფობიას, ჰომოფობიას, ქალთა მიმართ ძალადობას - კაცი იფიქრებდა, რომ ეს ყველაფერი 21-ე საუკუნეში მხოლოდ ისტორიის სახელმძღვანელოებშიღა იქნებდა. სამწუხაროდ, ვხედავთ, რომ ყველა ეს უარყოფითი ფენომენი ძლიერდება. მთავარი გაკვეთილი არის ის, რომ არასდროს უნდა დახუჭო თვალი, არასდროს უნდა უგულებელყო რასისტული ან ქსენოფობიური განცხადებები და არ უნდა თქვა - რა მოხდა, ერთი განცხადებაა, - რადგან, თუკი ახლა უგულებელყოფ, ერთ-ორ წელიწადში ის დაგიბრუნდება ისეთი მნიშვნელოვანი მოვლენების სახით, რომლებთან გამკლავება ბევრად რთული იქნება.
ყოველგვარი თავშეკავების გარეშე შემიძლია ვთქვა, რომ ანტისემიტიზმი თითქმის არ არსებობს საქართველოში
რადიო თავისუფლება: ბატონო ელჩო, ეს იყო მიზეზი იმ მკვეთრი რეაქციისა, რომლითაც თქვენ უპასუხეთ ქართველი დეკანოზის მიერ გამოთქმულ ანტისემიტურ თეორიებს. თქვენს განცხადებაში აღნიშნეთ, რომ ეს თეორიები „მოგვაგონენს 1930-იანების ევროპის სისხლის ცილიწამებისა და ებრაელების წინააღმდეგ მიმართული სიძულვილის პროპაგანდის ყველაზე ცუდ მაგალითებს“. რატომ გადაწყვიტეთ ასე მძაფრად გეპასუხათ ამ კონკრეტული შემთხვევისთვის და რისი დაზღვევა გსურდათ თქვენი ამგვარი რეაქციით?
რან გიდორი: უპირველესად უნდა ვთქვა, რომ ჩემი აზრით, საკმაოდ კარგად ვიცნობ საქართველოს და საქართველოს საზოგადოებას, რადგან ეს არ არის ამ ქვეყანაში ყოფნის ჩემი პირველი გამოცდილება. საქართველოში მეორედ ვარ. პირველად დამნიშნეს სამი წლით - 1997-2000 წლებში და ახლა დავბრუნდი ელჩის რანგში. მყავს ათეულობით ქართველი მეგობარი, სხვადასხვა წარსულით, ცხოვრების წესით და დანამდვილებით, ყოველგვარი თავშეკავების გარეშე შემიძლია ვთქვა, რომ ანტისემიტიზმი თითქმის არ არსებობს საქართველოში. ეს ძალიან-ძალიან იშვიათი მოვლენაა. საქართველო არის კეთილი სახლი ებრაელი ხალხისთვის ორი ათასზე მეტი წლის მანძილზე.
მთელი ისტორიის მანძილზე ებრაელებს ყოველთვის უსწორდებოდნენ სამი თუ ოთხი სტერეოტიპის საფუძველზე
რადიო თავისუფლება: ქართველები ამაყობენ ამით.
რან გიდორი: და საფუძვლიანადაც.
რადიო თავისუფლება: თუმცა, მაინც არსებობს რაღაც, არ ვიცი ეს რა არის - სტერეოტიპები, რაღაც, რაც დაგვრჩა საბჭოთა ეპოქიდან, რაღაც სტიგმა... არ ვიცი. ძალიან ხშირად ვფიქრობ ამაზე. განაგრძეთ, თუ შეიძლება. გაგაწყვეტინეთ.
რან გიდორი: საქმე ის არის, რომ როცა წავაწყდებით ანტისემიტურ განცხადებას - არ აქვს მნიშვნელობა, ეს განზრახვით იყო თუ წამოცდენით - არ შეიძლება ამის უგულებელყოფა, რადგან უგულებელყოფის შემთხვევაში ის გავრცელდება კოვიდის ვირუსივით. უნდა მიხედო, ვიდრე მცირეა. პირველად ასეთი განცხადება წამოვიდა ქუთაისიდან, საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ძალიან მაღალი რანგის სასულიერო პირისგან. მე მაშინ შევეცადე ამაზე მეპასუხა ძალიან მორიდებით და დიპლომატიურად. თუმცა, ორ კვირაზე ნაკლებ დროში კიდევ ერთი, უარესი განცხადება წამოვიდა. იმედი მქონდა, რომ ეს განცხადება მკაცრად იქნებოდა დაგმობილი საქართველოს მაღალი ისტაბლიშმენტის მიერ. თუმცა, როცა დავინახე გარკვეული ყოყმანი, აღარაფერი მრჩებოდა გარდა იმისა, რომ თავად გამომექვეყნებინა განცხადება.
ყველაზე ცნობილი და სამარცხვინო ტექსტი, რომელიც ინახავს სტერეოტიპებს, არის „სიონის ბრძენთა კრების ოქმები“, რომელიც შეიქმნა ცარისტულ რუსეთში, მე-19 საუკუნეში
მთელი ისტორიის მანძილზე ებრაელებს ყოველთვის უსწორდებოდნენ სამი თუ ოთხი სტერეოტიპის საფუძველზე. ერთი მათგანი იმაზეა, რომ ებრაელებს უყვართ ფული, არიან მდიდრები და ძუნწები და რომ მათ აქვთ არაპროპორციული ძალაუფლება: ებრაელები აკონტროლებენ აშშ-ის, დიდი ბრიტანეთისა და ევროკავშირის ცენტრალურ ბანკებს. და რომ ყოველი ბანკისა თუ მდიდარი მოვაჭრის უკან ებრაელი იმალება და რა თქმა უნდა ის, რომ მთელ მსოფლიოში ებრაელები კოორდინირებულად მოქმედებენ, რომ მაქსიმალური ხეირი ნახონ ებრაელებისთვის.
რადიო თავისუფლება: დიახ, ნაცნობი სტერეოტიპია.
ეს სტერეოტიპები ამოტივტივდა იმ განცხადებებში, რომლებიც ქუთაისიდან მოვისმინეთ
რან გიდორი: დიახ და რა თქმა უნდა, ყველაზე ცნობილი და სამარცხვინო ტექსტი, რომელიც ინახავს სტერეოტიპებს არის „სიონის ბრძენთა კრების ოქმები“, რომელიც შეიქმნა ცარისტულ რუსეთში, მე-19 საუკუნეში და მას შემდეგ იბეჭდება და იბეჭდება მისი ათასგვარი ვარიანტი. სტერეოტიპები კი უცვლელია თითქმის ორი ათსწლეულია და სამწუხაროდ, ეს სტერეოტიპები ამოტივტივდა იმ განცხადებებში, რომლებიც ქუთაისიდან მოვისმინეთ: რომ ებრაელები უმეტესწილად მდიდრები არიან, ისინი ახდენენ ხელისუფლებების მანიპულაციას სარგებლის მისაღებად და ამას აკეთებენ არაებრაელთა ხარჯზე.
ისეც ხდება, რომ ადამიანები ამბობენ - არა, მე კი არ ვფიქრობ ასე, ციტირებას ვახდენ, ასე წერია ბიბლიაში ან წმინდა წერილში. ანდა, წმინდა ამბროსიმ თქვა ასე, მე კი არ ვამბობ. იცით, ჩვენ სოციალური მედიის ეპოქაში ვცხოვრობთ. თუკი აიღებ ერთ ციტატას უკონტექსტოდ, ის სრულიად სხვა შინაარსს იძენს. შეიძლება ვიძახო, რომ მე კი არ გამოვდივარ ყველა ებრაელის განადგურებისკენ მოწოდებით, ეს ჰიტლერმა თქვა, „მაინ კამპფის“ [“ჩემი ბრძოლა“] ციტირებაა, მე არ მითქვამს. ერთია, როცა შენ ციტატა მოგყავს აკადემიურ დისკუსიაში და მეორეა, როცა შენ ქადაგებ ეკლესიაში, მრევლის - ასობით ადამიანის წინ. ასე რომ, კონტექსტი ყველაფერს ცვლის და ამიტომაც, სამწუხაროდ, სხვა გზა არ მქონდა იმის გარდა, რომ ძალიან მკაფიოდ მეპასუხა.
მათ მყისიერად უნდა გაეცეთ პასუხი, უნდა მოხდეს მათი იზოლაცია და მარგინალიზაცია. ეს არ ეხება მხოლოდ ქსენოფობებს, რასისტებს და ანტისემიტებს, ეს ეხება ნებისმიერს, რომლისთვისაც მიუღებელია სხვა
რადიო თავისუფლება: თქვენ განაცხადეთ - „ყველამ უნდა გავაერთიანოთ ძალები იმისთვის, რომ მოვახდინოთ ექსტრემისტების, რასისტებისა და ქსენოფობების იზოლირება და მარგინალიზაცია“-ო. თვლით, რომ ეს უნდა იყოს იზოლაცია და მარგინალიზაცია და არა განათლება?
რან გიდორი: განათლება მთავარი კომპონენტია. აბსოლუტურად მართალი ხართ. მაგრამ განათლებას დრო სჭირდება. ეს ძალიან ხანგრძლივი პროცესია და ის ძალიან ადრეულ ასაკში იწყება. პრობლემა ისაა, რომ დღეს ბავშვები და მოზრდილებიც ინფორმაციის უდიდეს ნაწილს იღებენ არა სკოლიდან, არამედ ინტერნეტიდან და არა მხოლოდ რესპექტაბელური, სანდო, სერიოზული ვებსაიტებიდან, არამედ ტვიტერიდან და ათასგვარი მარგინალური საიტებიდანაც, რაც ძირითადად ყალბი ამბებისგან შედგება. ასე რომ, არ არის ერთი არხი განათლებისა და ინფორმაციის მისაღებად, როგორც 20-30 წლის წინ იყო, არამედ არის საინფორმაციო აფეთქება. გლობალური პანდემიის ფონზე ვხედავთ, რომ თითქმის შეუძლებელია ფაქტების მითებისგან გამიჯვნა - რა მართალია და რა ტყუილი. როგორ გინდა, რომ 8 წლის ბავშვმა მოახერხოს ეს.
სიამოვნებით ჩავაბარებ ამ ინციდენტს წარსულს და იმედია, მომავალში აღარ იქნება მსგავსი განცხადებები ან პროვოკაციები
განათლება ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ ვხედავთ მნიშვნელოვან, გავლენიან ადამიანებს - იქნება ეს მთავრობაში, საზოგადოებაში, რელიგიურ სფეროში, რომლებიც აღმაშფოთებელ კომენტარებს აკეთებენ. მათ მყისიერად უნდა გაეცეთ პასუხი, უნდა მოხდეს მათი იზოლაცია და მარგინალიზაცია. ეს არ ეხება მხოლოდ ქსენოფობებს, რასისტებს და ანტისემიტებს, ეს ეხება ნებისმიერს, რომლისთვისაც მიუღებელია სხვა. ეს „სხვა“ შეიძლება იყოს განსხვავებული კანის ფერის, განსხვავებული რელიგიის ან განსხვავებული სექსუალური ორიენტაციის - ნებისმიერი, ვინც ჩვენგან განსხვავებულია. თუკი განსხვავებულს არ მივიღებთ, როგორღა შევუწყობთ ხელს დემოკრატიას და მრავალფეროვნებას?
რადიო თავისუფლება: აბსოლუტურად მართალი ხართ.
ფიქრობთ, რომ თქვენს განცხადებაზე, თქვენს პროტესტზე იყო სათანადო პასუხი, სათანადო რეაქცია? იყო საგარეო საქმეთა მინისტრის კომენტარი, სხვა კომენტარები. ფიქრობთ, რომ ეს საკმარისია ამ მომენტისთვის?
საქართველოში პრაქტიკულად არ არსებობს ანტისემიტიზმი და იმედია, არც არასდროს იქნება
რან გიდორი: ამ მომენტისთვის, იმედია, თუკი არ იქნება მსგავსი განცხადებები უახლოეს მომავალში, მე ამ ინციდენტს უკან მოვიტოვებდი, რადგან, როგორც აღნიშნეთ, მე მოვახდინე მკვეთრი რეაგირება, რის შემდეგაც ისრაელის საელჩოსკენ წამოვიდა თანაგრძნობის, მხარდაჭერის ნიაღვარი როგორც ჩვეულებრივი ადამიანებისგან, აგრეთვე ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან, არა მხოლოდ საგარეო საქმეთა მინისტრ ზალკალიანისგან, არამედ სახალხო დამცველისგან და ბევრი სხვისგან. ასე რომ, პარადოქსია, მაგრამ ის ორი აღმაშფოთებელი განცხადება აღმოჩნდა ჩვენს ორ ერს შორის მეგობრობისა და თანაგრძნობის გაძლიერების ხელშემწყობი. სიამოვნებით ჩავაბარებ ამ ინციდენტს წარსულს და იმედია, მომავალში აღარ იქნება მსგავსი განცხადებები ან პროვოკაციები, რადგან, როგორც აღვნიშნე, საქართველოში პრაქტიკულად არ არსებობს ანტისემიტიზმი და იმედია, არც არასდროს იქნება.
რადიო თავისუფლება: თქვენ იმედოვნებდით გარკვეულ რეაგირებას საქართველოს პატრიარქისგანაც. იყო ასეთი გამოხმაურება?
ნამდვილად არ მქონდა მოლოდინი, რომ ის [პატრიარქი], მაგალითად, სატელევიზიო განცხადებას გააკეთებდა, თუმცა, ეს მისასალმებელი იქნებოდა
რან გიდორი: მე მქონდა კომუნიკაცია საპატრიარქოს ძალიან-ძალიან მაღალი რანგის წევრებთან და მათ კიდევ ერთხელ დამარწმუნეს, რომ პატრიარქი ინფორმირებულია სრულად არა მხოლოდ იმ აღმაშფოთებელი განცხადებების შესახებ, აგრეთვე ეკლესიის წევრების მძაფრი რეაქციის შესახებაც. ქუთაისის მიტროპოლიტმა გამოაქვეყნა თავისი პირველი განცხადების უარყოფა და განმარტება და კიდევ იყო, თუ არ მეშლება, მიტროპოლიტ შიოს განცხადება. მე რამდენჯერმე მითხრეს, რომ პატრიარქი ყურადღებით აკვირდება, რაც ხდება და გამოხატავს დიდ სინანულს მომხდარის გამო. პატრიარქის ჯანმრთელობის მდგომარეობა ახლა არ არის საუკეთესო და ნამდვილად არ მქონდა მოლოდინი, რომ ის, მაგალითად, სატელევიზიო განცხადებას გააკეთებდა, თუმცა, ეს მისასალმებელი იქნებოდა.
რადიო თავისუფლება: ბატონო ელჩო, დიდი მადლობა გულწრფელი პასუხებისთვის.
ინტერვიუს მიმდინარეობისას რამდენჯერმე ახსენეთ პანდემია. ეს არ არის ჩვენი საუბრის თემა, თუმცა მინდა მოკლე შეკითხვა დაგისვათ და არ ვიცი, რამდენად შესაძლებელი იქნება მოკლე პასუხის მიღება. როგორ მოახერხა ისრაელმა ვაქცინაციის კამპანიის ასე წარმატებით ორგანიზება?
სოციალისტმა დამფუძნებელმა მამებმა ისრაელში შექმნეს ყველასთვის უფასო ჯანდაცვის სახელმწიფო სისტემა, რომელიც მსოფლიოში საუკეთესოდ ითვლება
რან გიდორი: საბედნიეროდ, ისრაელს აქვს უპირატესობები, რომლებიც მასზე დიდ და მასზე მდიდარ ქვეყნებსაც არ გააჩნიათ. უპირველეს ყოვლისა, უნდა ითქვას, რომ ჩვენ ძალიან პატარა ქვეყანა ვართ, საქართველოზე ბევრად პატარა გეოგრაფიულად. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი მოსახლეობა საქათველოსაზე მრავალრიცხოვანია - 9,2 მილიონი, ის კონცენტრირებულია ძალიან მცირე ფართობზე და ადვილად მისაწვდომია, განსხვავებით საქართველოსგან, სადაც მოსახლეობა ძნელად მისადგომ, მთიან ადგილებშიც ცხოვრობს. მეორე - რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ჩვენ გვაქვს ჯანდაცვის სახელმწიფო სისტემა. ეს არის კლინიკების სახელმწიფო სისტემა, რომელიც შეიქმნა ჯერ კიდევ ისრაელის სახელმწიფოს დაფუძნებამდე ისრაელის სოციალისტი დამფუძნებელი მამების მიერ. დღეს სოციალიზმს ცუდი რეპუტაცია აქვს და ყველაფერ ცუდს მას ვუკავშირებთ, მაგრამ სოციალისტმა დამფუძნებელმა მამებმა ისრაელში შექმნეს ყველასთვის უფასო ჯანდაცვის სახელმწიფო სისტემა, რომელიც მსოფლიოში საუკეთესოდ ითვლება და ეს მხოლოდ ჩემი მოსაზრება არ გახლავთ, საუკეთესო ექსპერტები აღიარებენ ამას.
მაგალითად, ისრაელის ჯანდაცვის სახელმწიფო სისტემა იყო პირველი, რომლის დიჯიტალიზაციაც მოხდა ოც წელიწადზე მეტი ხნის წინ, რაც ნიშნავს, რომ ნებისმიერი ადამიანი, ვინც ისრაელში იცრება, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ სისტემაში არსებული ინფორმაცია მყისიერ ანალიზს გადის - რა გვერდითი ეფექტები, ალერგიული რეაქცია, ან პოტენციური რისკები შეიძლება ჰქონდეს მას. ამიტომაც მოვახერხეთ იმის მიღწევა, რაც გვაქვს.
ისრაელში მოსახლეობის ორი ჯგუფია, რომელიც შედარებით გულგრილია ვაქცინაციის მიმართ
რადიო თავისუფლება: რას იტყოდით მოსახლეობის ნებაზე? სრულად ნებაყოფლობითია აცრა?
რან გიდორი: დიახ, აბსოლუტურად ნებაყოფლობითია. დღემდე მოვახერხეთ მოსახლეობის თითქმის მესამედის ვაქცინაცია. ყველა თანაბარ ნებას არ იჩენს. ისრაელში მოსახლეობის ორი ჯგუფია, რომელიც შედარებით გულგრილია ვაქცინაციის მიმართ. ერთი არის ისრაელის ეთნიკურად არაბი მოსახლეობა, ისინი ნაკლებად ენდობიან კამპანიას. მეორე ჯგუფი გახლავთ ორთოდოქსი ებრაელების ძალიან რელიგიური ნაწილი, რომელსაც ნაკლები წვდომა აქვს ინტერნეტზე. ისინი ძალიან რელიგიურები არიან და ინფორმაციის უდიდეს ნაწილს თავიანთი რაბინებისგან იღებენ. ხელისუფლება ახლა მუშაობს მათ რელიგიურ ლიდერებთან, რომ წაახალისოს ისინი ვაქცინაციისკენ.
რადიო თავისუფლება: დიდი მადლობა ამ გამოცდილების გაზიარებისთვისაც. დიდი მადლობა. ძალიან სასიამოვნო იყო თქვენთან საუბარი, ბატონო ელჩო.
