„მე მჯერა, რომ ჩემი შვილი მკვლელი არ არის“, - უთხრა რადიო თავისუფლებას ვიტალი საფაროვის მკვლელობისთვის მსჯავრდებული გიორგი სოხაძის დედამ, ელენე გოქსაძემ, რომელიც ამ მკვლელობიდან თითქმის ერთი წლის შემდეგ, პირველად ალაპარაკდა რადიო თავისუფლებასთან.
მისი თქმით, ცხადია, არავინ უარყოფს, რომ გიორგი იყო მკვლელობის ადგილზე, მაგრამ მკვლელობაში მონაწილეობა არ მიუღია და მისი ერთადერთი დანაშაული, რისთვისაც პასუხი უნდა აგოს, დანაშაულის პოლიციისათვის შეუტყობინებლობაა. სოხაძეს თავდაპირველად ბრალი სწორედ ამ მუხლით წაუყენეს.
„ორი რამის თქმა მინდა", - უთხრა სოხაძის დედამ რადიო თავისუფლებას, - მინდა სამძიმარი გამოვუცხადო ვიტალის ოჯახს, იმიტომ, რომ აქამდე ეს ვერ შევძელი. სასამართლოს დარბაზთან ამ სიტყვების სათქმელად მათთან ვერაფრით მივიდოდი და ვერც საჭირო სიტყვებს მოვძებნიდი. ახლაც მიჭირს რამის თქმა. და მეორე - ჩვენ ძალიან გაუგებარ ვითარებაში აღმოვჩნდით, იმიტომ, რომ ჩემი შვილისთვის არასოდეს ყოფილა უცხო განსხვავებული ეთნიკური წარმომავლობის ადამიანებთან ურთიერთობა და მეგობრობა ან მათი პატივისცემა. მამაჩემი ნახევრად აზერბაიჯანელია. გვყავს ებრაელი, რუსი, აისორი მეგობრები. ის ასეთ გარემოშია გაზრდილი და ვერ დავიჯერებ, რომ გიორგიმ ვინმეს ამ მიზეზით რამე დაუშავა. ჩვენც გვაქვს ჩემი ვარაუდები, რაზეც გვინდა ვილაპარაკოთ“.
ვიტალი საფაროვის მკვლელობის ამბავს და სასამართლო სხდომების შესახებ სრულყოფილი ინფორმაციას ნახავთ აქ:
25 წლის უფლებადამცველი, ვიტალი საფაროვი 2018 წლის 30 სექტემბერს, დიუმას ქუჩაზე მომხდარი ჩხუბის დროს მოკლეს. 2019 წლის ზაფხულში კი, ავთანდილ კანდელაკიშვილსა და გიორგი სოხაძეს საქალაქო სასამართლომ 15-15 წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა -მოსამართლე შორენა გუნცაძემ დაადგინა, რომ ბრალდებულებმა ჩაიდინეს განზრახ მკვლელობა დამამძიმებელ გარემოებებში, ჯგუფურად (სისხლის სამართლის კოდექსის 109 მუხლის მეორე ნაწილის ე. ქვეპუნქტით).
თუმცა, სასამართლომ ბრალდებიდან ამორიცხა 109 მუხლის მეორე ნაწილის დ. ქვეპუნქტი - ყველაზე სადაო - ბრალდებულთა დაცვისთვის და ყველაზე პრინციპული ვიტალის ოჯახის და სახელმწიფო ბრალდებისათვის - მკვლელობა რასობრივი, რელიგიური, ეროვნული ან ეთნიკური შეუწყნარებლობის გამო.
ეთნიკური მოტივი ამ საქმეში მოწმეების ჩვენების საფუძველზე გაჩნდა და მუხლიც გარკვეული დროის შემდეგ გადაკვალიფიცირდა. ძიების დასაწყისში ბრალდებაში დ. ქვეპუნქტი არ ფიგურირებდა. მაგრამ მას შემდეგ, რაც ჩხუბში მონაწილე მოწმეებმა, მათ შორის ნიკოლოზ შანავამ, ირაკლი ბელთაძემ, ოთარ გელაშვილმა და ზურაბ მორჩილაძემ თქვეს, რომ ვიტალი მოკლეს მას შემდეგ, რაც მან საქმის გარჩევისას ახსენა, რომ ის ებრაელი იყო, ბრალი დამძიმდა.
ოთხივე მოწმემ სასამართლოზე გაიხსენა ჩხუბის დროს მოსმენილი გიორგი სოხაძის ფრაზა, რომელიც მან ავთანდილ კანდელაკიშვილს უთხრა ვიტალიზე - „მოკალი, მაგის ებრაელი დედაო“ - ეს ფრაზა სასამართლო პროცესების თანმდევი და საკვანძო ფრაზად იქცა, რომელსაც თავად გიორგი სოხაძე ყველა სასამართლოზე უარყოფდა და აცხადებდა, რომ მას ეს სიტყვები არ უთქვამს, რომ კონფლიქტი მას არ დაუწყია ( და ეს ვიდეო ჩანაწერებშიც ჩანს) და რომ ვიტალისთან გასარჩევი მას არც არაფერი ჰქონდა.
თუმცა, მოწმეები კანდელაკიშვილის გარდა, ხელს სწორედ სოხაძეს ადებდნენ და ამბობდნენ, რომ იმ დროს, როცა დანის მფლობელი საფაროვს დანას ურტყამდა, სოხაძეს საფაროვი ცალი ხელით ეჭირა, მეორე, კასტეტჩამოცმული ხელით კი ვიტალის ურტყამდა.
სასამართლოს დასრულების შემდეგ განაჩენი ყველა მხარემ გაასაჩივრა.მათ შორის, სოხაძის ოჯახმაც. ისინი სააპელაციო სასამართლოში იმაზე იდავებენ, რომ გიორგი დანაშაულის შეუტყობინებლობისთვის გასამართლდეს და არა ვიტალი საფაროვის მკვლელობისთვის.
ელენე გოქსაძე ამბობს, რომ ბრალის მუხლის მოულოდნელ ცვლილებას ისინი მოუმზადებლები შეხვდნენ. არც მოწმეები ჰყოლიათ, არც სხვა სამხილები ჰქონიათ. მხოლოდ იმის იმის ჰქონდათ, რომ სასამართლო ობიექტურ გადაწყვეტილებას მიიღებდა და მათი აზრით საყურადღებო ჩვენებებს გაითვალისწინებდა.
"ამ საქმეში რაღაც ისე არ არის"...
ელენე გოქსაძე: ის, რასაც გიორგი ადვოკატთან ყვებოდა და ჩვენებები, რომლებიც მოწმეებმა თავიდან მისცეს, ძალიან ემთხვეოდა ერთმანეთს. ეს მაძლევდა იმის იმედს, რომ ჩემი შვილი მართლა არ იყო ამ მკვლელობის მონაწილე. პირველ ჩვენებებში ეთნიკურ თემასა და ვიტალი ებრაელობაზე სიტყვა არ ყოფილა ნათქვამი. როგორ მოხდა, რომ სასამართლომდე ცოტა ხნით ადრე, როდესაც ისინი ხელმეორედ დაიკითხნენ, ყველას ერთდროულად გაახსენდა ეს ფრაზა?
რადიო თავისუფლება: როდესაც მკვლელობის ღამით გიორგი შინ დაბრუნდა, არაფერი გიამბოთ?
ელენე გოქსაძე: მითხრა, დე, მოვედიო და დაიძინა. დილის შვიდი საათი იქნებოდა. მე შუადღისას დავბრუნდი და გამომძიებლებიც მაშინ მოვიდნენ, გასასაუბრებლად უნდა წავიყვანოთო, თქვეს. მაშინ მითხრა გიორგიმ, რაღაც მოხდა, მაგრამ მე არაფერ შუაში ვარო. ვიკითხე, ჩხუბი თუ იყო და ხომ ყველა ცოცხალია-მეთქი? დამშვიდდითო, მითხრეს და წაიყვანეს. მერე ინტერნეტში ვნახე რაც მომხდარიყო. გიორგი პირველი იყო, ვინც დააკავეს დ ეს ბრალი წაუყენეს - პოლიციისათვის შეუტყობინებლობა. თავადაც გაოგნებული იყო, რადგან არ იცოდა, რომ იქ ადამიანი დაიღუპა.
რადიო თავისუფლება: რა გაფიქრებინებთ, რომ თქვენი შვილი ვიტალის მკვლელობაში უდანაშაულოა?
ელენე გოქსაძე: ჯერ ერთი, ვიცი, რომ შელაპარაკება, რომელიც საქართველოს და ქართველობის თემაზე დაიწყო, გიორგის ინიციატივა არ ყოფილა. ვიდეოშიც ჩანს, როგორ მიდის მასთან რამდენჯერმე ბელთაძე. ვიცი,რომ საერთოდ, იქიდან წამოსვლა უნდოდა. თუმცა ბოლოს მაინც არ მიატოვა თავისი მეგობრები. მეც ვიცნობ ჩემს შვილს და ვიცი, რომ „რაც მაგრები ვართ ქართველები ვართ“ ამის ძახილი მისი სტილი არ არის. გარდა ამისა, ბელთაძის პირველ ჩვენებაში აღწერილია, რომ ის და გიორგი ცალკე იდგნენ და საუბრობდნენ, რის გამოც, ბელთაძე ცალსახად ამბობდა, გიორგი იმ ჩხუბში მონაწილეობას ფიზიკურად ვერ მიიღებდაო. ჩემთვის გაუგებარია ისიც, რომ ყველას ტანსაცმელზეა სისხლის ერთი წვეთი მაინც აღმოჩენილი - ჩემი შვილის ტანსაცმელზე კი არა. თუ მას ვიტალი ხელში ეჭირა და ურტყამდა, როგორ მოხდა, რომ მის ტანსაცმელზე სისხლი არ აღმოჩნდა?
რადიო თავისუფლება: მაშინ თქვენი ვარაუდი როგორია , რა შეიძლებოდა იქ მომხდარიყო?
ელენე გოქსაძე: მე ვფიქრობ, რომ „საბვეის“ უკან არც მშვიდად იდგნენ და არც ადამიანის უფლებებს უხსნიდნენ ერთმანეთს. მე ვფიქრობ, რომ იქ იყო ჩვეულებრივი ჩხუბი - ვიღაცა ვიღაცას ურტყამდა, ვიღაც საქმეს არჩევდა, შეიძლება ამ დროს დავარდა ძირს შანავა, რომელიც ვიტალის წინ იდგა, კანდელაკიშვილი კი მის საშველად მივარდა და რითიც დამთავრდა ეს ვიცით. შესაძლოა, მერე ვიღაცამ დაიყვირა, გავიქცეთო და გაიქცნენ. გიორგი ახლაც ამბობს, რომ მან მხოლოდ გაქცევის შემდეგ გაიგო, რომ იქ ადამიანი დაიჭრა. ამბობს, დანის დარტყმაც არ დამინახავს და ტყუილი როგორ ვთქვაო.
რადიო თავისუფლება: თქვენი აზრით, რატომ შეეწირა ამ ჩხუბს მაინცდამაინც ვიტალი? ერთდერთი არაქართველი იმ ჩხუბში?
ელენე გოქსაძე: მე ვთვლი, რომ ეს აბსოლუტური შემთხვევითობა იყო. ვიტალიც და ჩემი შვილიც გახდნენ გარემოების მსხვერპლები.
რადიო თავისუფლება: თქვენ მოწმეების შეცვლილი ჩვენებები ახსენეთ. სასამართლო სხდომების დროს ამას ხაზს ადვოკატებიც უსვამდნენ. რატომ ფიქრობთ, რომ მათ ჩვენებები შეცვალეს?
ელენე გოქსაძე: რატომ დაკითხეს ეს ადამიანები ამდენი ხნის შემდეგ ხელმეორედ? სასამართლოზე ისიც კი არ თქმულა, რომ ისინი დაკითხვაზე დაიბარეს. ეს გამომძიებლების პასუხებიდან არ ჩანდა. ისე გამოვიდა, თითქოს ისინი თავისით მივიდნენ. როგორ შეიძლებოდა ოთხივეს ერთად დავიწყებოდა უმნიშვნელოვანესი ფრაზა, რამაც ბრალი შეცვალა? როგორ გაახსენდა ეს სიტყვები ყველას ერთად? ფსიქოლოგმა კი, რომელიც ამბობდა, რომ მან კანდელაკიშვილი შეამოწმა, ხელი გიორგის დაადო, როცა ჰკითხეს, ეთქვა, რომელიც იყო ავთანდილ კანდელაკიშვილი. ასეთი დეტალების შემდეგ, მეც მაქვს საფუძველი ვიფიქრო, რომ ამ საქმეში რაღაც ისე არ არის, როგორც უნდა იყოს.
რადიო თავისუფლება: ბრალდება აცხადებდა, რომ ვიტალის მკვლელობაში ბრალდებულები ნეონაცისტურ იდეებს იზიარებდნენ და სიძულვილით მოტივირებული მკვლელობის საფუძველი ესეც შეიძლება გამხდარიყო. თქვენ რას ფიქრობთ?
ელენე გოქსაძე: წარმოიდგინეთ ჩემი მდგომარეობა, როცა შვილი მეუბნება, რომ რამე გავაკეთო. როცა მთხოვს, რამე ვიღონო იმის საწინააღმდეგოდ, რომ მის ფოტოებს, ვიღაც ნიღბიანების ფოტოების გვერდით ატრიალებს მედია. მხოლოდ იმიტომ, რომ სვირინგები აქვს და გარეგნულად ყურადღებას იქცევს, არ შეიძლება ვინმემ დაასკვნას, რომ ის ფაშისტი ან ნაცისტია. და გულუბრყვილობაა ეს დააბრალო ადამიანს იმის გამო, რომ ის თრეშმეტალ ბენდ „სლეირის“ მსმენელია. რაც შეეხება იმას, რომ მსგავსი იდეების მქონე ადამიანებთან მეგობრობა ან ნაცნობობა გაკავშირდებდეს, ეს არ ნიშნავს, რომ ამ იდეებს იზიარებდე.
გიორგი სოხაძის ადვოკატები მოითხოვენ ბრალის გადაკვალიფიცრებას იმგვარად, რომ სოხაძე მხოლოდ დანაშაულის პოლიციისათვის შეუტყობინებლობის გამო აგოს პასუხი.
საფაროვის საქმის განაჩენი ბრალდებამაც გაასაჩივრა. გენერალურ პროკურატურაში გვითხრეს, რომ ისინი არ ეთანხმებიან ბრალიდან 109-ე მუხლის დ. ქვეპუნქტის ამოღებას.
საფაროვის ოჯახის ადვოკატმა, ეკა ქობესაშვილმა კი რადიო თავისუფლებას უთხრა, რომ ამ საქმეში მნიშვნელოვანი სწორედ სიძულვილის მოტივის დადგენა იყო.
ვიტალის ოჯახი სწორედ ამისთვის იბრძვის:
„ჩვენ მიგვაჩნია, რომ სწორედ ამის დადგენა იყო მნიშვნელოვანი, ამაზე ღიად ლაპარაკი და არა პრობლემის მიჩქმალვა კვალიფიკაციის შეცვლით. ჩვენ, ცხადია, ვეთანხმებით ბრალდების საჩივარს და მოვითხოვთ მის დაკმაყოფილებას. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ეს მკვლელობა კლასიკური მაგალითია სწორედ სიძულვილის ნიადაგზე ჩადენილი მკვლელობისა. ორივე მხრიდან ჩხუბობდნენ ქართველები და ერთადერთი განსხვავებული ეთნიკური წარმომავლობის იყო ვიტალი საფაროვი და მხოლოდ ის არის ამ ჩხუბში მოკლული“, - უთხრა საფაროვის ოჯახის ადვოკატმა რადიო თავისუფლებას.
სავარაუდოდ, სექტემბრის ბოლოს უნდა გაირკვეს თუ როდის დაინიშნება სხდომა სააპელაციო სასამართლოში.
სექტემბრის ბოლოს სრულდება ერთი წელი ვიტალის მკვლელობიდანაც.
