რა ხდება, როდესაც ადამიანის სახელი და მისი შინაგანი მდგომარეობა ერთნაირად ჟღერს? განსაკუთრებული ეფექტი ასეთ შემთხვევებს თარგმანის დროს აქვს ხოლმე, როდესაც სრულიად უცხო ენიდან გადმოტანილი განსხვავებული მნიშვნელობა ახლიდან იბადება, ახალი მნიშვნელობით. მაგალითად, ილია ჭავჭავაძისა და ივანე მაჩაბლის მიერ თარგმნილ “მეფე ლირში” ერთი ეპიზოდია, როდესაც ლირი კენტს იშორებს თავიდან და იგი გასვლის წინ ამბობს: “ბატონის-შვილნო, გეთხოვებათ თქვენ ყველას კენტი. - უცხო ქვეყნადაც ის დაშთების იმავე კენტად”. ანუ ერთი მხრივ, კენტი კენტად დარჩება, ანუ იმად, ვინც არის და, ამავე დროს, იგი კენტია, მარტო, მიუსაფარი, და ასეთად დარჩება, სანამ მოგვიანებით მისი ბატონი, ლირი, არ დაჩრდილავს თავისი მიუსაფრობით.
რა ხდება, როდესაც ადამიანის სახელი და ნაცვალსახელი ერთნაირად ჟღერს? რა და, ხუმრობის ხასიათზე დგები და გინდება სახელიც ისეთივე ფორმებში ჩასვა, როგორშიც ნაცვალსახელი. მაგალითად, ხომ არსებობს ნაცვალსახელი “იგი”? და ამავე დროს არსებობს მომღერალი იგი პოპი. ჰოდა იწყებ გართობას: იგი პოპი, იგივე პოპი, იგია პოპი, იგივენი და პოპი, იგი რა ქვია პოპი.
ეს უკანასკნელი ქუთაისური ფორმაა და განსაკუთრებით ახლოსაა პანკის მესაფუძვლესთან, ბოლო-ბოლო ქართული პანკიც ხომ ქუთაისიდან იღებს სათავეს! ჰოდა, სწორედ აქ მივადექით მთავარს, რასაც ეს ჩვენი ბლოგი ეხება. საქმე ისაა, რომ რობერტ კუხიანიძე ბოლო დროს ძალიან სევდიან სიმღერებს მღერის, “დიმპიტაურის” გარდა, ამას წინათ „იუთუბზე“ იმისთანა “დამწვრისას” გადავაწყდი რობის შესრულებით, რომ გული ამიჩუყდა. რობის პარალელურად იგი პოპმა ჩაწერა 30-წლიანი მოღვაწეობის მანძილზე ყველაზე მელანქოლიური ალბომი, რომელიც მიშელ უელბეკის ბოლო რომანით იყო შთაგონებული და რომელმაც ასევე გული ამიჩუყა. ეს იყო ჭეშმარიტად პანკური გადაძახილი, ქუთაისიდან აშშ-ში და პირიქით!
დაახლოებით ასეთი იგი ჩვენ ექვსი წლის წინაც ვნახეთ. მაშინ ისტორიული შეხვედრა შედგა. ჯიმ ჯარმუშმა თავის ფილმში, “ყავა და სიგარეტი”, კაფეში ერთ მაგიდასთან დასხა და ათას სისულელეზე ალაპარაკა ტომ უეიტსი და იგი პოპი. ერთი – ბარდი, ბლუზ-ვოდევილისა და აუტსაიდერული ლირიზმის მამა, მეორე კი - იგი პოპი, პანკის პიონერი, ღრიალისა და ჟღრიალის ფუძემდებელი.
ჰოდა, უცებ ეს კაცი ადგა და ღიღინზე გადავიდა, პირველ სიმღერად კი ალბომში ჟაკ პრევერისა და ვლადიმირ კოზმას Les Feuilles Mortes ჩასვა. ალბომს Préliminaires ჰქვია, იგი წელს, მაისში გამოვიდა. Préliminaires-ში იგი პოპი სულ სხვა შემსრულებლად მოგვევლინა. თუკი ადრე, იგი (აჰა, გინდ სახელი დაწერე, გინდა ნაცვალსახელი, სულ ერთია) მხოლოდ შიგადაშიგ გამოურევდა ხოლმე ლირიკულ თემებს, ახლა მთელი ალბომი რაღაც ერთიანი კაეშნიანი კონცეფციით გააერთიანა. ჩემი აზრით, ესაა ერთ-ერთი საუკეთესო ალბომი მათ შორის, რომლებიც კი ბოლო წლებში ჩაწერეს ბებერმა კლასიკოსებმა.
ყველა კომპოზიცია ერთმანეთისგან განსხვავდება, თემატურადაც და ჟანრულადაც. აქ ნახავთ ანტონიო კარლოს ჟობიმის How Insensitive-ს, ნიუორლეანური ჯაზის მოტივებს, არქაულ ბლუზს, სერჟ გინსბურგისეულ კაბარე-ბალადებს. მოსმენისას არაერთხელ ჩაივლიან ბობ დილანი და ლეონარდ კოენი.
ალბომის ვიზუალური მხარე მარჯანე სატრაპის ეკუთვნის, გახსოვთ ალბათ ამ გოგოს (თუ ქალის) გრაფიკული რომანი “პერსეპოლისი”, რომელიც ანიმაციურ ფილმადაც გადაიღეს და 2007 წელს კანის ფესტივალზე და ოსკარზე დიდ-დიდი პრემიებით აღნიშნეს.
ცალკე თემაა იგი პოპი და მიშელ უელბეკი. ერთი შეხედვით ამ ორმა სრულიად განსხვავებულმა ნონ-კონფორმისტმა მოულოდნელად საერთო ენა გამონახა. ამ ვიდეოში, რომელიც Canal +-ზე გავიდა წლევანდელი მაისის ბოლოს, უელბეკი კარგა ხანს ჩრდილშია, მას ვერც იგი ამჩნევს და უბრალოდ ოპერატორის ოსტატობის წყალობითაა, რომ “კუნძულის შესაძლებლობის” ავტორი გამუდმებით კადრში მოჩანს. მაგრამ რაღაც მომენტში იგის უელბეკის არსებობას შეახსენებენ, მწერალს პროჟექტორიც ამოანათებს და გმირები შორიდანაც მიესალმებიან ერთმანეთს.
საინტერესო ინტერვიუა. იგი ამბობს (ანუ იგი პოპი), რომ უელბეკის რომანი ავღანეთში, ქაბულის ერთ-ერთი სასტუმროს ნომერში წაიკითხა, სადაც იგი ოთხი დღის განმავლობაში იყო გამოკეტილი. მანამდე სექსისა და სიკვდილის მსგავსებასაც ახსენებს, იმასაც აღნიშნავს, ჩვენ, ორივემ, ძალიან დიდი დრო გავატარეთ მარტოობაში და ფიქრშიო და ამიტომაცაა, რომ ერთმანეთის სათქმელს ვამბობთო.
ინტერვიუში ძაღლების თემასაც ეხებიან, რომელიც ლამის ცენტრალურია Préliminaires-ში. ამაზე დიდხანს არ გავაგრძელებ, უბრალოდ ვიტყვი, რომ იგის მიშელ უელბეკისადმი მიძღვნილი დოკუმენტური ფილმისთვის (ფილმს “უკანასკნელი სიტყვები” ჰქვია და იგი ჰოლანდიელმა რეჟისორებმა გადაიღეს) უნდა ჩაეწერა ერთი სიმღერა, მაგრამ იმდენად გაიტაცა ნაწარმოებმა, რომ მთელი ალბომი გამოუვიდა, სადაც King Of The Dogs–ისთვის ინტერაქტიული კლიპიც კი გადაიღეს.
ამ ინტერვიუში იგი ბევრ სხვა საინტერესო რამესაც ამბობს. მაგალითად, მისი აზრით, ლიტერატურა კოკაინს გავს, სულსა და გონებას ამახვილებს, მუსიკა კი ჰეროინივით აშტერებს.
ახლა ასეთი ჰეროინული გაშტერების წლები მახსენდება, როცა იგის პირველი ალბომები გადავიწერე “ვოვასთან”, ვაკეში, სახანძროს მიწისქვეშაში. თუ არ ვცდები, ეს იყო Idiot და Lust for Life (დევიდ ბოუისთან ერთად) და კიდევ მისი პირველი ნამუშევარი, 1969 წლისა, სადაც 22 წლის შერეკილმა პანკმა (ზოგი იტყვის, პროტო-პანკმაო) თავისი ლეგენდის თხზვა დაიწყო.
ასევე მახსენდება კოკაინური სიმახვილის პერიოდიც, როცა პირველად წავიკითხე უელბეკი. იმავე პერიოდში მისი “ელემენტარული ნაწილაკების” რედაქტირებაც მომიწია.
ახლა ვზივარ და ბლოგის გარედაქტირებას ვცდილობ, თან იგის ბოლო ალბომის ლინკი მინდა დავაგდო თქვენთვის.
აგია იგი?
რა ხდება, როდესაც ადამიანის სახელი და ნაცვალსახელი ერთნაირად ჟღერს? რა და, ხუმრობის ხასიათზე დგები და გინდება სახელიც ისეთივე ფორმებში ჩასვა, როგორშიც ნაცვალსახელი. მაგალითად, ხომ არსებობს ნაცვალსახელი “იგი”? და ამავე დროს არსებობს მომღერალი იგი პოპი. ჰოდა იწყებ გართობას: იგი პოპი, იგივე პოპი, იგია პოპი, იგივენი და პოპი, იგი რა ქვია პოპი.
ეს უკანასკნელი ქუთაისური ფორმაა და განსაკუთრებით ახლოსაა პანკის მესაფუძვლესთან, ბოლო-ბოლო ქართული პანკიც ხომ ქუთაისიდან იღებს სათავეს! ჰოდა, სწორედ აქ მივადექით მთავარს, რასაც ეს ჩვენი ბლოგი ეხება. საქმე ისაა, რომ რობერტ კუხიანიძე ბოლო დროს ძალიან სევდიან სიმღერებს მღერის, “დიმპიტაურის” გარდა, ამას წინათ „იუთუბზე“ იმისთანა “დამწვრისას” გადავაწყდი რობის შესრულებით, რომ გული ამიჩუყდა. რობის პარალელურად იგი პოპმა ჩაწერა 30-წლიანი მოღვაწეობის მანძილზე ყველაზე მელანქოლიური ალბომი, რომელიც მიშელ უელბეკის ბოლო რომანით იყო შთაგონებული და რომელმაც ასევე გული ამიჩუყა. ეს იყო ჭეშმარიტად პანკური გადაძახილი, ქუთაისიდან აშშ-ში და პირიქით!
დაახლოებით ასეთი იგი ჩვენ ექვსი წლის წინაც ვნახეთ. მაშინ ისტორიული შეხვედრა შედგა. ჯიმ ჯარმუშმა თავის ფილმში, “ყავა და სიგარეტი”, კაფეში ერთ მაგიდასთან დასხა და ათას სისულელეზე ალაპარაკა ტომ უეიტსი და იგი პოპი. ერთი – ბარდი, ბლუზ-ვოდევილისა და აუტსაიდერული ლირიზმის მამა, მეორე კი - იგი პოპი, პანკის პიონერი, ღრიალისა და ჟღრიალის ფუძემდებელი.
ჰოდა, უცებ ეს კაცი ადგა და ღიღინზე გადავიდა, პირველ სიმღერად კი ალბომში ჟაკ პრევერისა და ვლადიმირ კოზმას Les Feuilles Mortes ჩასვა. ალბომს Préliminaires ჰქვია, იგი წელს, მაისში გამოვიდა. Préliminaires-ში იგი პოპი სულ სხვა შემსრულებლად მოგვევლინა. თუკი ადრე, იგი (აჰა, გინდ სახელი დაწერე, გინდა ნაცვალსახელი, სულ ერთია) მხოლოდ შიგადაშიგ გამოურევდა ხოლმე ლირიკულ თემებს, ახლა მთელი ალბომი რაღაც ერთიანი კაეშნიანი კონცეფციით გააერთიანა. ჩემი აზრით, ესაა ერთ-ერთი საუკეთესო ალბომი მათ შორის, რომლებიც კი ბოლო წლებში ჩაწერეს ბებერმა კლასიკოსებმა.
ყველა კომპოზიცია ერთმანეთისგან განსხვავდება, თემატურადაც და ჟანრულადაც. აქ ნახავთ ანტონიო კარლოს ჟობიმის How Insensitive-ს, ნიუორლეანური ჯაზის მოტივებს, არქაულ ბლუზს, სერჟ გინსბურგისეულ კაბარე-ბალადებს. მოსმენისას არაერთხელ ჩაივლიან ბობ დილანი და ლეონარდ კოენი.
ალბომის ვიზუალური მხარე მარჯანე სატრაპის ეკუთვნის, გახსოვთ ალბათ ამ გოგოს (თუ ქალის) გრაფიკული რომანი “პერსეპოლისი”, რომელიც ანიმაციურ ფილმადაც გადაიღეს და 2007 წელს კანის ფესტივალზე და ოსკარზე დიდ-დიდი პრემიებით აღნიშნეს.
ცალკე თემაა იგი პოპი და მიშელ უელბეკი. ერთი შეხედვით ამ ორმა სრულიად განსხვავებულმა ნონ-კონფორმისტმა მოულოდნელად საერთო ენა გამონახა. ამ ვიდეოში, რომელიც Canal +-ზე გავიდა წლევანდელი მაისის ბოლოს, უელბეკი კარგა ხანს ჩრდილშია, მას ვერც იგი ამჩნევს და უბრალოდ ოპერატორის ოსტატობის წყალობითაა, რომ “კუნძულის შესაძლებლობის” ავტორი გამუდმებით კადრში მოჩანს. მაგრამ რაღაც მომენტში იგის უელბეკის არსებობას შეახსენებენ, მწერალს პროჟექტორიც ამოანათებს და გმირები შორიდანაც მიესალმებიან ერთმანეთს.
საინტერესო ინტერვიუა. იგი ამბობს (ანუ იგი პოპი), რომ უელბეკის რომანი ავღანეთში, ქაბულის ერთ-ერთი სასტუმროს ნომერში წაიკითხა, სადაც იგი ოთხი დღის განმავლობაში იყო გამოკეტილი. მანამდე სექსისა და სიკვდილის მსგავსებასაც ახსენებს, იმასაც აღნიშნავს, ჩვენ, ორივემ, ძალიან დიდი დრო გავატარეთ მარტოობაში და ფიქრშიო და ამიტომაცაა, რომ ერთმანეთის სათქმელს ვამბობთო.
ინტერვიუში ძაღლების თემასაც ეხებიან, რომელიც ლამის ცენტრალურია Préliminaires-ში. ამაზე დიდხანს არ გავაგრძელებ, უბრალოდ ვიტყვი, რომ იგის მიშელ უელბეკისადმი მიძღვნილი დოკუმენტური ფილმისთვის (ფილმს “უკანასკნელი სიტყვები” ჰქვია და იგი ჰოლანდიელმა რეჟისორებმა გადაიღეს) უნდა ჩაეწერა ერთი სიმღერა, მაგრამ იმდენად გაიტაცა ნაწარმოებმა, რომ მთელი ალბომი გამოუვიდა, სადაც King Of The Dogs–ისთვის ინტერაქტიული კლიპიც კი გადაიღეს.
ამ ინტერვიუში იგი ბევრ სხვა საინტერესო რამესაც ამბობს. მაგალითად, მისი აზრით, ლიტერატურა კოკაინს გავს, სულსა და გონებას ამახვილებს, მუსიკა კი ჰეროინივით აშტერებს.
ახლა ასეთი ჰეროინული გაშტერების წლები მახსენდება, როცა იგის პირველი ალბომები გადავიწერე “ვოვასთან”, ვაკეში, სახანძროს მიწისქვეშაში. თუ არ ვცდები, ეს იყო Idiot და Lust for Life (დევიდ ბოუისთან ერთად) და კიდევ მისი პირველი ნამუშევარი, 1969 წლისა, სადაც 22 წლის შერეკილმა პანკმა (ზოგი იტყვის, პროტო-პანკმაო) თავისი ლეგენდის თხზვა დაიწყო.
ასევე მახსენდება კოკაინური სიმახვილის პერიოდიც, როცა პირველად წავიკითხე უელბეკი. იმავე პერიოდში მისი “ელემენტარული ნაწილაკების” რედაქტირებაც მომიწია.
ახლა ვზივარ და ბლოგის გარედაქტირებას ვცდილობ, თან იგის ბოლო ალბომის ლინკი მინდა დავაგდო თქვენთვის.
აგია იგი?
