„თავიდან არავინ იცოდა, რომ კიდური არ მქონდა, იმიტომ, რომ პროთეზზე ხელთათმანი მეკეთა და არ ჩანდა“, - უთხრა მან რადიო თავისუფლებას. „მაგრამ როდესაც [ბიონიკურ] ხელს ვამოძრავებდი, ის მცირე ხმას გამოსცემდა და ბიჭებს უკვირდათ, საიდან მოდიოდა ეს ხმა”.
შემდეგ მან გაამხილა, რომ ჰქონდა ათიათასობით დოლარის ღირებულების უახლესი ტექნოლოგიის მიხედვით შექმნილი ბიონიკური მკლავი, რომელსაც შეუძლია ნელა მოძრავი ადამიანის ოსტატობით ფუნქციონირება.
„როდესაც ხელთათმანი მოვიხსენი და დაინახეს ჩემი ხელი, ყველა შეძრწუნებული იყო“, - იხსენებს შოთა.
26 წლის ბითაძე წარმოშობით ხაშურიდან, შიდა ქართლიდანაა. ის მშენებლად და ანიმატორად მუშაობდა, სანამ 2022 წელს რუსეთი უკრაინაში შეიჭრებოდა.
„როდესაც ომი დაიწყო, გადავწყვიტე, რომ ამ ომში რაღაც წვლილი მეც უნდა შემეტანა“, - იხსენებს ის. რუსეთის შეჭრიდან სამ კვირაში ის უკრაინაში იყო და მალევე შეუერთდა ასობით ქართველს, რომლებიც უკრაინის მხარეს იბრძოდნენ.
ბითაძემ მარჯვენა ხელი 2023 წლის მარტში, აღმოსავლეთ უკრაინაში, აფეთქებისას დაკარგა, რაც ჯერ კიდევ არაა გამოკვლეული. „იმ დღეს მომხდარის შესახებ ბევრი დეტალი არ ვიცი, ამიტომ ამაზე ჯერ არ ვლაპარაკობ“, - ამბობს ის.
იდაყვის ქვემოთ მკლავის ამპუტაციის შემდეგ ბითაძეს ბიონიკური ხელი მოარგეს და რეაბილიტაცია ჩაუტარეს Superhumans Center-ის მეშვეობით, საქველმოქმედო ორგანიზაციისა, რომელიც პროთეზებს უკეთებს ადამიანებს, რომლებმაც კიდურები დაკარგეს უკრაინაში.
„კიდურის დაკარგვა ძალიან დიდი სტრესია, - ამბობს ბითაძე, - მაგრამ ერთი მიზანი დავისახე - დავბრუნებულიყავი ფრონტზე და გამეგრძელებინა ის საქმე, რაც 2022 წელს დავიწყე“.
ის ფრონტზე 2024 წლის თებერვალში დაბრუნდა და სწრაფად მოირგო ადვილად პროგნოზირებადი მეტსახელი - „ტერმინატორი“.
მაქს ორტიზ-კატალანმა, ერთ-ერთმა პირველმა პროფესორმა ბიონიკის სფეროში, რადიო თავისუფლებას უთხრა, რომ რამდენად დახვეწილიც უნდა იყოს კიდურის პროთეზი, ადამიანები, რომლებიც ომში იბრძვიან, აშკარად წამგებიან მდგომარეობაში არიან. „ეს ნამდვილად ძალიან გაბედული საქციელია“.
ორტიზ-კატალანი, რომელიც ამჟამად როგორც მოხალისე ეხმარება კიდურებდაკარგულ ადამიანებს უკრაინაში, ამბობს, რომ მთავარი პრობლემა მოწყობილობის სანდოობაა. „თუ რაღაცას აკეთებთ სახლში და ხელის პროთეზი არ მუშაობს ან რაღაცას ისე არ აკეთებს, როგორც თქვენ მოელოდით, ამან შეიძლება ცოტათი შეგანელოთ და გარკვეული იმედგაცრუება გამოიწვიოს. მაგრამ თუ ფრონტზე ხართ, შედეგები შეიძლება ბევრად უფრო კატასტროფული იყოს“.
ბითაძის მიერ სოციალურ ქსელებში გავრცელებულ ვიდეოებში ჩანს, რომ ის ბიონიკური ხელით იარაღს ისვრის და ფრონტის ხაზის სანგრებში გადაადგილდება.
ქართველი მებრძოლი ამბობს, რომ სტაციონარული პოზიციიდან ბიონიკური ხელით ზუსტი სროლა შეუძლია. მაგრამ როდესაც ბრძოლის ველზე რაიმე სახის ქაოსური მდგომარეობაა, „მაგალითად, როდესაც გიწევს სირბილი და ყურადღების მიქცევა ბევრი რამისთვის“, პროთეზი ნაკლებად საიმედო ხდება.
ბითაძის რობოტული კიდური დაკავშირებულია მის ნერვებთან, რაც საშუალებას აძლევს კუნთებს, რომლებიც ხელს მართავენ, რომ ელექტრული სიგნალები გაუგზავნონ რობოტულ კიდურს. ბატარეებით მომუშავე ხელს შემდეგ შეუძლია სიგნალების გარდაქმნა მექანიკურ მოძრაობებად, რაც მოიცავს ცალკეული თითების მართვას.
ბითაძე არ არის ერთადერთი ქართველი, ვინც, მძიმე ჭრილობის მიუხედავად, უკრაინაში იბრძვის. ზურაბ ჯიბუტმა „ქართული ლეგიონიდან“ ორივე ფეხი დაკარგა 2023 წელს, როცა უკრაინის მხარეზე მებრძოლი ძალები რუსეთის ბელგოროდის რეგიონში შეიჭრნენ. ამის შემდეგ ის კვლავ შეუერთდა ბრძოლას - მეტყვიამფრქვევედ ჯავშანმანქანაზე.
„სამხედრო სამსახურში დავბრუნდი, რადგან ომი არ დასრულებულა და „ქართულ ლეგიონს“ სჭირდება გამოცდილი ჯარისკაცები“, - უთხრა მან რადიო თავისუფლებას და დასძინა, რომ ორმაგი ამპუტაციის მქონე ადამიანისთვის ბრძოლის დროს ყველაზე რთული არის ის, რომ „იცოდე, რომ გაქვს შეზღუდვები და არ შეგიძლია აკეთო იმდენი, რამდენიც მანამდე შეგეძლო - შეზღუდვები, რომლებიც ფიზიკურია და არა მენტალური“.
„პრინციპის“ შეფასებით - უფლებადამცველი ორგანიზაციისა, რომელიც წარმოადგენს უკრაინელ ჯარისკაცებს - 50 000 მებრძოლს გაუკეთდა კიდურების ამპუტაცია ომში მიღებული დაზიანებების შედეგად. ბოლო მოხსენებაში უკრაინაში კიდურებდაკარგულ ჯარისკაცებზე ნათქვამია, რომ ბევრი აპირებდა ბრძოლის გაგრძელებას.
რუსეთის მხრიდან სანდო სტატისტიკის დადგენა შეუძლებელია, მაგრამ კრემლის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ მძიმედ დაჭრილი რუსი ჯარისკაცების დაახლოებით ნახევარს ამპუტაცია დასჭირდა. ცოტა ხნის წინ გავრცელდა რამდენიმე შემაშფოთებელი ვიდეო, რომლებშიც ნაჩვენები არიან რუსი ჯარისკაცები ყავარჯნებით. ეს ჯარისკაცები, სავარაუდოდ, უკრაინაში საბრძოლველად გაგზავნეს.
ბითაძისთვის მარტივი იყო პასუხის გაცემა თანამებრძოლების დაბნეულობაზე იმის თაობაზე, თუ რატომ დაბრუნდა ფრონტზე. „აქ იმავე მიზეზების გამო ვარ, რატომაც შენ ხარ, - თქვა მან, - ძალიან მარტივია“.
