რასა იუკნევიჩიენე: ეს არის იდეალური სიტუაცია კრემლისთვის, რომ დაამყაროს კონტროლი

უამრავი გამოწვევის ფონზე, ლიეტუველი პოლიტიკოსი დარწმუნებულია, რომ არც ბალტიის ქვეყნებს და არც საქართველოს არ აქვთ სხვა არჩევანი, დემოკრატიის მიმართულებით სვლის გარდა.

მისი, როგორც პოლიტიკოსის კარიერა 1980-იანების ბოლოს დაიწყო. დღეს რასა იუკნევიჩიენე არის ევროპარლამენტის წევრი, საქართველოზე მუდმივი მომხსენებლი ევროპარლამენტში. წარსულში იყო: ლიეტუვის პარლამენტის წევრი, ნატოს საპარლამენტო ასამბლეის თავმჯდომარე და ლიეტუვის თავდაცვის მინისტრი. ამ ჩამონათვალში არ არის და ინტერვიუში კი თავად ამბობს, რას თვლის თავის ყველაზე მნიშვნელოვან პოლიტიკურ სტატუსად.

რასა იუკნევიჩიენესთან ინტერვიუ ჩაწერილია 26 თებერვალს, თბილისში მისი მორიგი ვიზიტის დასასრულს.

რადიო თავისუფლება: მოგესალმებით, ქალბატონო იუნკევიჩიენე და დიდი მადლობა სტუმრობისთვის. თქვენი წარდგენისას ჩამოვთვალე თითქმის ყველა თქვენი თანამდებობა, როგორც პოლიტიკოსისა - ახლანდელი და ადრინდელი. დარწმუნებული ვარ, ბევრმა არ იცის, რომ თქვენ ექიმი იყავით. ეს იყო დიდი, დიდი ხნის წინ, როცა 30 წლისამ შეაბიჯეთ ამ ძალიან რთულ პოლიტიკურ ცხოვრებაში. განზრახული გქონდათ დაბრუნებოდით ადრინდელ ექიმის საქმიანობას, თუმცა ასე არ მოიქეცით. ნანობთ დღეს იმდროინდელ გადაწყვეტილებას? ეს მოხდა 1980-იანების ბოლოს.

რასა იუკნევიჩიენე: ცხადია, არა. უფრო ვამაყობ. არ ვიცი, არ მესმის ქართული, თუმცა, ჩემი წარდგენისას ყველაზე მეტად ვამაყობ ხოლმე ერთი ტიტულით ჩემი პოლიტიკური ცხოვრებიდან - მე ვარ ლიეტუვის დამოუკიდებლობის აქტზე ხელმომწერი.

რადიო თავისუფლება: ზუსტად ეგ გამოვტოვე და მინდოდა ცალკე მეკითხა.

რასა იუკნევიჩიენე: დიახ და ეგ ყველაზე მნიშვნელოვანია. სხვაც მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ უფრო ჩვეულებრივი პოლიტიკური ცხოვრების შემადგენლად ვთვლი. თუმცა, ეს იყო უმნიშვნელოვანესი, რადგან მე არჩეული ვიყავი, როგორც ექიმი ლიეტუვის ჩრდილოეთში მდებარე პატარა ქალაქ პასვალისიდან, ჩვენი დამოუკიდებლობისთვის რევოლუციის დროს და ვფიქრობდი, ჯერ გავიმარჯვებდით არჩევნებში კომუნისტების წინააღმდეგ (იმ დროს დამოუკიდებლობისთვის მოძრაობაში - “საიუდისში” ვიყავი ჩართული), მერე მივცემდი ხმას დამოუკიდებლობას, მაგით დამთავრდებოდა და დავუბრუნდებოდი ექიმობას. იცით, ძალიან ხშირად მეკითხებიან სინანულზე - რატომ გადავწყვიტე ექიმმა პოლიტიკაში ჩართვა? არა, არა, იმ დროს ეს არ იყო პოლიტიკა. სიტყვა "პოლიტიკაც" კი არ ვიცოდი რა იყო.

რადიო თავისუფლება: მაშ, რას ეხებოდა?

რასა იუკნევიჩიენე: იმ დროს ეს არ იყო პოლიტიკა, არამედ ეს შეეხებოდა რევოლუციას, თავისუფლებასა და დამოუკიდებლობის მოპოვებას. პოლიტიკა მოგვიანებით მოვიდა, როცა არჩევნებში დავმარცხდით. იმ დროისთვის უკვე ჩაყრილი გვქონდა ლიეტუვის მომავლის უმნიშვნელოვანესი საფუძვლები. იმ დროს მიმიწვიეს პოლიტიკურ პარტიაში, ვქმნიდით ჩვენს პოლიტიკურ სისტემას. ეს იყო პოლიტიკის დასაწყისი და არჩევანიც მაშინ გავაკეთე. მანამდე კი იყო უდიდესი ტალღა დამოუკიდებლობის. მხოლოდ ამაზე ვლაპარაკობდით - ჩვენი დამოუკიდებელი სახელმწიფოებრიობის აღდგენაზე. ასე რომ, ეს იყო დასაწყისი და შეუძლებელია ნანობდე, რაც ლიეტუვაში მოხდა, ვინაიდან მე ამ ისტორიის ნაწილი ვიყავი და ვამაყობ ამით. მალე აღვნიშნავთ 1990 წლის 11 მარტს დამოუკიდებლობისთვის ხმის მიცემის 35 წლისთავს. ვამაყობ, რომ ავაშენეთ ასეთი ძლიერი, მშვენიერი ქვეყანა - ევროკავშირისა და ნატოს წევრი, ვიტყოდი - მტკიცე სულით. ეკონომიკაც ვითარდება და ჩვენ მივაღწიეთ იმაზე მეტს, ვიდრე მოველოდი.

რადიო თავისუფლება: და 35 წლის შემდეგ თქვენ - რასა იუკნევიჩიენე კვლავ ბრძოლაში ხართ.

რასა იუკნევიჩიენე: დიახ.

რადიო თავისუფლება: ძალიან სერიოზულ ბრძოლაში. და მსურს თქვენგან მოვისმინო: აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილებებისა და პოლიტიკის შემხედვარე, სულ უფრო მეტი ადამიანი სვამს შეკითხვას - რა ხდება? რა ტიპის ბრძოლაა ეს? ვინ არიან მონაწილეები, მხარეები ამ ბრძოლაში? სად დგახართ თქვენ?

რასა იუკნევიჩიენე: მიუხედავად იმისა, რომ ამ შეკითხვამდე ჩემი პასუხი შეეხებოდა ჩვენს დამოუკიდებლობასა და სახელმწიფოებრიობის აღდგენაზე მიღებული გადაწყვეტილების შედეგად მოპოვებულ შესანიშნავ შედეგს, ახლა შემიძლია გადავიდე ჩემი განცდების უფრო პესიმისტურ ნაწილზე: რა თქმა უნდა, არ მოველოდი, რომ ასეთი ბრძოლა კიდევ მომიწევდა. მეგონა, ყველაფერი სხვაგვარად წარიმართებოდა. რუსეთთან მიმართებითაც კი. სულ დასაწყისში, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ის, რომ რუსეთის ხალხმა მხარი დაგვიჭირა. 1991 წელს, როცა კრემლის რეჟიმი თავს დაესხა ჩვენს ახლადაღდგენილ დამოუკიდებლობას, სატელევიზიო კოშკთან, სადაც ადამიანები დახოცეს, სადაც ჩვენ ვიბრძოდით და სადაც მთელი ლიეტუვიდან იკრიბებოდა ხალხი. ჩვენ შევაჩერეთ ის ტანკები და იმ დროს რუსები გამოვიდნენ ქუჩაში. თითქმის მილიონი ადამიანი გამოვიდა სანკტ პეტერებურგსა და მოსკოვში. ეს ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. იმ დროს ელცინი შემოდიოდა პოლიტიკაში. ეს მართლაც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. მე, როგორც ბევრი სხვა, მოველოდი, რომ რუსეთისთვის ცვლილება ბევრად ძნელი იქნებოდა, მაგრამ იმავე მიზნისკენ ივლიდნენ, რომ საბოლოოდ ნორმალურ სახელმწიფოდ ქცეულიყვნენ და ეს ასე არ მოხდა. ამიტომაც ვართ კვლავ ამ ბრძოლაში., ვინაიდან ეს არის იმავე იმპერიის მეორე წრე. ისინი თავს გვესხმიან. კვლავაც ვიმედოვნებ, თუმცა ვაშინგტონში მიმდინარე ამბების შემხედვარე გაცილებით ფრთხილი ვარ, შესაძლოა - ნაკლებად ოპტიმისტური ვარ, მაგრამ, ფართომასშტაბიანი ომი როცა დაიწყო, მაშინაც ოპტიმისტურად ვიყავი განწყობილი და ვფიქრობდი, რომ ეს არის საბჭოთა კავშირის, რუსეთის იმპერიის დამხობის მეორე წრე.

რადიო თავისუფლება: ან საბჭოთა კავშირის საბოლოო დამხობა.

რასა იუკნევიჩიენე: საბოლოო ან მეორე წრე - არ ვიცით, რა მოხდება, მაგრამ ყველას ვეუბნებოდი და ვარწმუნებდი: არ შეგეშინდეთ, უკრაინელებს არ ეშინიათ ამ რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლის. მიაწოდეთ მათ აუცილებელი იარაღი, ყველაფერი. ნუ გეშინიათ დედაქალაქებში, მიუხედავად იმისა, რომ იმათ ბირთვული იარაღი და ყველაფერი აქვთ, ისინი სუსტები არიან და ახლაა დრო ხელი შევუწყოთ მათ კვლავ დამხობას.

რომ ეს ყველა ჩვენგანისთვის სასარგებლო იქნებოდა. სამწუხაროდ, დასავლეთი, კოლექტიური დასავლეთი კვლავაც არ მოვიქეცით ასე. მსგავსად საქართველოს შემთხვევისა 2008-ში, როცა დაშვებული იყო უდიდესი შეცდომა - საქართველოსა და უკრაინისთვის ნატოში გაწევრიანების სამოქმედო გეგმის არმიცემა. უდიდესი შეცდომა იყო პუტინთან ხანგრძლივი თანამშრომლობა, ნავთობისა და გაზის ამბების გამო. ეს იყო ჩვენს მიერ დაშვებული უზარმაზარი შეცდომები. ჩემი შეცდომა კი ის იყო, რომ საკმარისად ძლიერი არ ვიყავი, დამერწმუნებინა ჩვენი პარტნიორები, მოკავშირეები ნატოსა და ევროკავშირში, არ დაეშვათ ეს შეცდომები. იცით, ბალტიელები, პოლონელები და სხვები გამუდმებით ვარწმუნებდით. სულ ერთსა და იმავეს ვუმეორებდით. სამწუხაროდ, ჩვენი ხმა არ აღმოჩნდა საკმარისად ძლიერი. და მე დამნაშავედ ვგრძნობ თავს, ძალიან დამნაშავედ, ვინაიდან, რაც მოხდა, იმის ბრალია, რომ ვერ შევძელით მათი დარწმუნება, არ ჩაედინათ იგივე შეცდომები. მსგავსი განცდა მაქვს დღესაც, როცა ახლა თბილისში გელაპარაკებით და ვხედავ, რომ შეიძლება იგივე შეცდომები იქნას დაშვებული: შეეცადონ თანამშრომლობას აქ მყოფ კრემლის კაცთან - რომ იქნებ, აზრი შეიცვალოს და ამასთან, არ იყოს საკმარისი მხარდაჭერა იმ ხალხის მიმართ, რომელიც ქუჩებში იბრძვის.

რადიო თავისუფლება: და კვლავ, რა სახის პროცესის მოწმენი ვართ ახლა გლობალურად?

რასა იუკნევიჩიენე: გესმით, არ ვიქნები გულწრფელი, თუ ვიტყვი, რომ ყველაფერი ვიცი.

რადიო თავისუფლება: ამიტომაც გეკითხებით.

რასა იუკნევიჩიენე: ვფიქრობ, ყველაზე მნიშვნელოვან ფილოსოფოსებსაც არ შეუძლიათ ამისი თქმა ახლა, როცა ჩვენ ვსაუბრობთ. შეიძლება, მოვესწრო იმას, რომ ისტორიის სახელმძღვანელოებში წავიკითხო, თუ რა მოხდა ახლა. ვიცი ერთადერთი რამ, ჩვენ არ გვაქვს არჩევანი გარდა იმისა, რომ ვაკეთოთ იგივე, რასაც აქამდე ვაკეთებდით. უინსტონ ჩერჩილის ციტატას მოვიყვან: “შეინარჩუნე სიმშვიდე და განაგრძე სვლა“, როგორც ის ამბობდა 1939 წელს, როცა მეორე მსოფლიო ომი დაიწყო. “შეინარჩუნე სიმშვიდე და განაგრძე სვლა“ - ვფიქრობ, ესაა, რისი გაკეთებაც და თქმაც დღეს შეგვიძლია. ვინაიდან, თუკი შევეცდებით ამა თუ იმ არჩევანის გამონახვას - რაღაც პრაგმატული გზისა, ეს იქნება დიდი შეცდომა. ჩემი აზრით, საუკეთესო იქნება, უბრალოდ გვჯეროდეს იმისი, რისიც აქამდე გვჯეროდა და ვიმოქმედოთ. სხვა არჩევანი, განსაკუთრებით ბალტიის ქვეყნებისთვის, არ არსებობს. რა თქმა უნდა, არის განსხვავებული ტაქტიკები. არ ვიცით, რამდენად შეინარჩუნებს ძლიერებას ნატო - აშშ-სთან ერთად თუ აშშ-ის გარეშე, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ მეორე მხრივ, ევროკავშირში უნდა გავაკეთოთ ის, რაც ჩვენი გასაკეთებელია, თუ უკვე გვიანი არ არის.

რადიო თავისუფლება: რა არჩევანი აქვს საქართველოსნაირ ქვეყანას? ჩემთვის საქართველო ჰგავს გლობალური პროცესების პატარა სარკეს, შესაძლოა - დიდი სარკის პატარა ნატეხსაც. როგორ აღიქვამთ საქართველოში არსებულ რეალობას, პროცესების ჩათვლით - იქნება ეს პროტესტი, “ქართული ოცნების” ხელისუფლების მიერ საკუთარი გეგმისა თუ დღის წესრიგის მიყოლა. საქართველოში ყველაზე ხშირად თქვენზე “ქართული ოცნების” ლიდერების განცხადებები ესმით, თქვენ ასევე შეიძლება გიწოდოთ “ქალბატონი დეოლიგარქიზაცია” ან…

რასა იუკნევიჩიენე: “დებიძინიზაცია”

რადიო თავისუფლება: დიახ, ახლა როგორ ადვილად გამოთქვამთ. დარწმუნებული კი არ ვარ, ეს ახლა დიდად დაგვეხმაროს. და მაინც, რა არჩევანი აქვს საქართველოსნაირ ქვეყანას?

რასა იუკნევიჩიენე: იგივე, რაც ყველას ჩვენ ბალტიელებს, ლიეტუველებს. ყველა ჩვენგანი შექმნილი ვითარების პატარა სარკეები ვართ, განსაკუთრებით - მსოფლიოს ამ ნაწილში, ვინაიდან ეს ბრძოლა (იქნება ეს უკრაინაში, მოლდოვაში თუ საქართველოში) ყველგან ერთია, ერთი და იგივე ფასეულობებისთვის და ერთი და იმავე იმპერიის წინააღმდეგ. ასე რომ, ჩვენ - ბალტიის ქვეყნები, ლიეტუვა - დიდწილად ამ პროცესში ვართ. თქვენ ნამდვილი გმირები ხართ. ქუჩებში გამოსული ადამიანები გმირები არიან ისევე, როგორც უკრაინელები, რომლებიც ამ ბრძოლაში არიან. გაცილებით რთულია თქვენს კითხვაზე პასუხის გაცემა: მეც კი არ შემეძლო მეწინასწარმეტყველა, რომ აშშ რუსეთსა და ჩრდილოეთ კორეასთან ერთად მისცემდა ხმას გაეროს გენერალურ

ასამბლეაზე. ვის შეეძლო ამისი წინასწარმეტყველება ან კი ახლა, ორი დღის შემდეგ როგორ უნდა შევაფასოთ ეს - რა შედეგები მოჰყვება ამას? ამის მიუხედავად, ეს ბრძოლა გადამწყვეტია ჩვენთვის. რაც შეეხება საქართველოს, ისიც იგივე ბრძოლაშია, მაგრამ განსაკუთრებულ შემთხვევას წარმოადგენს, ვინაიდან პუტინმა და კრემლმა მოახერხეს აქ ის, რასაც მსგავსი პროცესებით ცდილობდნენ უკრაინასა და მოლდოვაშიც - რომ მათ მიერ მხარდაჭერილი ოლიგარქიზაციით დაეპყროთ ქვეყნები შიგნიდან - გასროლისა და ომების გარეშე. ზოგიერთი ამას „რბილ ძალას“ უწოდებს, მაგრამ ეს უფრო მეტნაკლებად მშვიდობიანი, თუმცა „ჭუჭყიანი ძალაა“. ანუ, იანუკოვიჩისა და მოლდოვის კორუმპირებული რეჟიმებით სცადეს ეს. ჩემს ქვეყანაშიც სცადეს და ყველგან ცდილობდნენ გამოეყენებინათ არჩევნები, გაზით, ნავთობით, პოლიტიკოსების გავლით ბინძური ფულით - რომ ხელში ჩაეგდოთ ძალაუფლება და უმნიშვნელოვანეს თანამდებობზე კრემლის მიმართ კეთილგანწყობილი ხალხი დაესვათ. ასე რომ, იგივე მოხდა აქ 2012-ში და ეს ქართული გამოცდილება ყველაზე წარმატებული აღმოჩნდა კრემლისთვის.

რადიო თავისუფლება: როგორ ფიქრობთ, რატომ?

რასა იუკნევიჩიენე: ვინაიდან ახლა კრემლი არის ქვეყნის შიგნით. ძალიან გახსნილად და გულწრფელად ვიტყვი - დროა, ძალიან ღიად საუბრის იმაზე, რაც მოხდა საქართველოში. ეს "ბიძინიზაცია" ძალიან ქართული, როგორ ვთქვა, ბრენდი თუ სახელწოდებაა, მაგრამ არსით იგივეა, რაც შეიძლებოდა ყოფილიყო იანუკოვიჩის ან კრემლთან დაკავშირებული სხვა კორუმპირებული თუ ძალიან მდიდარი ადამიანების შემთხვევაში - ქვეყნის მიტაცებით, პუტინისავე მეთოდების გამოყენებით. მანაც ხომ რუსეთის სახელმწიფო მიიტაცა დიქტატურით. მსგავსი მცდელობები იყო აქ და ისინი წარმატებული გამოდგა.

ახლა, მოლდოვა და საქართველო რომ შევადაროთ, მოლდოვაში სრულიად ნათელი მცდელობები იყო არჩევნების ნაღდი ფულით და ყველაფრით ყიდვის. ყველა დამკვირვებელს შეეძლო ამისი დანახვა, რომ ეს არასწორი იყო და რომ ეს იყო ზეგავლენა გარედან. აქ კი ყველა ეს მეთოდი გამოიყენება შიგნიდან. ვგულისხმობ: მედიას, სასამართლოებს, მართლმსაჯულებას - ყველაფერი მიტაცებულია. ამიტომ, ადვილია არათავისუფალი და არასამართლიანი არჩევნების ჩატარება, მაგრამ ზოგჯერ ძალიან ძნელია დამკვირვებლებისთვის თქვან, რომ რაღაც არასწორი ხდება, რომ გაყალბებაა, ვინაიდან ყველაფერი შიგნიდან ხდება.

რადიო თავისუფლება: თუმცა, ეუთო/ოდირის ანგარიშში საკმარისად არის ამოცნობილი პრობლემები და გაყალბება.

რასა იუკნევიჩიენე: სხვა ანგარიშებშიც - ევროპარლამენტისაშიც იყო. იმის თქმა არ მინდა, რომ დარღვევები არ აღწერილა. რა თქმა უნდა, არჩევნები გაყალბდა, თუმცა ცოტათი სხვაგვარად, ვიდრე ისე, როცა გარედან ჩარევა ძალიან მკაფიოა.

რადიო თავისუფლება: ხომ არ გაგონებთ საქართველოში შექმნილი ვითარება რომელიმე ეპიზოდს ლიეტუვის ისტორიიდან?

რასა იუკნევიჩიენე: დიახ, თუმცა არ ვიცი, როგორ ვუპასუხო ამ შეკითხვას ისტორიის კუთხით.

რადიო თავისუფლება: რამე ისეთს, რაც შესაძლოა გადალახეთ.

რასა იუკნევიჩიენე: ყველაფერი ცოტათი გვიან მოდის - რატომ? - ვფიქრობ, მაქვს ამაზე პასუხი: ჩვენ საბჭოთა ოკუპაციაში ვიმყოფებოდით ერთი თაობით ნაკლები ხნით. ვინაიდან, ჩვენ მოვახერხეთ ჩვენი დამოუკიდებლობის აღდგენა 1918 წელს. ჩვენ მაშინ შევძელით გვებრძოლა და დაგვეცვა აღდგენილი სახელმწიფოებრიობა და გვყავდა თავისუფლებაში დაბადებული ერთი თაობა, 1940 წლამდე. მაგრამ, ისეთმა ქვეყნებმა, როგორებიცაა ბელარუსი, უკრაინა, საქართველო, კავკასიის ქვეყნები - ვერ შეძლეს ეს. დამარცხდნენ. ბოლშევიკებმა გაიმარჯვეს. იცით ისტორია - ახლახან აღნიშნეთ წლისთავი ბოლშევიკების მიერ დაპყრობის. ეს იყო გადამწყვეტი ისტორიული მომენტი და ამიტომაც არის ახლა ამ ქვეყნებისთვის უფრო ძნელი დარჩნენ იმავე ხაზზე, რომელზეც ჩვენ - ბალტიის სამი სახელმწიფო ვართ. ის ერთი თაობა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ჩვენთვის. ყველა იმ მონაპოვარს ოჯახებში ვინარჩუნებდით და ჩვენს რევოლუციამდე მივედით უფრო ერთიანები, ეროვნული იდენტობის შენარჩუნებით, შევასრულეთ ყველაფერი და მივაღწიეთ შედეგს 2004-ში, როცა გავხდით ევროკავშირისა და ნატოს წევრები, რაც იყო მნიშვნელოვანი “ბეჭედი” ჩვენს დამოუკიდებლობის აქტზე.

რადიო თავისუფლება: ჩვენ ახლა გვყავს ახალგაზრდობა და ეს პროტესტი ძალიან ახალგაზრდულად გამოიყურება, მისი ენერგეტიკა ახალგაზრდულია. ეს შეიძლება იწვევდეს გაკრვეულ იმედს და რწმენას ამ ბრძოლაში, როგორც გარედან, ისე შიგნით - საზოგადოებაში. გჯერათ საქართველოს ბრძოლის ეფექტიანობის?

რასა იუკნევიჩიენე: დიახ, ამიტომაც ვახსენებ იმას, რაც ჩვენს ქვეყანაში მოხდა 35 წლის წინ იმ ერთი თაობის მიერ. ასე რომ, ოცდაათ წელზე მეტი ხნის თავისუფლების, დამოუკიდებლობის, მოგზაურობის შესაძლებლობების, გარეთ გასვლისა და გლობალური დემოკრატიის გაცნობის შედეგად, თქვენ ახლა გყავთ ახალგაზრდა თაობა, ახალი თაობა. ასეთი თაობა არ იყო, როცა თქვენ ვერ შეძელით შესვლა ევროკავშირში, ნატოში - ანუ, ვერ შეასრულეთ ეს დამოუკიდებლობის აღდგენის დასაწყისშივე, 1991 წელს, როცა საბჭოთა კავშირმა გადაწყვიტა მარცხი ეღიარებინა - მინიმუმ, ფორმალურად. თუმცა, იმპერია ჯერაც არსებობს. შეიძლება კარგი არაა ასე თქმა, მაგრამ თქვენი ქვეყნის მსგავსად, ბევრმა ქვეყანამ არ გამოიყენა ეს ღია ფანჯარა. შესაძლებლობების ფანჯარა იმ დროს ღია იყო და შესაძლოა პოლიტიკოსები მაშინ ცდილობდნენ ბალანსის პოვნას რუსეთსა და ევროპას შორის. იგივე მოხდა უკრაინაში, მოლდოვასა და სხვა ქვეყნებში. ახლა საქართველოსთვის ახალი შესაძლებლობები ჩნდება. სამწუხაროდ, ვითარება ცოტა არ იყოს განსხვავებულია, ვიდრე ჩვენ მაშინ გვქონდა. იმ დროს რუსეთში იყო არა პუტინი, არამედ ელცინი. განსხვავებული ვითარება იყო. შეერთებული შტატებიც განსხვავებული იყო. ახლა ვითარება კიდევ უფრო იცვლება, მაგრამ ამის მიუხედავად,

რადიო თავისუფლება: და თქვენს მთავრობას იმ დროს სხვა მიზნები ჰქონდა...

რასა იუკნევიჩიენე: ჩვენს მთავრობას… იცით, რა განსხვავებაა? - ამაზე სულ ვამბობ, როცა თქვენს პოლიტიკოსებს ველაპარაკები და ალბათ, იმავეს მიღწევა აქ ძალიან ძნელი იყო. 1993-ში ძალიან მძიმე შიდა ბრძოლები გვქონდა ყოფილ კომუნისტებსა და კომუნისტური წარსულის არმქონე ახალ პოლიტიკოსებს შორის, როგორიც მე ვიყავი. ძალიან მძიმე დაპირისპირება გვქონდა, მაგრამ მოვახერხეთ შეთანხმება ჩვენს ევროატლანტიკურ მისწრაფებებზე და ამას ხელი მოვაწერეთ ყველა პოლიტიკურმა მხარემ - იმ დროს პოლიტიკური პარტიები ჯერ კიდევ არ იყო ჩამოყალიბებული, პოლიტიკური სისტემა ჯერ კიდევ არ იყო სტაბილური, თუმცა მინიმუმ ორი ძალიან მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ძალა შეთანხმდა, რომ ეს მიზანი არ გახდებოდა მოლაპარაკებების საგანი და რომ ერთმანეთს არ დავუპირისპირდებოდით, მაგალითად ნატოში გაწევრიანების საკითხზე.

რადიო თავისუფლება: ეს მნიშვნელოვანი განსხვავებაა. ჩვენ თვალყურს ვადევნებთ ევროკავშირში და ნატოში არსებულ ვითარებას, ტრანსატლანტიკურ ურთიერთობებს - ეს ძალიან მნიშვნელოვანი და რთული პროცესია, რასაც ახლა ვუყურებთ. ამ ფონზე, კვლავაც გჯერათ (დარწმუნებული ვარ, სულ უფრო მეტ ადამიანს უჩნდება ეს შეკითხვა), რომ საქართველომ კვლავაც უნდა მისდიოს ევროატლანტიკურ გზას?

რასა იუკნევიჩიენე: არ ვიცი, სხვა რა არჩევანია? სხვა რა მიზიდულობები არსებობს? შესაძლოა თქვენთვის რამე იყოს აქ, ამ რეგიონში? არ ვიცი, იქნებ, არის ჩინური ან რამე სხვა მიზიდულობის ცენტრები ქართველებისთვის, მაგრამ ყველა თანხმდება, რომ ქართველები ევროპელი ერია. თქვენ ევროპას ეკუთვნით. შეიძლება, ჩვენთვის შედარებით ადვილი იყო, ვინაიდან შორს ვართ აზიიდან და თქვენ რაღაცნაირად გზაჯვარედინზე ხართ. არ ვიცი, რა დაემართება მომავალში დემოკრატიებს, მაგრამ კვლავაც ძლიერ მჯერა დემოკრატიის, რადგან არ არსებობს სხვა გზა ისე ცხოვრებისთვის, როგორც ახლა ვცხოვრობთ. მინდა მჯეროდეს, რომ პრობლემები, რომლებიც ახლა დემოკრატიებს, მათ შორის - აშშ-ს აქვთ, დროებითია. არის აღმა და დაღმა სვლის ეტაპები. რა თქმა უნდა, რთული დროა, მაგრამ შეხედეთ: გერმანიაში პროევროპულმა ძალებმა გაიმარჯვეს არჩევნებში; გასულ წელს ევროპარლამენტის არჩევნები გვქონდა და ბევრს ეგონა, რომ ანტიევროპული ძალები გაიმარჯვებდნენ, მაგრამ ეს ასე არ მოხდა. ჩვენ გვყავს ძლიერი პროევროპული უმრავლესობა ევროპარლამენტში. ასე რომ, ადვილ დროებაში არ ვართ. არ ვიცი, რა იქნება. შეიძლება, მე უკვე ძალიან ასაკოვანი ვარ იმისთვის, რომ სათანადო გზავნილები გავავრცელო ტიკტოკზე, ფეისბუკზე, მთელ სოციალურ მედიაში. ეს ბევრ რამეს ცვლის. ჩემს ქვეყანაში ზოგიერთი, ახალგაზრდებიც კი, ძალიან პესიმისტურად არიან განწყობილები. ძალიან ძნელი იქნება ადამიანებთან საუბარი. ისინი განსხვავებულ “ბაბლებში” ცხოვრობენ, ძალიან განსხვავებული გაგებებით - ერთსა და იმავე ფაქტს ძალიან განსხვავებულად აღიქვამენ. ხელოვნური ინტელექტი იკრებს ძალას. ესეც სიახლეა. ვხედავთ, რა მნიშვნელოვანია პლატფორმა X, როცა ერთი პირი იყენებს მას გარკვეული მიზნით. ჯერ კიდევ უამრავი პასუხგაუცემელი კითხვაა. თუმცა, ამის მიუხედავად, არ არსებობს სხვა გამოსავალი, იმავე მიმართულებით სვლის გაგრძელების გარდა. თუკი დემოკრატია გინდა, ერთადერთი გზა ევროკავშირში და დემოკრატიულ ინსტიტუციებში გაწევრიანებაა.

რადიო თავისუფლება: მსურს, ეს შესაძლებლობა გამოვიყენო და გკითხოთ თქვენს ვნებასა და ერთგულებაზე საქართველოს მიმართ, რაც ასე აშკარაა. დარწმუნებული ვარ, კარგად იცნობთ “ქართული ოცნების” მთავრობის რიტორიკას, რომ ევროპარლამენტის რეზოლუციებს ფასი არ გააჩნია, რომ “ჩალის ფასი აქვს”, როგორც კობახიძეს უყვარს თქმა. აგრეთვე, ევროკავშირის ელჩს შეუტიეს „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა და მას უწოდეს „დიპ სტეიტის“ წარმომადგენელი და თქვეს, რომ საქართველოს საქმეებში ერევა, რომ თქვენნაირი აქტორები ცდილობენ ქვეყნის დესტაბილიზაციას. მინდა, ჩვენს აუდიტორიას უთხრათ, რა არის საქართველოს მიმართ ასეთი დამოკიდებულების საფუძველი და რატომ ჩამოდიხართ აქ ასე ხშირად, არ უშვებთ შესაძლებლობას ჩამოხვიდეთ და საკუთარი თვალით ნახოთ აქ რა ხდება, მოუსმინოთ ქართველ პოლიტიკოსებს - ახლა უკვე მხოლოდ ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს? რატომ აკეთებთ ამას?

რასა იუკნევიჩიენე: ორი მიზეზით: ერთი ოფიციალურია - მე ვარ [ევროპარლამენტის] მუდმივი მომხსენებელი საქართველოზე და ეს არ იყო მხოლოდ ჩემი არჩევანი, არამედ ჩემი პოლიტიკური ჯგუფისაც და ევროპარლამენტისა, რომ დაეკისრებინათ ჩემთვის ეს მოვალეობა. მე პასუხისმგებელი პირი ვარ ამაზე და უნდა შევასრულო ჩემი მოვალეობა და საქმე მაქსიმალურად კარგად. მეორე მხრივ, შემთხვევითი არ იყო, რომ ეს მე დამევალა, რადგან საქართველო ჩემს პრიორიტეტებს შორის იყო, ვინაიდან მტკიცედ მწამს, რომ ეს ჩვენს ინტერესებშიც არის. ეს მხოლოდ საქართველოს არ ეხება. ეს ჩემი, როგორც ლიეტუველის, ევროპელის ძალიან პრაგმატული ინტერესია, ვინაიდან მე მჯერა ძლიერი ევროპის, ძლიერი ევროკავშირის და თუკი ჩვენ კვლავ დავტოვებთ იმ “ნაცრისფერ ზონებს”, უსაფრთხოებისგან დაცლილ ზონებს, ეს კვლავ იქნება დიდი პრობლემა ჩვენივე უსაფრთხოებისთვის.

რადიო თავისუფლება: ანუ, აღარ არის „ნაცრისფერი ზონების“ დრო.

რასა იუკნევიჩიენე: სამწუხაროდ, ისინი კვლავ არსებობს.

რადიო თავისუფლება: ვიგულისხმე - მომავალში

რასა იუკნევიჩიენე: მომავალში, დიახ. ამიტომაც არის ეს ბრძოლა ძალიან მნიშვნელოვანი ჩემთვის და ვფიქრობ, ერთ-ერთი მიზეზი, რატომაც პუტინმა დაიწყო ეს ფართომასშტაბიანი ომი უკრაინაში, იყო სწორედ ყველა ის დაშვებული შეცდომა: ბევრ პოლიტიკოსს ევროკავშირში და არა მარტო იქ, არ ესმოდა, რომ “ნაცრისფერი ზონები” წაახალისებდა პუტინს ასეთი ომების დასაწყებად, იქნებოდა ეს 2008-ში საქართველოს წინააღმდეგ თუ 2014-ში ყირიმის ანექსია. მხოლოდ იმიტომ გააკეთა ეს, რომ სჯეროდა - ეს იყო მისი შანსი მიეტაცებინა. ის ოპორტუნისტი დიქტატორი პოლიტიკოსია და ჩვენ მას მივეცით ამისი შესაძლებლობა. ახლა იგივეა საქართველოს, სამხრეთ კავკასიის შემთხვევაშიც - თუკი დავტოვებთ ამ ცარიელ “ნაცრისფერი ზონებს”. ისე არ არის, რომ ვინმე იტყვის საქართველოს სუვერენიტეტის წინააღმდეგები ვართო ან რაიმე მსგავსს.

ჩვენ იგივე შეცდომა დავუშვით 1940-ში, ჩვენს - ლატვიის, ლიეტუვისა და ესტონეთის ანექსიამდე, ვინაიდან ჩვენს პოლიტიკოსებს მაშინ სჯეროდათ ნეიტრალიტეტის: რომ შეგვეძლო ვყოფილიყავით ნეიტრალურები, რომ გარშემო არავის ინტერესებს დავაზიანებდით, ვიცხოვრებდით ჩვენთვის და გადავრჩებოდით. ცხადია, ეს უდიდესი შეცდომა იყო. თუმცა, იმ დროს განსხვავებული ვითარება იყო. ახლა ყურადღებით ვუსმენ, რასაც “ქართული ოცნების” პოლიტიკოსები ამბობენ: ისინი იმავე სუვერენიტეტის ბანქოს ათამაშებენ; ამბობენ, რომ არ არიან პრორუსები, რომ არავის მხარეს არიან და არიან პრო-ქართველები. ეს არის იდეალური სიტუაცია კრემლისთვის, რომ დაამყაროს კონტროლი. ასე რომ, ეს არის მანიპულაცია და ამიტომაც ვარ აქ, რომ დავეხმარო საქართველოს გადარჩეს როგორც დემოკრატიული, თავისუფალი ქვეყანა და ისევ გავიმეორებ - ეს არის ევროპის მთელი კონტინენტის ინტერესი, რომ ის იყოს სრულად დემოკრატიული, სომხეთის ჩათვლით, მაგალითად. ეს არის ჩვენს ინტერესებში, ვინაიდან, ჩვეულებრივ და ალბათ არასდროს, დემოკრატიები არ ომობენ, არ იწყებენ ომებს. ომებს იწყებენ დიქტატურები და არა - დემოკრატიები. ისინი შესაძლოა კამათობენ, აქვთ ეკონომიკური ომები, მაგრამ არ ომობენ იარაღით. ამიტომ ვარ აქ და ასე თანავუგრძნობ საქართველოს ხალხს. შესაძლოა იმიტომაც, რომ საბჭოთა კავშირის დროიდან ერთად ვიყავით, როცა ჩვენს კალათბურთელებს ქართველები გულშემატკივრობდნენ და ჩვენ ყოველთვის ვგულშემატკივრობდით ქართველებს, როცა ისინი თამაშობდნენ, განსაკუთრებით - სამხედრო კლუბ „ცე-ეს-კას“ წინააღმდეგ. ძალიან კარგად მახსოვს. ბავშვობიდან მახსოვს იმ ერებს შორის ურთიერთთანადგომა, რომლებიც იყვნენ დაჩაგრულები და იყვნენ მოსკოვის კოლონიური იმპერიალისტური ძალაუფლების ქვეშ. ზუსტად იგივე ბრძოლაა დღესაც.